تاریخ

چگونه مستبد می‌سازیم؟

وقتی رضاشاه سخن می‌گوید مهدی غنی بعضی از هم‌وطنان رضاشاه را دیکتاتور و مستبدی می‌دانند که انقلاب مشروطه را پایمال کرد، بعضی هم او را عامل مدرن شدن و ترقی مملکت می‌دانند و به روحش شادباش می‌فرستند و هنوز آرزو می‌کنند کسی چون او بر کشورشان حکومت کند. هر دو نگاه یادشده بر این تصورند که یک فرد می‌تواند سرنوشت یک جامعه را بدون خواست…
بیشتر

مهندس بازرگان تکنوکرات ملّی و مصدقی

عطا ضمیری در فروردین سال ۱۳۲۱ جمعی از فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی که از اروپا برگشته بودند، با همراهی بخشی از مدیران صنعتی و دولتی که نسبت به بحران‌های آن روز کشور بعد از شهریور ۱۳۲۰ و اشغال ایران به دست متفقین احساس مسئولیت می‌کردند، دور هم جمع شدند و کانونی به نام «کانون مهندسین ایران» را راه‌اندازی کردند. کانون مهندسین نخستین تشکل صنفی بود که…
بیشتر

نگاهی به ملی‌گرایی مردم‌سالارانه ایرانی

نوشته پیش‌رو از زنده‌یاد آرش رحمانی است که در سال ۱۳۹۴ نوشت و برای یکی از همگامان آن روزش فرستاد تا آن را مورد خوانش و بحث و تبادل‌نظر با وی قرار دهد و بعدتر گستردتر و ویراسته‌تر به انتشار سپارد که مقدور نشد، اما در همین پیش‌نویس طرح مسئله نکته‌هایی مندرج است که برای پویندگان آزادی و میهن‌گرایی مصدقی می‌تواند تأمل‌برانگیز باشد. هرچند بسان…
بیشتر
no_image_available

جدال دکتر مصدق با کودتاچیان سلطنت‌طلب

فرید اسدی دهدزی #بخش_پایانی  کودتایی که پس از ۲۵ سال کابوس شاه را پایان داد در نهایت با مداخله نظامی امریکا و انگلیس، کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ سامان یافت و کابوس موقت محمدرضا پهلوی تا حدی تسکین یافت و او توانست به یاری امریکا و انگلیس، تاج‌وتخت خود را بازیابد. برای او کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ چنان اهمیت داشت که هر ساله برای آن جشن…
بیشتر

مشروطه به کجا گریخت و از کجا سر درآورد؟

ناصر حریری درباره این انقلاب شکوهمند کم ننوشته‌اند؛ بر این گمانم ابهام‌های باقی‌مانده هم کم نیستند. بر آنم در سه بخش ردپاهایی از گریزگاه‌های این انقلاب شکوهمند را در معرض قضاوت خواننده قرار دهم.    جوانه‌ها جوانه‌های این انقلاب را می‌توان به زمانه صدارت امیرکبیر به جست‌وجو گرفت. معلمان مدرسه دارالفنون که از دیگر سرزمین‌ها می‌آمدند و دانش‌آموزانی که بدان سرزمین‌ها سفر می‌کردند اطلاعاتی را…
بیشتر

کسی را با تقوای ایشان ندیدم

گفت‌وگو با محمدحسن علایی طالقانی – بخش پنجم مهندس منوچهر سالور را پدر صنعت سیمان ایران می‌دانند. او علاوه بر این نقش تأثیرگذار در توسعه و صنعت کشور ما، از نظر انسانی و اخلاقی نیز ازجمله شخصیت‌های ارزشمند تاریخ ماست. هرچند در رسانه‌ها کمتر از او یاد شده و به‌ویژه نسل جوان کشور و حتی اغلب بزرگسالان او را نمی‌شناسند. منوچهر سالور در ۱۲۹۳ شمسی…
بیشتر

اگر مستبدان سخن بگویند

۱. محمدعلی شاه مهدی غنی راستش خیلی وقت است که در فکرم این مطلب را بنویسم، اما نمی‌دانستم از کجا شروع کنم و چگونه حرفم را بزنم که هم فهم شود و هم مستبدین محترم بهانه دستشان نیفتد و انقلابیون گرامی هم مرا عمله و جیره‌خوار مستبدین نشمارند و خلاصه نه سیخ بسوزد و نه کباب، اما دیدم در این فضای پرتلاطم چنین کاری محال…
بیشتر

جدال دکتر مصدق با کودتاچیان سلطنت‌طلب

فرید اسدی دهدزی    کودتایی که پس از ۲۵ سال کابوس شاه را پایان داد در نهایت با مداخله نظامی امریکا و انگلیس، کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ سامان یافت و کابوس موقت محمدرضا پهلوی تا حدی تسکین یافت و او توانست به یاری امریکا و انگلیس، تاج‌وتخت خود را بازیابد. برای او کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ چنان اهمیت داشت که هر ساله برای آن جشن…
بیشتر

آیا راهی دیگر نبود؟

مهدی غنی سرکوب مردم در ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ توسط حکومت پهلوی، نقطه‌عطفی در تاریخ ایران بود که مسیر جامعه ایران را تغییر داد و مبارزات سیاسی از آن دوران به سمت براندازی حکومت پیش رفت. در دهه ۵۰، مبارزان در زندان ساواک سرودند: «۱۵ خرداد راهو نشون داد/ برای آزادی خلق باید که خون داد». فعالان سیاسی و آزادیخواهان دوران سخت و پرهزینه دهه ۵۰…
بیشتر

واکنش شاه در شرایط بحران

  جدال دکتر مصدق با کودتاچیان سلطنت‌طلب –  بخش پنجم    ترک کشور در ۹ اسپند محمدرضا پهلوی روز ۲۶ دی‌ماه ۱۳۵۷ برای همیشه از میهن به خارج عزیمت کرد. گریز محمدرضا از میهن دوبار دیگر نیز رخ داده بود. هر دو بار در دوره زمامداری دولت دکتر مصدق بود. بار نخست در ۹ اسپند ۱۳۳۱ بود که به دلایل گوناگون ممکن نشد. بار دیگر…
بیشتر

اولین کسی که به تهران منتقل شد

گفت‌وگو با محمدحسن علایی طالقانی – بخش چهارم وقتی به یاد می‌آوریم اولین امام‌جمعه تهران آیت‌الله طالقانی بود و اکنون کسی در مقام امام‌جمعه با کمک آقازاده‌هایش چنان رفتارهایی حیرت‌انگیز نشان می‌دهد که گویی جایگاه دین و دنیا جابه‌جا شده است، بر مظلومیت آن مرحوم بیشتر افسوس می‌خوریم. در سه شماره گذشته از زبان فرزند آیت‌الله به بررسی زندگی خصوصی و خانوادگی ایشان پرداختیم و…
بیشتر

جنبش فراگرد برگشت‌ناپذیر جهان

احمد غضنفرپور هانری کُربن، فیلسوف غرب‌شناس و شرق‌شناس فرانسوی، از معدود پژوهشگرانی است که منشأ بحران‌ها در جوامع غرب و شرق را بازنگری تاریخی کرده و به هر دو توصیه می‌کند از بعد مادی (در غرب) و فضای تک‌بعدی (معنوی) در عالم شرق فاصله بگیرند و عقل و خرد را با ادراک درونی و ذوق پیوند دهند، در غیر این صورت، هرگونه راه‌حل دیگری نه‌تنها…
بیشتر