جامعه

فراز و فرود کار مدنی در ایران؛ صبر و امید به‌مثابه راه نجات

گفت‌وگو با منیر همایونی مهدی فخرزاده: کار مدنی، ضرورت ایجاد یک جامعه کنشگر و قدرتمند است. در این شماره با زنی گفت‌وگو می‌کنیم که بیش از نیم قرن در مسیر تقویت جامعه مدنی ایران دویده است. منیر همایونی (پوراصلانی)، فعال حقوق کودک از سال‌های پیش از انقلاب تا امروز هر جا که بوده، در مسیر خدمت به کودکان فعالیت کرده است. از جمله کنش‌های مدنی…
بیشتر

استراتژی بقا؛ حرکت از نهادهای مدنی به نهادهای خیریه

طیبه سلمانی گفت‌وگو با زهرا توحیدی  طیبه سلمانی شیک: جامعه مدنی در ایران مفهومی است که همواره میان دولت و شهروندان در رفت‌وآمد بوده است. این جامعه شبکه‌ای از نهادهای مستقل، انجمن‌ها، رسانه‌ها و گروه‌های مردمی است که تلاش می‌کنند خواست عمومی را بیان کنند. از دوران مشروطه تا امروز، جامعه مدنی نقش مهمی در طرح مطالبات اجتماعی و سیاسی داشته است. با این حال،…
بیشتر

رد دست بر سنگ‌سنگ بناها

  گفت‌وگو با علی‌اکبر اسماعیل‌پور  فعال حوزه کودکان کار   زینب احمدی: سال ۱۳۷۶، با وجود فضای پرانرژی جامعه که ناشی از انتخاب خاتمی بود، خبری مردم را در تهران نگران کرده بود. خبر این بود که فردی موسوم به «خفاش شب» زنان را می‌رباید و پس از تجاوز به قتل می‌رساند. رئیس‌پلیس وقت تهران، تیمسار ابوالفتحی، در اقدامی ناشیانه و عجولانه فرد مظنون را…
بیشتر

مدرسه به‌مثابه زندگی

گفت‌وگو با نعمت‌الله فاضلی مهدی فخرزاده: از زمانی که مقاومت‌های امثال میرزا حسن رشدیه، مدرسه را به ساختار متصلب جامعه ایران تحمیل کرد تا امروز این نهاد فراز و فرودهایی داشته است. در بستر مدرسه نهادها و سازمان‌های مدنی فراوانی شکل گرفتند؛ از سازمان پیشاهنگی که سرنوشتی حکومتی پیدا کرد تا نهادهای معلمان که امروز کژدار و مریز در میدان حضور دارند. یکی از نهادهایی…
بیشتر

فهم جامعه‌شناختی خودکشی در اعضای کادر درمان

حسین نوری‌نیا عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی      مگر چه مشکلی داشت؟ همه ما هنگام مواجهه با پدیده خودکشی، به‌ویژه در مورد آشنایان، ابتدا در پی یافتن دلایلی آشنا و ملموس هستیم تا این عمل ناگوار را برای خود توجیه کنیم. اولین پرسشی که به ذهن می‌آید این است: «چرا؟ چه مشکلی داشت یا از چه چیزی رنج می‌کشید؟» بعد سراغ…
بیشتر

ریشه این همه درد بی‌درمان

نگاهی به کتاب «نابرابری با ما چه می‌کند»     زینب احمدی پاییز سال ۱۴۰۰، صفحه حوادث روزنامه‌ها خبر مرگ دو نفر را منتشر کردند. دو راننده در اثر پرتاب سنگ روی شیشه خودروشان جان باختند. پرتاب سنگ به خودروها، از روی پل‌هایی که بر فراز اتوبان‌ها وجود داشت، انجام می‌گرفت. هدف‌هایی بسیار بیش از این دو نفر برای سنگ‌ها گزارش شده بود، اما دو…
بیشتر

زنان له و علیه جنبش ملی شدن صنعت نفت

سیمین کاظمی/ جامعه‌شناس و پژوهشگر مسائل زنان   دو ویژگیِ تاریخ‌نگاری، نقش زنان را نامرئی کرده و بررسی جایگاه آنان در تحولات اجتماعی را دشوار کرده است: نخست اینکه تاریخ، تاریخی مذکر است؛ یعنی عمدتاً درباره مردان، برای مردان و به دست مردان نوشته شده یا روایت شده است؛ و دوم، تمرکز تاریخ بر شخصیت‌ها و نخبگان است و از آنجا که زنان در شمار…
بیشتر

فرآیند توانمندساز؛ نگاهی به رویکرد «نهادگرایی» به توسعه

  گفت‌وگو با مژگان رضائیان اصفهانی مهدی فخرزاده ایران یکی از نخستین کشورهای خاورمیانه است که دارای برنامه توسعه بوده است. با وجود این روند طولانی‌مدت در برنامه‌ریزی توسعه، هنوز دردهای بسیاری جان مردم را آزار می‌دهد که حالا با گذشت این همه‌ سال مزمن شده است. رویکردهای مختلفی به روند توسعه در ایران نقد دارند. عده‌ای معتقدند بهتر است تمام آن را به بازار…
بیشتر

شهر، بدون شهروندان

رحمان قهرمان‌پور/پژوهشگر از منظر علوم سیاسی بی‌تفاوتی یکی از جلوه‌های عدم مشارکت مدنی در یک جامعه است؛ یعنی زمانی که مردم به دلایلی (که در ادامه توضیح خواهیم داد) میل به مشارکت مدنی و ایفای نقش در شکل‌دهی به سرنوشت جمعی خود نداشته باشند یا از این مشارکت محروم شوند، ممکن است واکنش‌های مختلفی نشان دهند: یکی از این واکنش‌ها بی‌تفاوتی سیاسی و اجتماعی است؛…
بیشتر

پروژه توسعه جامعه محلی، بنیان توانمندسازی جامعه

گفت‌وگو با جواد دردکشان طیبه سلمانی شیک: امروزه در رویکردهای جدید توسعه از ظرفیت‌سازی در جامعه محلی به‌عنوان اصلی اساسی در پذیرش و اجرای برنامه‌ها نام برده می‏شود و به‌منظور ارتقای ظرفیت‏های جامعه محلی نیز بر فعالیت‏های سازمان‌‏های مردم‌نهاد تأکید بسیاری می‏شود. در گفت‌وگو با جواد دردکشان، مدیرعامل بنیاد توسعه کارآفرینی زنان و جوانان، به بررسی نقش این سازمان‌ها در فرآیند توسعه و توانمندسازی جامعه…
بیشتر

نبضی که هنوز می‌تپد؛ فراز و فرود حجاب در روزهای پرآشوب انقلاب

زینب احمدی شانزدهم تیرماه سال ۱۳۵۹، روزنامه‌ها به دو اطلاعیه مختلف اشاره کردند: یکی اطلاعیه شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران؛ و دیگری اطلاعیه رئیس‌جمهور وقت، ابوالحسن بنی‌صدر. اطلاعیه شورای انقلاب آیین‌نامه‌ای برای حضور زنان کارمند دولتی در ادارات دولتی طراحی کرده بود. در این اطلاعیه از کارمندان زن خواسته شده بود برای حفظ نظم و انضباط اداری، «در نحوه پوشش، ضوابط اسلامی» را رعایت کنند.…
بیشتر

دوباره از همان خیابان‌ها؛ جستارِ نام‌ها و نشان‌ها

(نام نوشتار، برگرفته از عنوان داستان کوتاهی از بیژن نجدی) احمد هاشمی شهر من رقص کوچه‌هایش را بازمی‌یابد هیچ‌ کجا، هیچ زمان فریاد زندگی بی‌جواب نمانده است به صدای دور گوش می‌دهم از دور به صدای من گوش می‌دهند من زنده‌ام فریاد من بی‌جواب نیست قلب خوب تو جواب فریاد من است۱ خیابان که فقط آسفالت و سیمان نیست، هر دیوارش پنجره‌ای دارد که روزی…
بیشتر