اندیشه

طالقانی و تفسیر رهایی‌بخش از قرآن

علی بیاتی: دکتر علی‌اکبر احمدی افرمجانی، دکترای فلسفه از دانشگاه تربیت مدرس دارد و در حوزه‌های منطق، معرفت‌شناسی و فلسفه آثاری از او به چاپ رسیده است که به‌عنوان نمونه می‌توان به: «دین و دوران»، «عقل حیران»، «دوران نقادی»، «ملکوت صبح»، «شباهت خانوادگی» و «الهیات آشوب» اشاره کرد. متن ذیل سخنرانی ایشان است که در تاریخ ۱۸ شهریور ۱۳۹۵ در باشگاه اندیشه تهران ایراد شده…
بیشتر

از «حق و عدالت» تا «فضاهای ممنوعه»!

مسعود پزشکیان و افول آزادی، حقوق بشر و دموکراسی سیدعلی محمودی دولت مسعود پزشکیان در آغاز راه قرار دارد. این دولت در شرایطی بر سرکار آمده که ایران در بحران‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به سر می‌برد. در روابط خارجی نیز افزون بر انزوا و تحریم‌های بین‌المللی، درگیر مخاصمات منطقه‌ای در خاورمیانه و چالش‌های ناشی از مسائل هسته‌ای است. عقل سلیم به ما می‌گوید…
بیشتر

توحیدی کردن روابط در بطن جامعه: استقرار همبستگی‌های انسانی خودگردان

آیا شکست تجربه دین حکومتی، امکانی برای دین در عرصه عمومی باقی می‌گذارد؟ گفت‌وگو با حبیب‌الله پیمان درباره اصلاح دینی در ایران پس از خیزش «زن، زندگی و آزادی» – بخش پایانی در مجموعه گفت‌وگوی فعلی با دکتر حبیب‌الله پیمان، روشنفکر مذهبی و فعال سیاسی، درباره تغییر جایگاه نحله‌های مختلف دینی (حکومت دینی، روحانیت خارج از قدرت و نوگرایی دینی) در ایران پس از تحولات…
بیشتر

زیست مؤمنانه در این زمانه

سخنرانی دکتر مقصود فراستخواه در جمع خصوصی «کندو»  در  فروردین ۱۴۰۳   مقدمه ایمان یکی از قابلیت‌های مهم انسانی است. یکی از صورت‌های امکانی بشر  است، از جمله ساحات وجودی ماست؛ البته این ساحت ممکن است در کسانی و به عللی فعال نشود یا نیمه‏فعال باشد، اما در بخشی از مردمان این ساحات وجودی فعال می‌شود. پس می‌توانیم بگوییم دین یکی از ابعاد هستی‌شناسی بشر…
بیشتر

فقه شیعه محصور در پدرسالاری است

روحانیت و توسعه جایگاه اجتماعی زنان در گفت‌وگو با فاطمه صادقی دکتر فاطمه صادقی، پژوهشگر اندیشه سیاسی و قدرت و جنسیت است. او در حال حاضر در دانشگاه یو‌سی‌ال به‌عنوان محقق و مدرس به سر می‌برد. صادقی پیش از آن در دانشکده حقوق دانشگاه مک‌گیل مشغول به تحقیق و تدریس بود. حاصل آن دوره کتابی است در دست انتشار با عنوان: «در پیشگاه قانون: حاکمیت…
بیشتر

تنگناهای معرفت‌شناختی مدرن در پروژه روشنفکری دینی

مؤثرترین شیوه برون‌رفت از وضعیت فعلی، نقد درون‌دینی است گفت‌وگو با حبیب‌الله پیمان درباره اصلاح دینی در ایران پس از خیزش «زن، زندگی و آزادی» – بخش سوم بازسازی پروژه اصلاح‌گری دینی پس از آخرین دور از تحولات و پویش‌های درونی جامعه ایران محور اصلی گفت‌وگوهای مجله چشم‌انداز ایران با شماری از اندیشمندان بوده است که دیدگاه‌های مقصود فراستخواه، سید علی محمودی، سید محمدعلی ایازی،…
بیشتر

مانیفستی برای زنان نداریم

  روحانیت و چالش با توسعه جایگاه زنان در گفت‌وگو با زنده‌یاد زهرا شجاعی (فعال مسائل زنان و رئیس سابق مرکز امور زنان ریاست‌جمهوری) دکتر سیده زهرا شجاعی متولد ۱۳۳۵ در شهر تهران، ازجمله فعالان سیاسی اجتماعی و فعال حوزه زنان در جمهوری اسلامی ایران بود و در زمره اولین زنانی قرار داشت که در دولت ایران به کابینه راه یافته‌اند. زهرا شجاعی تحصیلاتش را…
بیشتر

نزدیک‌تر از نزدیک

لطف الله میثمی در سال‌های ۱۳۵۳ و ۱۳۵۴ به مدت شانزده ماه در انفرادی زندان اوین به سر می‌بردم. در تنهایی و خلوت آن روزها با خودم می‌گفتم اگر اعدام شوم راضی‌ام، چون در این ۳۴ سالی که از عمرم گذشته است، تجربه‌های خوب و ارزشمندی در داخل و خارج از ایران به دست آورده‌ام و زندگی موفقی داشته‌ام، اگر هم ماندنی شدم با خود…
بیشتر

عقل‌گرایی در شیعی‌گری

تخطئه تقلید در تفکر اکبر ثبوت بررسی موضوع فوق را با گزارش آنچه برترین اندیشه‌ورزان و دانایان و فرزانگان شیعی، از سده چهارم تا چهاردهم نگاشته‌اند، دنبال می‌کنیم. * شیخ مفید (م: ۴۱۳ ه.)، پیشوای متکلمان شیعه و نخستین فرد از «مشایخ ثلاثه: استادان سه‌گانه» که برترین عالمان شیعه شناخته می‌شوند، در تصحیح اعتقادات الامامیه (ص ۷۳) می‌نویسد: اگر تقلید صحیح باشد و اندیشه‌ورزی و…
بیشتر

مقتضیات اصلاح‌گری دینی پس از آخرین موج اعتراضی

علی‌اشرف فتحی برای پاسخ به این پرسش که جریان اصلاح دینی باید چه واکنشی به تحولات اجتماعی اخیر ایران پس از اعتراضات ۱۴۰۱ نشان دهد، شاید لازم باشد به نکته‌ای تاریخی و تبارشناختی اشاره کنم. می‌گویند قدیمی‌ترین تجمعات اعتراضی ثبت‌شده زنانه در تاریخ جهان را زنان رومی برگزار کرده‌اند. دو قرن پیش از میلاد، در جریان جنگ رومی‌ها با هانیبال، فرمانده کارتاژی‌ها (تونس فعلی)، حاکمان…
بیشتر

غیاب رویکرد هستی‌شناختی در پروژه نوگرایان دینی

گفت‌وگو با حبیب‌الله پیمان درباره اصلاح دینی در ایران پس از خیزش «زن، زندگی و آزادی» – بخش دوم چند و چون موقعیت دین و نحله‌های دینی پس از آخرین موج اعتراضی در جامعه ایران، موضوع گفت‌وگوهای پیوسته چشم‌انداز ایران با اندیشمندان بوده است. در بخش اول از گفت‌وگو، با دکتر حبیب‌الله پیمان بر تأثیرپذیری نهاد روحانیت و فقها از تحولات متأخر و تغییرات در…
بیشتر

روش تفکر؛ حلقه مفقوده گفتمان دینی

هدی صابر نقش مهدی بازرگان در ارتقای سطح گفتمان دینی در ایران «رَبِّ أَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْقٍ وَ أَخْرِجْنِی مُخْرَجَ صِدْقٍ»؛ سلام دوستان و بزرگان و با کسب اجازه از بزرگان، به‌ویژه آقای مهندس سحابی. بنیاد [فرهنگی] بازرگان، سنت خوبی را بنا نهاده مبنی بر اینکه بهانه تاریخی و مناسبت زمینه طرح نقد را فراهم کند. بحث را تحت عنوان «روش تفکر؛ از حلقه مفقوده‌ای امروزین…
بیشتر