مقالات

عیدِ فلسفه: یک روایت مدنی؛ آموزش مدنی در فلسفه اسلامی چه پیامی برای زمانه معاصر دارد؟

امیرعلی مالکی یک عیدِ فلسفی فلسفه‌ورزی چون لحظه «عید» است؛ به مانند بودن در موقعیتی که در آن افرادی می‌خواهند با یکدیگر بر اساس موقعیتی که در آن حضور دارند ارتباط برقرار کنند. با این حال، مفاهمه در اینجا به‌منظور رد و بدل کردن یک‌سری واژگان مشخص و تخصصی نیست، بلکه بیشتر به «باهم بودن» و «سهیم بودن» در یک موقعیت ویژه که می‌توان آن…
بیشتر

مقاومت یا نیابت؟

لطف‌الله میثمی این روزها بیشتر گفت‌وگوها حول جنگ و عوارض آن شکل می‌گیرد. همه با خشونت و جنگ مخالف‌اند؛ در منطقه خاورمیانه، تضادها و تناقض‌هایی بین اسرائیل و فلسطینی‌ها، حزب‌الله لبنان و ایران وجود دارد. واقع‌بینی سیاسی ایجاب می‌کند فضای غبارآلود به فضای شفاف تبدیل شود تا اگر تضاد یا جنگی وجود دارد، مرز درست و نادرست معلوم شود و خونی بحق یا ناحق ریخته…
بیشتر

چگونه یک انقلاب با علوم انسانی آغاز و با علوم فنی به پایان می‌رسد؟

احمد فعال/جامعه‌شناس این مقاله کوششی برای پاسخ به این پرسش مهم و اساسی است که چرا علوم انسانی در کشورهایی که دچار انقلاب می‌شوند پس از گذران یک دوره به وادی فراموشی سپرده می‌شوند و حتی بعضی از گرایش‌ها به دشمنی با علوم انسانی برمی‌خیزند؟ چرا سیستم‌های انقلابی به جای گرایش به علوم انسانی، به علوم فنی و مهندسی روی می‌آورند؟ آیا انقلاب سرانجام در…
بیشتر

تعبیر یک خواب؛ نگاهی به جنبش‌های اجتماعی در ایران

گفت‌وگو با پرویز پیران مهدی فخرزاده: سال‌های اخیر، خاورمیانه، درگیر خیزش‌ها و جنبش‌های مختلف بوده است. برخی از این جنبش‌ها نتایجی هم به بار آورده و گاهی در برخی از کشورها به تغییر منتهی شده است، هرچند این تغییرات نیز سرنوشت عجیبی پیدا کرده‌اند. در ایران نیز در این سال‌ها شاهد خیزش‌های مختلفی بودیم. جدای از این خیزش‌ها، حرکت‌های اعتراضی مستمر نیز از سوی بازنشستگان،…
بیشتر

سیری در تاریخچه تروریسم در جنوب آسیا (بخش سوم)

محمدرضا کربلایی تروریسم در جنوب آسیا، پدیده‌ای سیاسی و ژئوپلیتیک است که در پنجاه سال گذشته در رقابت بین قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی مورد استفاده قرار گرفته است. تا پیش از سال ۱۳۵۳ که «جوانان مسلمان افغانستان» تحت فشار پاکستان برای اقدام نظامی علیه حکومت وقت افغانستان به ریاست‎جمهوری سردار داوود خان، به انتخاب گزینه «نظامی» وادار شدند، سنت مبارزه مدنی و خشونت‌پرهیز در منطقه…
بیشتر

رمزگشایی از پایداری حزب‌الله و حماس در مقابل ترور

نویسنده: محمد احمدی/ پژوهشگر گسترش دامنه جنگ اسرائیل در ماه‌های سپتامبر و اکتبر ۲۰۲۴، ابعاد جدیدی را به جنگ با حزب‌الله، حماس و متحدان آن‌ها افزود، با این امید که ضربات شدیدتری را به دشمنان خود وارد کرده و با ادعای پیروزی، عزم و اراده آن‌ها را در هم شکسته تا روحیه ارتش خود را بازسازی کند. این ضربات شامل موارد زیر است: انفجار پیجرها…
بیشتر

بحران زیست‌بومی نظام سرمایه‌داری (کاپیتالیسم) و بقای بشریت

هری مگداف و پل ام.سویزی برگردان: نرگس نادمی ۲۰۲۴, volume 75, November 11, (April 2024)   هری مگداف از سال ۱۹۶۹ تا ۲۰۰۶ سردبیر مشترک مجله‌ی مانتلی ریویو بود. پل ام. سوئیزی یکی از بنیان‌گذاران مجله‌ی مانتلی ریویو (به همراه لئو هوبرمن) و سردبیر مشترک این مجله از سال ۱۹۴۹ تا ۲۰۰۴ بود. این مقاله از بخش «یادداشت‌های سردبیران» شماره‌ی اکتبر ۱۹۹۲ مجله‌ی مانتلی ریویو…
بیشتر

راهبرد ممکن

لطف‌الله میثمی اول حضرت زهرا(س) در روزهای پایانی زندگی پیامبر اکرم(ص) بسیار اندوهگین بودند و به پدرشان می‌گفتند اگر شما بروید، دیگر راه آسمان؛ یعنی راه وحی بر ما بسته می‌شود. پیامبر اکرم(ص) در پاسخ ایشان را به این آیه از قرآن ارجاع دادند: «وَمَا مُحَمَّدٌ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ أَفَإِنْ مَاتَ أَوْ قُتِلَ انْقَلَبْتُمْ عَلَی أَعْقَابِکُمْ»؛ محمد(ص) رسولی فرستاده خداست، قبل…
بیشتر

ایالات‌متحده کشته‌ها را نمی‌شمارد

فریبکاری ایالات‌متحده در مورد اوکراین گفتگو با جفری ساکس برگردان: شبنم کاظمی + در تاریخ ۲۰ فوریه ۲۰۱۴، سه وزیر امور خارجه اروپایی توافقی منعقد کردند که بر اساس آن یانوکوویچ(۱) چند ماه دیگر در اوکراین در قدرت باقی می‌ماند، دولت وحدت تشکیل می‌شد و انتخابات ملی جدید برگزار می‌شد، اما روز بعد، سرنگونی خشونت‌آمیزی رخ داد و در یک لحظه، ایالات‌متحده دولت جدیدی را…
بیشتر

آینده دین و مرجعیت دینی در ایران

سخنرانی مقصود فراستخواه در سالگرد آیت‌الله منتظری در پانزدهمین سالگرد رحلت آیت‌الله منتظری همایشی در شهر قم برگزار شد که چند تن از اندیشمندان دیدگاه‌هایی پیرامون اندیشه‌های ایشان ارائه کردند. دکتر مقصود فراستخواه درباره «آینده دین و مرجعیت دینی» در این نشست به سخنرانی پرداختند که چشم‌انداز ایران گزارشی از آن برای خوانندگان آماده کرده است. من به‌عنوان یک دانش‌آموز، درس‌هایی از تحمل عالم آزاده…
بیشتر

مستبد و توهم قدرت

مهدی غنی برخلاف روال جاری که مطبوعات باید از آزادی سخن بگویند و با استبداد و خودکامگی پنجه درآویزند، در این رشته نوشته که اکنون سومین بخش آن است از استبداد سخن گفتیم و با مستبدین هم‌سخن شدیم تا شاید به کاستی‌های آزادیخواهی و استبدادستیزی آشنا شویم و برای این کهنه‎درد تاریخی، درمانی بنیادی بیابیم. از محمدعلی شاه و ابتر شدن مشروطیت گفتیم و از…
بیشتر

فمینیسم استعماری و جنبش‌های زنان در خاورمیانه

(با تمرکز بر جنبش زن، زندگی، آزادی) آزاده شعبانی پدیده «فمینیسم استعماری» (Colonial Feminism) به نوعی از فمینیسم اشاره دارد که از شعارهای برابری جنسیتی و حقوق زنان به‌عنوان ابزاری برای توجیه مداخلات سیاسی، نظامی و استعماری استفاده می‌کند. این شکل از فمینیسم، برخلاف فمینیسم رهایی‌بخش، نه‌تنها به آزادی و برابری واقعی زنان کمک نمی‌کند، بلکه در بسیاری از موارد سرکوب و خشونت علیه زنان…
بیشتر