تاریخ

آیا راهی دیگر نبود؟

مهدی غنی سرکوب مردم در ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ توسط حکومت پهلوی، نقطه‌عطفی در تاریخ ایران بود که مسیر جامعه ایران را تغییر داد و مبارزات سیاسی از آن دوران به سمت براندازی حکومت پیش رفت. در دهه ۵۰، مبارزان در زندان ساواک سرودند: «۱۵ خرداد راهو نشون داد/ برای آزادی خلق باید که خون داد». فعالان سیاسی و آزادیخواهان دوران سخت و پرهزینه دهه ۵۰…
بیشتر

واکنش شاه در شرایط بحران

  جدال دکتر مصدق با کودتاچیان سلطنت‌طلب –  بخش پنجم    ترک کشور در ۹ اسپند محمدرضا پهلوی روز ۲۶ دی‌ماه ۱۳۵۷ برای همیشه از میهن به خارج عزیمت کرد. گریز محمدرضا از میهن دوبار دیگر نیز رخ داده بود. هر دو بار در دوره زمامداری دولت دکتر مصدق بود. بار نخست در ۹ اسپند ۱۳۳۱ بود که به دلایل گوناگون ممکن نشد. بار دیگر…
بیشتر

اولین کسی که به تهران منتقل شد

گفت‌وگو با محمدحسن علایی طالقانی – بخش چهارم وقتی به یاد می‌آوریم اولین امام‌جمعه تهران آیت‌الله طالقانی بود و اکنون کسی در مقام امام‌جمعه با کمک آقازاده‌هایش چنان رفتارهایی حیرت‌انگیز نشان می‌دهد که گویی جایگاه دین و دنیا جابه‌جا شده است، بر مظلومیت آن مرحوم بیشتر افسوس می‌خوریم. در سه شماره گذشته از زبان فرزند آیت‌الله به بررسی زندگی خصوصی و خانوادگی ایشان پرداختیم و…
بیشتر

جنبش فراگرد برگشت‌ناپذیر جهان

احمد غضنفرپور هانری کُربن، فیلسوف غرب‌شناس و شرق‌شناس فرانسوی، از معدود پژوهشگرانی است که منشأ بحران‌ها در جوامع غرب و شرق را بازنگری تاریخی کرده و به هر دو توصیه می‌کند از بعد مادی (در غرب) و فضای تک‌بعدی (معنوی) در عالم شرق فاصله بگیرند و عقل و خرد را با ادراک درونی و ذوق پیوند دهند، در غیر این صورت، هرگونه راه‌حل دیگری نه‌تنها…
بیشتر

آسیب‌شناسی انقلاب مشروطه

ناصر حریری #بخش_دوم    مقدمه در نخستین بخش از این گفتار، در شماره ۱۳۳ چشم‌انداز ایران نوشتم هدف از این نوشتار مقایسه‌ای است میان روشن‌اندیشان گذشته و روشنفکران معاصر در جذب مرید یا پیرو. در بخش اول مقاله، آن‌ها را در دو بخش بررسی کردم: گره «خوش‌باشان» که اندیشه را ملاک هرگونه انتخاب قرار می‌دادند؛ در میان آن‌ها کسانی بودند که چون مرگ را پایان…
بیشتر

دکتر مصدق کابوس خودساخته شاه

جدال دکتر مصدق با کودتاچیان سلطنت‌طلب    فرید اسدی دهدزی #بخش_چهارم    از قیام ملی ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ تا انقلاب ۱۳۵۷ بنا به ادعای محمدرضا شاه، در ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ مردم علیه دولت دکتر مصدق قیام کردند. با این وصف این پرسش مطرح می‌شود که در ۲۶ دی‌ماه ۱۳۵۷ این مردم کجا بودند؟ چرا می‌گفتند «تا شاه کفن نشود، این وطن وطن نشود»؟ محمدرضا پهلوی…
بیشتر

جنبش می ۱۹۶۸ فرانسه؛ جنبشی فراگیر در تمام جهان

احمد عضنفرپور #بخش_دوم در پایان بخش اول گفته شد هسته اولیه این جنبش از جوانانی تشکیل شده بود که مطلقاً به تصاحب قدرت و سهم‌خواهی توجهی نداشتند. انقلاب‌های گذشته را به‌خوبی مطالعه کرده بودند و سعی داشتند از اشتباهات گذشته اجتناب کنند، از عناصر مثبت بهره بگیرند و راه‌حل‌های جدید مبتنی بر واقعیت روز ارائه دهند. دانیل بندیت کوهن، پایه‌گذار این رویداد تاریخی، از به…
بیشتر

زندان پدر و پسر

گفت‌وگو با محمدحسن علایی طالقانی   #بخش_سوم گروه تاریخ: سوم بهمن ۱۳۴۱ آیت‌الله طالقانی را همراه مهندس بازرگان و دیگر یاران بازداشت کردند، ولی ایشان را در خرداد ۱۳۴۲ آزاد کردند. در این فاصله توسط یک مأمور ساواک، توطئه‌ای ترتیب دادند که به شکلی آیت‌الله را با اسلحه و دینامیت مرتبط نشان دهند و بتوانند ایشان را محاکمه کنند. در بخش قبلی خاطرات آقای محمدحسن طالقانی،…
بیشتر

توسعه متوازن و تجربه تاریخی راه‌آهن سراسری ایران

عطا ضمیری در سال ۲۰۱۵ میلادی، پس از یک دهه تنش بین‎المللی بین ایران با غرب و کشورهای عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل، با تلاش‎های دیپلماتیک دکتر محمدجواد ظریف و تیم همراهش سند برجام بین ایران و شش قدرت جامعه جهانی امضا شد و تفاهم‎نامه برجام سندی برای شروع فصل جدید در تاریخ توسعه متوازن ایران بود. برجام که قرار بود با رفع تحریم‎های…
بیشتر

کودتای انگلیسی-امریکایی یا مأموریت الهی!

جدال دکتر مصدق با کودتاچیان سلطنت‌طلب فرید اسدی دهدزی #بخش_سوم منظور و خاستگاه عنوان کتاب مأموریت برای وطنم به معنای مأموریت از جانب خداوند است؛ به‌عبارتی مأموریت برای وطنم برآمده از یک ذهن خرافی است که برای خود مأموریت الهی تصور کرده که تمام فرامین و اَعمال او از سوی خداوند الهام گرفته شده است. تمامی حوادثی که او (محمدرضا پهلوی) در زندگی به سلامتی…
بیشتر

دریغ از یک انتخابات آزاد

مهدی غنی سالیانی است شاهدیم جریانی در کشور بر این عقیده است که مردم قدرت تشخیص درست و غلط را ندارند و نمی‌توانند خیر و صلاح خود را و اشخاص خادم و خائن را از یکدیگر تمییز دهند؛ بنابراین برای انجام انتخابات مجلس و ریاست‌جمهوری ما باید افراد داوطلب را دست‌چین و گزینش کنیم و کسانی را که صالح تشخیص می‌دهیم به مردم معرفی کنیم…
بیشتر

همراه با آیت‌الله

از طالقان تا تهران در گفت‌وگو با محمدحسن طالقانی #بخش_دوم مهدی غنی: در گفت‌وگوی قبلی شما تا دستگیری پدر در سال ۴۱ قدری از وضعیت خودتان و خانواده گفتید، اما چند سؤال مربوط به سال‌های قبل از آن هست که در این فرصت به آن می‌پردازیم. سال ۱۳۲۵ شما یک سال بیشتر نداشتید که قضیه آذربایجان و پیشه‌وری پیش آمد. ارتش ایران از زنجان حرکت…
بیشتر