گفت‌وگو با شیخ یوسف جمالی   امیرارسلان خضری:  شیخ یوسف جمالی، استاد حوزه و دانشگاه، متولد سال  1353 در بندرعباس است. وی تحصیلات اولیه خود را در مدارس علوم دینی اهل سنت جنوب ازجمله مدرسه دینی بندرعباس، مدرسه علوم دینی سلطان‌العلما بستک و مدرسه عالی احمدیه اوز (لارستان) در رشته شریعت به پایان رساند و سپس تحصیلات تکمیلی خود را در دانشکده الهیات تهران…

  گزارشی از رونمایی کتاب «از ناسوت تا لاهوت»   کتاب از ناسوت تا لاهوت نوشته مهندس حمید نوحی را شرکت سهامی انتشار چند ماه پیش منتشر کرد. رونمایی از این کتاب، پنجم آبان‌ماه، در فرهنگسرای رسانه برگزار شد. نویسنده در این کتاب در قالب یک رؤیا و نمایشنامه به بررسی زندگی مارکس و افکار وی پرداخته و با نگاهی نقادانه و در عین‌حال تازه…

  درآمدی بر گذار از جدل‌های ستیزنده به گفت‌وگوی همدلانه  مجید تولایی   اشاره: «دریچه گفت‌وگو» نام مجله‌ای است که به‌همت برخی نواندیشان دگراندیش مسلمان، در سال ۱۳۷۰ از منظری انتقادی به بررسی و تحلیل مسائل سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و تاریخی می‌پرداخت. انتشار این مجله پس از شش شماره متوقف شد. ناتوان و گریزان چرا بسیاری از ما از گفت‌وگوکردن گریزانیم؟ چرا در انجام و…

محمد باقر تاج‌الدین*  مقدمه جریان اصلاحِ اندیشه دینی کوشش می‌کند بنا بر برخی الزامات و ملاحظات فکری، تاریخی، فرهنگی و اجتماعی دست به اصلاح اندیشه‌ها و تفکرات دینی درون چارچوب‌های دین خاص یا بیرون از آن چارچوب‌ها بزند. روشن است که اصلاحِ اندیشه دینی بیشتر از آنکه الزامات درون‌دینی داشته باشد مبتنی بر الزامات برون‌دینی است. به‌عبارت ‌دیگر، بروز برخی تحولات و تغییرات فرهنگی و…

  محمدجواد فلاطوری برگردان: سید محمدباقر تلغری‌زاده واژه «اسلام» در وهله نخست دینی را در ذهن تداعی می‌کند که به‌وسیله محمد (ص) (متولد ۵۷۰، در مکه و در گذشته در ۶۳۲ میلادی در مدینه) از راه قرآن، در میانه سال‌های ۶۱۰ تا ۶۳۲ میلادی، ابلاغ شد. واژه «اسلام» همچنین در عامه مردم به آن مجموعه‌ای فرهنگی اطلاق می‌شود که اگرچه از قرآن نشئت نگرفته است،…

  جمشید دیوانی   بدیهی است زیست مردم مکه و مدینه، در دوران نزول آیات، درک آیات را برای آن‌ها آسان‌تر از نسل‌های بعد می‌نمود و از طرفی دیگر بسیاری از آیات در پاسخ به پرسش‌ها و حوادث واقعه نازل شده بود و این امر هم کمک زیادی به فهم آیات می‌کرد. اگرچه درنهایت در صورت بروز مشکلی در فهم و درک آیات با سؤال…

  سخنرانی دکتر حسن محدثی در بزرگداشت آیت‌الله طالقانی نخست درباره در باب قرآن و سپس برداشتم از تفسیر پرتوی از قرآن آیت‌الله طالقانی را می‌گویم. من البته قرآن‌شناس و قرآن‌پژوه نیستم. اگر اینجا درباره این موضوع صحبت می‌کنم صرفاً به این دلیل است که به‌عنوان یک انسان دیندار به این موضوع علاقه‌مندم و در باب این موضوع مطالعاتی کردم و تأملاتی داشتم و در…

  مروری بر سمپوزیوم «اکنون؛ ما و شریعتی» لطف‌الله میثمی اشاره: روزهای یکم و دوم آذر ماه، در سالروز تولد زنده‌یاد دکتر شریعتی، سمپوزیومی با نام «اکنون؛ ما و شریعتی» در دانشگاه تربیت مدرس برگزار شد که طی آن اساتید صاحب‌نظر در باب موضوعاتی چون تحول دوران، نو شریعتی، بنیادگرایی و اسلامیسم و پسااسلامیزم، بازسازی سوسیالیسم و نقد لیبرالیسم وصحبت کردند. در روز دوم دکتر…

کمال رضوی   پرسشی که در این طرح بحث مدنظر بوده این است که فارغ از مناقشه‌ها و کنجکاوی‌های تاریخی، و فارغ از اینکه ماجرای طوفان و کشتی نوح را یک امر واقعی-تاریخی قلمداد کنیم، یا امری مجازی و استعاری و نمادین، از روایت نوح در قرآن چه چیز می‌توان برای شرایط امروز جامعه ایران درک و برداشت کرد و به کار بست. با این…

  گزارش باستان‌شناسی طوفان و کشتی حضرت نوح[۱] نادر کریمیان سردشتی*   داده‌های قرآنی آکنده از گزارش‌های تاریخی است. باستان‌شناسی در قرآن کریم شامل ۶ دوره تاریخی به هم پیوسته است: دوره آدمی، دوره نوحی، دوره ابراهیمی، دوره موسوی، دوره عیسوی و دوره محمدی. در این پژوهش به فرازی از دوره نوحی پرداخته می‌شود که تاریخ و حوادث و وقایع حضرت نوح و ساخت کشتی…

  داستان طوفان و کشتی نوح حبیب‌الله پیمان رمضان ۹۶   مقدمه: وحی و چگونگی رابطه خدا با انسان داستان طوفان و کشتی نوح از زوایای مختلفی قابل بررسی است؛ حتی می‌توان همانند بسیاری در واقعی‌بودنش تردید کرد و افسانه‌اش پنداشت؛ البته نه در وقوع طوفان، که در سفینه نوح؛ زیرا سیل و طوفان‌های فراگیر و ویرانگر در طبیعت پدیده نادری نبوده و نیست. داستان…

احمد علوی مقدمه یکی از هدف‌های نگارش این سطور نشان دادن تکثر و تنوع تأویلی از منابع دینی و به‌طور اخص قرآن به‌عنوان پدیده‌ای بسیار دیرپا و گسترده در میان مسلمانان بوده است و محصول دوره اخیر نیست. تأویل‌های کندی، ابن‌رشد، فارابی، سهروردی، صدرالدین شیرازی و حکیم سبزواری نمونه چنین تأویل‌هایی است. این تأویل‌ها اغلب بر پایه تلفیقی از منابع گوناگون بنا شده است. بنابراین…