اندیشه

فرآیند جامعه بدون حذف

  اوج پرسشگری و پاسخگویی و عدم خشونت با توشه‌گیری از قوم بنی‌اسرائیل در قرآن لطف‌الله میثمی در قرآن داستان بنی‌اسرائیل پس از داستان آدم (ع) می‌آید. به قول آیت‌الله طالقانی هبوط آدم، در طول تاریخ، تداوم یافته و بارها تکرار شده است. یکی از مصادیق این هبوط مکرر در تاریخ بشریت، بنی‌اسرائیل‌اند که چندین بار هبوط می‌کنند و با پیروی‌کردن از خدا و موسی…
بیشتر

کیمیاگری انسان

انسان چگونه از قید و بند جبرهای ساختاری فراتر می‌رود؟ محمد محمدی گرگانی   نوشتار حاضر در مقام پاسخ به این پرسش اساسی بشر امروز است که آیا در وجود انسان چیزی بیش از شرایطی وجود دارد که در آن به دنیا می‌آید و زندگی می‌کنند؟ آیا در انسان ویژگی‌های منحصربه‌فردی وجود دارد که در هیچ پدیده دیگر نیست؟ آیا انسان می‌تواند به ماورای محدودیت‌های…
بیشتر

آسیب‌شناسی قدرت در اندیشه مولانا

دکتر احمد کتابی- بخش دوم مولانا جلال‌الدین محمد مولوی، بی‌گمان، سرآمدِ عارفان ایران زمین است و آثار جاویدان او ، به‌ویژه مثنوی معنوی، گنجینه عظیم و بی‌بدیلِ معارف الهی و دقایقِ عرفانی. به‌رَغمِ این تمرکز و استغراق در الهیات و مباحثِ عرفانی، مولانا از توجه و پرداختنِ به دیگر موضوعات نیز غافل نمانده است؛ تا آنجا که کمتر مسئله‌ای در زمینه مسائل و مباحث گوناگون…
بیشتر

از عرفانِ سلطان‌پسند تا عرفان خراسانی / بخش دوم پیرامون انسان کامل

گفت‌وگو با علی طهماسبی در قرآن آمده است انسان موجودی است متکامل و پیامبر نیز در دعایشان می‌گوید: «ما عرفناک حق معرفتک و ما عبدناک حق عبادتک» و به تکامل تدریجی اشاره شده است، در حالی که عرفای ما از انسان کامل سخن می‌گویند. پیامد این مقوله در نگاه به انسان چیست؟ آیا این نوعی انحراف نسبت به آموزه‌های قرآن نبوده است؟ در واقع اگر…
بیشتر

گذری بر اخلاق جهان‌شمول در نهج‌البلاغه

سخنرانی ماه رمضان ۱۳۹۶ درباره اخلاق و خیر عمومی در نظر امام علی (ع) ابوطالب آدینه‌وند مقدمه آن‌گونه از روابط و مناسبات که انسان با خدا و هستی و نفس خویش و دیگری برقرار می‌کند و بر اساس معیارها و هنجارهایی قابل تنظیم است در چارچوب اخلاق قرار می‌گیرد. رعایت این ضوابط و معیارها به آرامش اجتماع و علو و شکوفایی نفس انسان منجر می‌شود.…
بیشتر

فاصله ما با علی (ع)

لطف‌الله میثمی یا سریع الرضا ای خدایی که اگر ما یک خطایی بکنیم زود از دست ما راضی می‌شوی. در ابتدای دعای کمیل از خدای رحمان صحبت می­شود که رحمتش بر تمام اشیا و امور و انسان­ها و گروه­ها وسعت دارد. بر اساس این با هر قومی که برخورد داریم باید بدانیم که می‌توانیم جناحی در آن پیدا کنیم که بالنده و از رحمت خدا…
بیشتر

شریعتی مغفول: در بیان موجز وجوهی از منش و رویه عملی علی شریعتی

کمال رضوی در چهلمین سالگرد شهادت علی شریعتی، نوشته‌ها و سخنرانی‌ها و مقالات پژوهشی متعددی در تبیین اندیشه‌ها و مبانی فکری این روشنفکر و جامعه‌شناس ایرانی توسط اساتید، شریعتی‌پژوهان و پژوهشگران جوان عرضه شد که هریک واجد نکات عمیق و تازه‌ای بود که می‌تواند در پیوند با مسائل امروز جامعه ایران به تقویت و توسعه سنت فکری‌ای که شریعتی در ادامه سید جمال و اقبال…
بیشتر

چهار اصل جلیل معنوی در نهج‌البلاغه

ناصر مهدوی بسیار خوشحالم در این راه معنوی رمضان، در حضور دوستان گران‌مایه‌ای هستم که آن‌ها را به ایمان‌ورزی و زندگی اخلاقی می‌شناسم. افرادی که همواره دغدغه حقیقت و تنظیم زندگی بر اساس عدالت مشخصه اصلی آن‌ها بوده است. موضوعی که بر عهده این‌جانب نهاده شده تا به‌صورت اجمال درباره آن سخن بگویم عنوان «علی (ع) و دغدغه‌های فراموش‌شده» است. انتخاب این موضوع از آن…
بیشتر

شریعتی به‌مثابه کارآفرین سیاسی

احمد علوی مقدمه مخالفان و موافقان علی شریعتی از هر طیفی و با هر نقدی به او، انکار نمی‌کنند که گفتمانی که شریعتی نمایندگی می‌کرد در بسیج مردمی و حوادثی که به سقوط سلسله پهلوی در سال ۵۷ انجامید نقش مهمی بازی کرد. هرچند برخی پیامد پیدایش گفتمانی که شریعتی نمایندگی می‌کرد را گریز از دین می‌دانند، اما برخی دیگر آن را ستیز با تجدد…
بیشتر

اکنون، ما و شریعتی: پاسخ اندیشمندان به پرسش از مسئله دوران و ظرفیت‌های میراث فکری شریعتی

از چند ماه پیش از برگزاری سمپوزیوم «اکنون، ما و شریعتی» که قرار بود در میانه تیرماه سال جاری برگزار شود و با لغو موقت به آذرماه امسال موکول شده، کمیته برگزاری سمپوزیوم برای فراهم‌آوردن زمینه فکری و ذهنی لازم اقدام به طرح دو پرسش کلیدی با شماری از اندیشمندان و شریعتی‌پژوهان کرد و از آن‌ها خواست تا پاسخ خود به این دو پرسش را…
بیشتر

کلید گشایش نهج‌البلاغه

        مرجعی جامع و موثق در حوزه نهج‌البلاغه‌پژوهی کلید گشایش نهج‌البلاغه،‌ تفسیر مفردات نهج‌البلاغه و شواهدی از آن؛ دکتر سیدمحمدباقر کتابی،       در گوشه و کنار ایران‌زمین، به‌ویژه در محیط‌های نسبتاً آرام و کم‌هیاهوی شهرستان بم، گاه‌و‌بی‌گاه، به محققان سخت‌کوش و بی‌ادعایی برمی‌خوریم که فارغ از هرگونه وسوسه شهرت‌طلبی و خودنمایی، سالیانی دراز از عمر پربرکت خود را بی‌سروصدا، وقف پژوهش‌های…
بیشتر

زمامداری تقیّه‌گستر یا حکومت‌مندی لیبرال؟

  نیکو سرخوش مقالۀ پیش رو می‌کوشد با تبیین دو شیوۀ حکومت‌کردن یعنی زمامداری تقیّه‌گستر و حکومت‌مندی لیبرال، تفاوت‌ها و کارکردهای هریک را به بحث بگذارد. از یک‌سو با زمامدارانی تقیه‌گستر مواجهیم که با انواع فشارها و تحدید برخی از آزادی‌ها، افراد را به پنهان‌کاری و زیرزمینی‌کردن عقاید و باورهایشان سوق می‌دهد که حکومت‌کردن را به امری پرهزینه بدل می‌‌کند و از سوی دیگر حکومت‌مندی…
بیشتر