مقالات

چاقوی نقد بر پیکر پژوهش اجتماعی

  گزارشی از برگزاری سومین همایش آسیب‌های اجتماعی   «با وجود تخصیص بودجه‌های قابل‌توجه به پژوهش‌های مربوط به آسیب‌های اجتماعی، تاکنون هیچ گزارشی که نشان‌دهنده کاهش آسیب‌های اجتماعی در ایران باشد دریافت نکرده‌ایم.» واقعیت تلخ نهفته در جمع‌بندی دبیر همایش دوروزه آسیب‌های اجتماعی، اگرچه امروز در بسیاری از حوزه‌ها مصداق پیدا کرده است، اما هنوز تنها راه بررسی و رسیدن به برنامه برای اقدام در…
بیشتر

انرژی، صنعت و بازار نفت، چالش‌ها و فرصت‌ها

  محمد آقایی تبریزی چشم‌انداز ایران: نشریه در راستای «اقتصاد سیاسی» و اینکه دولت ما، دولتی نفتی است کار  روی صنعت و بازار نفت را یکی از ارکان کارشناسی ملی خود قرار داده است؛ بنابراین از آنجا که به‌اصطلاح درآمد ناشی از نفت و گاز، محرک توسعه ایران بوده، تلاش‌های بسیاری در این باره انجام شده است. همان‌طور که می‌دانیم سید محمد خاتمی در گزارش صد روز…
بیشتر

همگرایی در حوزه تمدنی ایران

  (بررسی یک پیشنهاد) ناصر تکمیل همایون   درآمد از کهن‌ترین روزگار، جماعت‌ها و جامعه‌های بشری زندگی خود را گاه در اتحاد با همسایگان و گاه در منازعات گوناگون به بهانه‌هایی چند سپری می‌کردند و در زمان‌هایی که جامعه‌ای با قدرت بر آن‌ها یورش می‌آورد، استمرار حیات خود را در همجوشی با هم و در تقابل با دشمن می‌یافتند؛ به‌عبارت دیگر به «دفاع مشترک» می‌پرداختند.…
بیشتر

گفت‌وگویی درباره اقتصاد در اندیشۀ شریعتی

محمد رحیمی   به‌عنوان نخستین پرسش، از اینجا آغاز کنیم که به‌طورکلی جایگاه اقتصاد در اندیشۀ شریعتی چیست؟ اگر منظور از اقتصاد در این پرسش جریان مسلط[۱] و اصلی دانش اقتصاد، یعنی رشته‌ای باشد که بنا به تعریف به بررسی شیوۀ بهینۀ تخصیص منابع، تولید، توزیع و مصرف کالاها و خدمات بر مبنای فردگرایی روش‌شناختی[۲] می‌پردازد، باید گفت در آثار شریعتی نمی‌توان از آن نشانی…
بیشتر

خردورزی علمی در فرهنگ یهودی تلمود

  عباس نصر اگر در ذهن خود بر مسئله صهیونیسم خط بکشیم و این جریان نوظهور را که زاده دوران استعمارگری اروپا و هولوکاست است کنار بزنیم، در یک ارزیابی تاریخی می‌توان به‌طور قاطع گفت مذهب یهود در پیشرفت بشر نقش بسزایی داشته و نه‌تنها از نظر مذهبی تکیه‌گاه تاریخی و پیشینه ادیان ابراهیمی را در خود ذخیره دارد، بلکه از نظر علمی در تابلو…
بیشتر

طالقانی؛ از علم‌زدگی تا تعامل با علم

  محمد بسته‌نگار با نام و یاد خدا. پس از تأمل زیاد، بر آن شدم نکاتی را درباره مقاله فرهیخته ارجمند، دکتر محدثی، که در شماره ۱۰۷ نشریه چشم‌انداز ایران چاپ شد و نقدی که به تفسیر مرحوم آیت‌الله طالقانی وارد دانسته شده بیان کنم. درباره تفسیر  پرتوی از قرآن  نقدها و مخالفت‌هایی از یک طرف وجود دارد. به‌یاد دارم در زندان عده‌ای به آیت‌الله…
بیشتر

نقدی بر مقاله «زبان‌آوری تفسیرگرایانه در تفسیر قرآن آیت‌الله طالقانی»

  محمدمهدی جعفری چشم‌انداز ایران: در شماره ۱۰۷ نشریه، مقاله‌ای از دکتر حسن محدثی با عنوان «زبان‌آوری تفسیرگرایانه در تفسیر قرآن آیت‌الله طالقانی» همراه با توضیحاتی از لطف‌الله میثمی در پایان آن منتشر شد. در پی انتشار این مطلب، از برخی شاگردان آیت‌الله طالقانی که با ایشان مأنوس بوده و حشر و نشر داشتند درخواست شد در این ‌باره توضیحاتی بدهند. در این شماره محمدمهدی…
بیشتر

گفت‌وگو میان مردم و نظام

  مهدی غنی دیدار دانشجویان با مقام رهبری و بیان دغدغه‌ها و درد دل‌ها و انتقادات این قشر فرهیخته جامعه با بالاترین مقام مسئول کشوری ازجمله سنت‌های حسنه‌ای محسوب می‌شود که سالیانی است اجرا می‌شود. اینکه طرح این مطالبات تا چه میزان در عمل مؤثر است و پیگیری می‌شود، انتظاری بجا ولی بالاست و چه‌بسا برخی از آن‌ها اساساً در کوتاه‌مدت میسر نباشد، ولی از…
بیشتر

چالش «بقا و امنیت حاکمیت»، با «توسعه و رفاه جامعه» در جمهوری اسلامی ایران

  حسین رفیعی   جمهوری اسلامی ایران از همان آغاز درگیری با گروه‌های مسلحانه در سال ۱۳۶۰، از یک‌سو وارد چالشی سرنوشت‌ساز بین بقا و امنیت خود و توسعه و رفاه از سوی دیگر جامعه شد. این چالش به چالشی جدی و تعیین‌کننده برای جمهوری اسلامی ایران تبدیل شد. وحدت بنی‌صدر، به‌عنوان رئیس‌جمهور منتخب قانونی با سازمان مجاهدین خلق، به‌عنوان یک سازمان مسلحانه که مسلح…
بیشتر

چشم‌اندازی به همبستگی ملی در پرتو شرایط جدید منطقه

  احسان هوشمند شروع به کار دولت ترامپ در ایالات‌متحده امریکا و متعاقب آن خروج دولت امریکا از برجام نشان داد که چالش‌های میان ایران و امریکا وارد مرحله تازه‌ای شده است. هم‌زمانی این سیاست‌ها با تشدید رقابت‌های منطقه‌ای میان ایران و عربستان، به‌ویژه پس از حمله به سفارت عربستان در ایران، زمینه‌ساز حمایت عربستان از سیاست‌های تازه امریکا و در مواردی مقوّم و حتی…
بیشتر

اجماع ارکان نظام در «مبارزه با پول‌شویی» و «مقابله با تأمین مالی تروریسم»

  فائزه حسنی   اصلاح قانون مبارزه با پول‌شویی، اصلاح قانون مبارزه با تأمین مالی تروریسم، الحاق ایران به کنوانسیون بین‌المللی مقابله با تأمین مالی تروریسم و الحاق ایران به کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با جرائم سازمان‌یافته فراملی (پالرمو) لوایح چهارگانه‌ای بودند که در جلسه علنی مجلس در دستور قرار گرفتند. برخی از تندروی‌های اصولگرایان مجلس که در جلسات قبلی در اقدامی عجیب…
بیشتر

قانعی‌راد: جامعه‌شناس خودی یا خودمانی؟

  محمدعلی محمدی آشنایی من با دکتر قانعی‌راد به سال ۱۳۸۱ برمی‌گردد که به‌تازگی کتاب تبارشناسی عقلانیت مدرن (قرائتی پست‌مدرن از اندیشه دکتر علی شریعتی) را منتشر کرده بودند و با دعوت دکتر بیژن عبدالکریمی به پژوهشگاه علوم انسانی جهاد دانشگاهی برای ارائه و نقد و نظر آمده بودند. همان زمان من نیز مشغول ترجمه کتاب شرق‌شناسی، پست‌مدرنیسم و جهانی‌شدن برایان ترنر بودم که سال…
بیشتر