جامعه

مهدی فخرزاده

ایران ای سرای امید؛ از آواز تا فریاد

گرامیداشت نام استاد شجریان و به‌مناسبت چهلمین روز درگذشتش   مهدی فخرزاده: کام آواز این روزها تلخ است. چهل روز از خاموشی صدایی جاودان می‌گذرد که چندین دهه بر تارک موسیقی ایران درخشیده بود. صدایی که اگر روزی آواز دل‌نشینی بود برای جان‌های مشتاق موسیقی این سرزمین، امروز هم آن آواز است و هم فریادی از دل و جان مردم ایران. علاقه‌مندان به موسیقی در…
بیشتر

زنانه نگاری تاریخ هنر

مهدی ملیحی روایت‌های رسمی از تاریخ هنر چگونه شکل گرفته‌اند؟ چگونه می‌توان سیر تاریخی ظهور «کلیشه زنانگی» را در تاریخ هنر ترسیم کرد؟ آیا می‌توان تاریخ هنری نوشت که صرفاً سیاهه‌ای مفصل و یکدست از نام زنان هنرمند دوران‌ها نباشد و در عوض تبعیض جنسی موجود در ساختار رشته تاریخ هنر را نقد کند؟ همان‌طور که از مقدمه کتاب کدبانوهای  کهن، زن، هنر، ایدئولوژی برمی‌آید…
بیشتر

دانشگاه انقلابی از سمت راست

گفت‌وگو با حشمت‌الله طبرزدی مهدی فخرزاده: تسخیر سفارت امریکا و انقلاب فرهنگی، هنگامی‌که همراه با حمایت قاطع و صریح رهبر انقلاب شد، فضایی هژمونیک برای دفتر تحکیم وحدت ایجاد کرد که تا سال‌ها، دانشگاه در دستان آن‌ها بود. این جریان قدرتمند از همان ابتدا دچار انشعاب و انشقاق نیز بود. حشمت‌الله طبرزدی از کسانی بود که توانست یک انشعاب در دل دفتر تحکیم ایجاد کند.…
بیشتر

مُهر انقلاب بر درهای دانشگاه

گفت‌وگو با فتح‌الله امی هما ف: دانشگاه علم و صنعت در کشاکش انقلاب فرهنگی نقشی خاص بر عهده داشت. فتح‌الله امی که در آن سال‌ها همراه با کسانی چون محمود احمدی‌نژاد و مجتبی ثمره‌هاشمی نخستین تلاش برای بستن دانشگاه در تهران را انجام دادند، امروز رئیس پژوهشگاه هوا و فضاست. امی از نظر سیاسی قرابتی با جریان احمدی‌نژاد ندارد و از همان روزها راهشان از…
بیشتر

نفرین دیوارهای آوارشده

نگاهی به رمان کنام؛ نوشته سعید کاویانپور احمد هاشمی آدم‌ها توی خانه یک جور دیگرند. دیوارها محافظ حقیقت آدم‌اند و حقیقت آدم‌ها گاه عین پلشتی است. دیوارها پلشتی‌ها را می‌پوشانند. کنام قصه خانه‌ای است که دیوارهایش فروریخته و به سقفی نامرئی بند است. اهالی ساختمان مدام در حال دیدزدن یکدیگرند. این آدم‌ها پلشتی‌های همسایه را نفس می‌کشند و هضم می‌کنند و از این طریق کالری…
بیشتر

سعدی و انسانیت و کرونا

محمد برقعی بنی‌آدم اعضای یک پیکرند که در آفرینش ز یک گوهرند چو عضوی به درد آورد روزگار دگر عضوها نماند قرار تو کز محنت دیگران بی‌غمی نشاید که نامت نهند آدمی می‌شنیدیم که بر سر یکی از دیوارهای سازمان ملل متحد این ابیات از شعر سعدی را نوشته‌اند و به آن افتخار می‌کردیم. زمانی که این شعر را در دوران بلای کرونا از زبان…
بیشتر

از فرهنگ انقلابی تا انقلاب فرهنگی

گفت‌وگو با حمید اسماعیلی انسیه ابراهیمی: نقش دانشجویان در به ثمر رسیدن انقلاب سال ۵۷ انکارناپذیر است. آنان پس از وقوع انقلاب به‌جای بازگشت به درس و تحصیل، اولویت خودشان را ماندن در صحنه و حفاظت از انقلاب می‌دانستند. در یکی دو سال ابتدایی پس از انقلاب، دانشگاه صحنه حضور همه گروه‌های سیاسی بود و دفتر تحکیم وحدت نیز در همان زمان برای تشکل‌یابی انجمن‌های…
بیشتر

دانشگاه روی خط انقلاب

گفت‌وگو با ابراهیم اصغرزاده مهدی فخرزاده: دفتر تحکیم وحدت، همزاد انقلاب بود. نهادی که توانست دانشجویان مذهبی و دارای رویکردی ویژه به مذهب را گرد هم آورد. پتانسیل زیاد دانشجویی و حمایت بخش‌های مهمی از ساختار قدرت در ابتدای انقلاب باعث شده بود که دفتر تحکیم وحدت در بدو پیدایش تأثیرگذاری کلان بر سیاست‌های ایران داشته باشد، اما به‌مرور به این نهاد تأثیرگذار بی‌مهری شد…
بیشتر

قلب دانشگاه

گفت‌و‌گوهایی در باب شکل‌گیری و تثبیت دفتر تحکیم وحدت سرویس جامعه: شهر، شکل مناسبات اجتماعی انسان را تغییر می‌دهد. اگر روزگاری قبیله بر اساس مناسبات خونی محمل همبستگی بود، به‌مرور این محمل تغییر کرد. شاید دویست سال پیش به ذهن کسی خطور نمی‌کرد که در موضوعی با بخش مهمی از جهان همبسته باشد و برای آن همبستگی تلاش کند، اما امروز جنبش‌های خواهان صلح یا…
بیشتر

مصرف تظاهری طبقه ثروتمند و فساد طبقه متوسط در فضای مجازی

  امیرعلی مالکی   امروزه با قدم گذاشتن در جهان مجازی با سیل عظیمی از صفحات مختلف روبه‌رو می‌شویم که به عرصه فعالیت ثروتمندان و به نمایش گذاشتن اموالشان تبدیل شده است. ثروتمندانی که بی‌پروایانه ماشین‌های لوکس، خانه‌های به‌اصطلاح «لاکچری» و تفریحات چشم‌نواز خویش را به نمایش عموم می‌گذارند، اما حقیقت چیست و چرا این‌چنین فعالیت‌هایی امروزه در جامعه ایرانی رواج یافته است؟ ریشه و…
بیشتر

دفاعیه‌ای برای صلح و همبستگی

  نگاهی به کتاب «تأمل درباره گیوتین»، اثر آلبر کامو زینب احمدی چند ماهی پیش از اوج‌گیری انقلاب ایران، در سپتامبر سال ۱۹۷۷ (شهریور ۱۳۵۶)، اروپا و به‌ویژه کشوری که یک سال بعد میزبان رهبران انقلاب ایران بود، نیز درگیر تصمیمی انقلابی بود. لغو مجازات اعدام، دستاوردی بود که به‌واسطه سال‌ها روشنگری و مبارزه فعالان مدنی و روشنفکران فرانسوی به دست آمده بود و کشوری…
بیشتر

پاشنه‌ای که در همیشه بر آن می‌چرخد

  کرونا و دردهای مزمن و ساختاری ما مهدی فخرزاده   اگر قرار باشد آن‌طور که طرح فاصله‌گذاری اجتماعی می‌گوید عمل شود، اتوبوس باید حالا حرکت کند، اما نظر آقای راننده با این طرح یکی نیست: – دو ماه است که دارم با حداقل ظرفیت و مسافر رانندگی می‌کنم، کرایه هم که اضافه نشده، این‌طوری هزینه خود ماشین هم درنمی‌آید. فاصله اجتماعی مسافران آن‌قدر کم…
بیشتر