رضا احمدی
اوایل تابستان فرصتی پیش آمد تا به همراه خانواده برای تفریح به منطقه شهرستانک در جاده چالوس برویم. منطقهای ییلاقی با باغهای گیلاس و آلبالو و آبی خنک که از ذوب برف رشتهکوه البرز جاری میشود، صفای وصفناپذیری را پدید میآورد. شبها با پوشیدن لباس ضخیم و روشن کردن بخاری، یاد زمستان زنده میشود. در ورودی روستا فلش جهتنما مسیر کاخ ناصرالدینشاه را نشان میدهد. راه ناتمامی به طرف کاخ در دامنه کوه کشیدهاند، که رها شده است. با شوق از میان باغهای آلبالو در جاده نامناسب و بسیار تنگ قدیمی مالرو بهسوی کاخ ناصری حرکت کردیم. با دیدن کاخ در کنار کوه و رودخانهای که از کوهساران سرازیر میشود و به سد امیرکبیر کرج میریزد، تصویر دلنواز و لذتبخشی خلق میشود. آب بهگونهای سرد است که چند ثانیه بیشتر نمیتوان دست یا پا را در آن قرارداد.
بنای تاریخی کاخ ناصرالدینشاه در سال ۱۲۹۵ ق به دستور شاه ساخته شد و در سال ۱۳۷۷ جزء آثار ملی ثبت شده است. آنگاه که به دیدار کاخ ناصری میروید (به یاد رفتار داعش میافتید که با آثار باستانی دشمنی دارد)، جز تأسف و تأثر، حسرت و ناراحتی نصیبی نخواهید برد. در کنار پایتخت و نظارت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری شاهد این صحنه هستیم. در یک فضای چندهزار متری یکی از آثار بهجای مانده از عصر قاجار را، که تلفیقی از معماری ایرانی، رومی و سبک معماری اروپایی قرن هیجده اروپا است میبینید که دیوارهای آن نقش بر زمین شده، پنجرهها شکسته و سقفها فرو ریخته است. از این محوطه فقط سقف تالار بزرگ اصلی، بهصورت لرزان هنوز بنای مقاومت دارد. دیوارهای تالار مزین به دست نوشتهها و یادگاری شهروندان و بعضی از اتاقهای تالار به محل قضای حاجت تبدیل شده است. بسیاری از سر و پایه ستونها و تصاویر حجاریشده تخریب و چه بسا برخی به تاراج رفته باشد.
برای تخریب آثار باستانی پالمیرا در سوریه و بابل در عراق ساعتها در رسانهها مرثیهسرایی میشود؛ اما برای تخریب آثار ملی کشورمان که سرمایههای ملی این مرزوبوم است، بر آن چشم میبندیم؟ اگر تنگنظریها را کنار بگذاریم، میتوان آن را بازسازی و محلی برای گردشگری و اشتغال جوانان این منطقه شود. گرچه تخصیص بودجه برای چنین اماکنی از دید بعضی توجیهی ندارد؛ ولی هنوز در این دیار در بخش خصوصی دلسوزانی وجود دارد که با سپردن این اماکن به آنها و بازسازی و احیای آن موجبات اشتغالزایی و رونق در روستا و گردشگری فراهم خواهد آمد تا دیگر هر بینندهای که به سراغ این مراکز میرود بهجای تأثر و تأسف و به دنبال مقصر گشتن، با خوشحالی و انرژی مثبت، منطقه را ترک کند و خاطرهای خوش در ذهن داشته باشد.■