انسیه ابراهیمی
عباس یمینی شریف اگر زنده بود، امسال باید صدمین سال تولدش را جشن می‌گرفت. شورای کتاب کودک به همین مناسبت بزرگداشتی را با نام «قدمی در باغ عشق به کودکان» برگزار کرد. برنامه گرامیداشت صدمین سالروز تولد عباس یمینی شریف با همکاری انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و در محل این انجمن برگزار شد. سالن در مدت‌زمان کمی پر شد و شرکت‌کنندگان از طیف‌های مختلف سنی این برنامه را همراهی می‌کردند. بعد از پخش قرآن و سرود ملی، مجری برنامه را شروع کرد. ابتدا بخشی از مستند «نغمه برای کودکان» ساخته هومن ظریف در سال ۱۳۹۴ پخش شد که بر مبنای گفت‌وگویی قدیمی با خود استاد و همچنین گفت‌وگوهایی با سایر همکاران و دوستدارانش ساخته شده بود. حسن بلخاری، رئیس انجمن مفاخر، نخستین سخنرانی مراسم و میزبان این برنامه به‌جای تعریف از فعالیت‌های انجمن از سادگی نثر یمینی شریف گفت: «امروز برای کسی بزرگداشت گرفته‌ایم که جهان ناشناخته کودکان را برای بزرگ‌ترهای روایت کرده است. رفتن از خردی به کلانی امری طبیعی است و گریزی از آن وجود ندارد، اما بازگشت به آن کار سختی است. اینکه کسی از جهان بزرگان به جهان کودکان برگردد و این جهان را روایت کن کار بزرگی است و یمینی شریف این کار را برای ما کرده است. در زیبایی‌شناسی بحثی داریم که می‌گویند زیبایی در سادگی است و با مرور اشعار حافظ، این مسئله را می‌بینیم. ذات زیبایی در سادگی است، بنا به شناختی که از اشعار عباس یمینی شریف داریم جذابیت و سادگی اشعار او سبب شده بگویم او حافظ شعر کودکان ایران است.»
سخنرانی بعدی نوش‌آفرین انصاری، رئیس شورای کتاب کودک، ابتدا صمیمانه از همکارانش در این شورا سپاسگزاری کرد و در ادامه درباره چرایی برگزاری این مراسم هم‌زمان با روز ملی ادبیات کودکان و نوجوانان که به نام مهدی آذریزدی نام‌گذاری شده است، گفت: «چون او هم مانند آذریزدی سختی زیاده کشید تا ادبیات کودک را تثبیت کند و این دو شخصیت ویژگی‌های اخلاقی بارزی داشتند. این دو از پایه‌گذاران شورای کتاب کودک بودند تا امروز ما این بنای مستحکم را داشته باشیم و بتوانیم برای دوران کودکی فعالیت کنیم.»
ناهید معتمدی به جایگاه سخنران دعوت شد و به نقش خانواده در اشعار یمینی شریف اشاره کرد: «شیوه کار یمینی شریف آموختن برای زیستن بود و می‌دانست ریتم و آهنگ در یادگیری معجزه می‌کند. او ذوق کودکان را در بازی یافته بود و با آن، زبان فارسی را به بچه‌ها می‌آموخت. او از بالا به کودکان نگاه نمی‌کرد و شعر نمی‌گفت، بلکه با اشعارش گفت‌وگو می‌کرد. خانواده در شعر او جایگاه والایی دارد. وظیفه پدر تنها نان درآوردن نیست.» برای بخش بعدی گروه خیمه‌شب‌بازی راما آماده اجراست: در جست‌وجوی عباس یمینی شریف. داستان خیمه‌شب‌بازی جست‌وجوی اوستا و مبارک برای پیدا کردن عباس یمینی شریف است. نمایش مفرح است و بده بستان‌های اوستا و مبارک و موسیقی برنامه را گرم و صمیمی‌تر می‌کند. نویسنده نمایش به‌خوبی یمینی شریف را شناخته و او را به دور از کلیشه معرفی می‌کند.
مجری برنامه، علی‌اصغر سیدآبادی را برای سخنرانی بعدی دعوت می‌کند. سیدآبادی با اشاره به انواع فعالیت‌های یمینی شریف از ایران‌دوستی او و استمرار این مضمون در کار او برای کودکان گفت و ضمن اشاره به تغییر ویژگی‌های زیبایی‌شناختی در گذر زمان گفت: «شاید به شعر دیروز نقد داشته باشیم اما اگر عامل زمان را نادیده بگیریم، دچار بی‌انصافی خواهیم شد. یمینی شریف کارهای بزرگی انجام داده و از نخستین چهره‌های شکل‌گیری نهادهای ادبیات کودک بوده است. او از آفرینندگان خاطرات جمعی ما ایرانیان است و نویسندگان و شعرا این شانس را دارند تا خاطره جمعی یک جامعه را بیافرینند، ولی هرکسی نمی‌تواند از این شانس استفاده کند. بنیان‌گذاران معمولاً در ابتدای راهی هستند که ما در آن قرار داریم به همین خاطر سختی‌هایی که تحمل کردند تا مسیر هموار شود تا به این نقطه برسیم، بسیار زیاد بوده است.»
در سخنرانی بعدی مسعود ناصری، مدیر موزه عروسک و فرهنگ ایران، تعریف کرد چطور مجسمه عباس یمینی شریف در موزه عروسک ملل نشست و از کتاب دنیاگردی جمشید و مهشید گفت که «سفرنامه کودکانه است و زمینه شناخت کودکان از فرهنگ ملل را فراهم می‌کند. امیدوارم این کتاب بعد از شصت سال بازبینی شود که با روحیه کودک امروز هماهنگ باشد.»
پس از سخنرانی مسعود ناصری، مجری از اسدالله شعبانی خواست سخنانش را ارائه دهد. اسدالله شعبانی که خود یکی از شاعران و نویسندگان برجسته کودک است درباره عباس یمینی شریف گفت: «او تجربه‌های خود از زندگی کودکان ایران‌زمین را در قالب شعر منتقل می‌کرد. «توانستن» و «دانستن» در اشعارش بازتاب داشت و می‌توان آن را در اشعارش دید. آموزه‌های ایران کهن را با دستاوردهای آموزشی مدرن گره‌زده و خوراک مناسبی برای بچه‌های ایران فراهم می‌آورد. او در آثارش فرهنگ شادی ایرانی را به کودکان یادآوری می‌کند و این مسئله را در اشعارش می‌بینیم. این در حالی است که بعد از حمله مغول ما افسرده شدیم، ولی یمینی شریف با اشعارش دوران شکوفایی فرهنگ را یادآوری می‌کند.»
در بخش دوم خیمه‌شب‌بازی پس از جست‌وجوهای بسیار مبارک و اوستا برای یافتن شاعر، عباس یمینی شریف در خیمه ظاهر شد و نمایش با همخوانی شعر «ما گل‌های خندانیم / فرزندان ایرانیم/ ایران پاک خود را / مانند جان می‌دانیم/ ما باید دانا باشیم / هوشیار و بینا باشیم. از بهر حفظ ایران/ باید توانا باشیم. آباد باشی ای ایران/ آزاد باشی ای ایران. از ما فرزندان خود/ دل‌شاد باشی ای ایران» به پایان رسید.
لیلا میرزایی به‌عنوان سخنران بعدی پشت تریبون رفت و مقاله خود با نام «تحلیلی درباره آثار داستانی یمینی شریف مبتنی بر نظریه باختین» را ارائه کرد.
هومن یمینی شریف، همسر و فرزندش از میهمانان این برنامه بودند و فرزند عباس یمینی شریف در سخنرانی آخر از همه برگزارکنندگان و شرکت‌کنندگان تشکر کرد و از مردی گفت که هم برای او پدر بود، هم مدیر مدرسه‌اش بود، هم نویسنده نخستین کتاب داستانی که توانسته بود بخواند و هم سراینده شعرهای کتاب‌هایی که خوانده است. برنامه با اجرای موسیقی گروه مرکب از نوجوانان و کودکان به پایان رسید.
عباس یمینی شریف برای کودکان سرود، اما امروز شعرش برای کودک خوانده نمی‌شود. کتاب‌هایی که در حوزه کودک به‌وسیله کارشناسان معرفی می‌شود اغلب ترجمه‌اند و جنبه‌های روان‌شناختی و مهارتی در قالب قصه دارند. کودکان با اشعاری که در برنامه‌های تلویزیونی خوانده می‌شوند با نویسنده و حتماً همه همخوانی کودکان با آهنگ‌های مجاز و غیرمجاز را که قطعاً مضامین غیرمتناسب با سن کودکان دارند در فضای مجازی زیاد دیده‌ایم. همچنین کتاب‌های شعر کودک زیادی در سوپرمارکت‌ها و کنار کیوسک‌های روزنامه‌فروشی دیده‌ایم که تقلیدی ناشیانه از اشعار منوچهر احترامی، عباس یمینی شریف، افسانه شعبان‌نژاد و دیگر شاعران متخصص در شعر کودک است و نگاه اصلی این کتاب‌ها بازار است و نه کودک! نشست‌های زیادی با موضوع آسیب‌شناسی محتوایی و زبانی شعر کودک برگزار می‌شود که امیدوارم برای رفع مشکلات این حوزه راهگشا باشد.
