چشم انداز ایران شماره ۱۰۶

این روزها با مسئله مهم اقلیم کردستان عراق و همه‌پرسی استقلال، روبه‌رو هستیم. آقای مسعود بارزانی گفت این رفراندوم، رفراندوم استقلال است و ما از این پس همسایه عراق می‌شویم، اما آقای ناظم دباغ، نماینده اقلیم کردستان عراق در ایران، معتقد بود که این موضوع سه مرحله داشت و واژه استقلال را به‌کار نبرد؛ یعنی قرار بود اول همه‌پرسی انجام شود، بعد مذاکره انجام شود و اگر توافق نشد، جدایی اعلام بشود. در شماره ۹۹ چشم‌انداز ایران نیز مطلبی با عنوان «سخنی با رهبران اقلیم کردستان» آمده است. نتیجه‌گیری آن مطلب این بود که ما در زندانی با سه ضلع زندگی می‌کنیم و آن اضلاع عبارت است از فروش نفت خام، خرید اسلحه و جنگ و سرکوب داخلی یا خارجی. جنگ هشت‌ساله در کشور ما هزار میلیارد دلار خسارت داشت و کل درآمد نفت ما تا آن موقع خیلی کمتر از آن مبلغ بود. حالا اقلیم کردستان عراق می‌خواهد چه‌کار کند؟ آیا می‌خواهد اعلام استقلال کند، درحالی‌که درآمد نفتی آن لرزان و محدود است. همچنین میزان نفت اقلیم کردستان آن‌طور نبود که ادعا می‌کردند. قراردادهایی هم که بستند اشل قراردادهای منطقه را پایین آورد. با این نفت کم چطور می‌خواهند با سه ناسیونالیسم (ترک و عرب و ایرانی) درگیر شوند؟ آیا اقلیم توان سیاسی این کار را دارد؟ اگر هم پای ابرقدرت‌ها به منطقه باز شود، وارد مرحله خطرناکی می‌شویم به‌قول آقای ظریف رفراندوم استقلال اشتباه استراتژیک بزرگی است که عوارض آن به کل منطقه منتقل می‌شود. ضمناً ما دیدیم که نه‌تنها سران کشورهای منطقه بلکه حتی بخش زیادی از روشنفکران ترکیه، عراق و ایران با این کار مخالفت کردند. اگر اقلیم بخواهد استقلال پیدا کند، به قول اوجالان باید با دولت مرکزی یک تفاهمی داشته باشد. مثلاً در ترکیه کردها با ۲۳ نماینده در پارلمان بالاخره یک روند تفاهمی را بین سیاستمداران کرد و ترک پیش می‌برند. به‌نظر می‌آید بدون تفاهم چنین کاری خیلی اشتباه است. برای بررسی بیشتر این مسائل با احسان هوشمند به گفت‌وگو نشستیم. البته گفتنی است این گفت‌وگو پیش از تحولات اخیر اقلیم و تسلط دوباره دولت عراق بر کرکوک صورت گرفته است. بعد از تسلط بغداد بر کرکوک و تمام مناطق مورد مناقشه با اقلیم کردستان عراق با مساحتی بیش از ۵۰ درصد اقلیم کردستان و از دست دادن بخش زیادی از چاه‌های نفتی و سایر مناطق راهبردی، موازنه نیروها در عراق شکل تازه‌ای به خود گرفته و نتیجه این شرایط اتمام دوره ریاست آقای مسعود بارزانی بر اقلیم کردستان عراق را به همراه داشت.