امروز سه شنبه ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۴
ساعت
چشم انداز ایران

ادبیات

مشروطیت و نَورد اولین حلقه‌های زنجیره موسیقی اعتراضی و اجتماعی در ژانر کلاسیک ایرانی

  امیرحسین رحمتی نخستین جرقه‌های اعتراضات اجتماعی در سال‌های منتهی به مشروطیت که زده شد هم‌زمان موسیقی ایرانی داشت از سیطره دربار و اشرافیت قاجار بیرون می‌آمد؛ تحولی بنیادین در حال رخ دادن بود که بالمآل منجر می‌شد به کسب هویتی نسبتاً مستقل برای موسیقی و موسیقیدان ایرانی که از این رهگذر بتواند در کوران تغییرات در ساختار نظام سیاسی و اجتماعی ایران، دستِ‌کم مُهر…
بیشتر

پدیده‌ای که فراتر از سوپراستار بود

  به مناسبت چهل‌وپنجمین سالگرد درگذشت پرویز فنی‌زاده امیرابراهیم جلالیان نویسنده و منتقد سینما   زمانی که صحبت از یک اعجوبه هنری می‌شود ذهن‌ها بیشتر به سمت اسطوره‌ها می‌رود، اما نوابغی هستند که اسطوره‌های سینما آن‌ها را فراتر از هنرش می‌دانند. پرویز فنی‌زاده هنرمند شش‌دانگی بود که در زمان خودش قابلیت و توانایی‌های بسیاری در وجودش غوطه‌ور بود. بازی او در عرصه هنر (چه تئاتر،…
بیشتر

من مصدقی بودم

گفت‌وگوی منتشرنشده با شادروان رضا ارحام صدر فرید دهدزی: تئاتر ایران در دهه ۲۰، با باز شدن فضای سیاسی-اجتماعی نضج گرفت. از همان ابتدا دارای دو سه مکتب بود که عمدتاً خاستگاهی سیاسی داشتند. عبدالحسین نوشین، بنیان‌گذار تئاتر نوین ایران بود. او که از اعضای حزب توده و حتی از سران آن محسوب می‌شد، ضمن برگردان نمایشنامه‌هایی با سوگیری چپ مارکسیستی، کوشش کرد بیشتر نمایش‌های…
بیشتر

نوستالژی جای دیگر

جست‌وجوی سهراب شهید ثالث در میان یادداشت‌ها، گفته‌ها و نامه‌های برجای‌مانده از کارگردانی که در جهان خویش غریب بود. نسیم هدایتی سهراب شهید ثالث همان‌قدر که خیلی‌ها فیلم‌هایش را ندیده‌اند، به همان اندازه هم کسی درباره‌اش چیزی نمی‌داند. نه آنکه به‌طور کل او را ناشناخته بدانیم که کسی زندگی‌نامه‌ای اجمالی از او در ذهنش نداشته باشد، اما در مورد فیلمسازی که «طبیعت بی‌جان» را ساخته…
بیشتر

نگاهی به فیلم «علت مرگ: نامعلوم» به بهانه اکران پس از سه سال توقیف؛ امکان‌ناپذیری عدالت بدون قضاوت

سپند آرند؛ پژوهشگر وقتی قرار است از سینمای امروز ایران صحبت کنیم و فیلم‌هایی که روی پرده می‌رود، ناگزیر به یاد همه فیلم‌هایی می‌افتیم که در این سال‌ها با لودگی‌ها و طنزهایی سطحی، بی‌هیچ محتوای عمیقی، تنها در قالب صنعت سرگرمی تمام سینماها را اشغال کرده‌اند و سطح نازلی از محتوای فرهنگی را به جامعه تزریق می‌کنند. مخاطب جدی سینما، احتمالاً در سال‌های اخیر از…
بیشتر

جلوه‌هایی از انسان‌دوستی حافظ

بخش سوم و پایانی احمد کتابی گفتی از حافظ ما بوی ریا می‌آید / آفرین بر نفست باد که خوش بردی بوی (غزل ۴۷۵ دیوان حافظ به تصحیح دکتر خانلری، ص ۵۳۷) ۴-انتقادپذیری آمادگی آدمی برای پذیرش انتقادها و ایرادهای دیگران نسبت به خود، و شکل متعالی‌تر آن، مهیا بودن وی برای «انتقاد از خود» (auto criticism)، ازجمله عوامل مؤثری است که موجب توسعه و…
بیشتر

شرح درد اشتیاق؛ نگاهی به کتاب «مشرکی در خانواده پیامبر»

امین یاری این نوشته عصاره و بازنویسی کتاب بسیار زیبا و آموزنده مشرکی در خانواده پیامبر۱ است که به قلم دو تن از اساتید برجسته دانشگاه، دکتر حسن محدثی گیلوایی و دکتر بیژن عبدالکریمی به رشته نگارش درآمده است. مخاطبان این کتاب دو گروه هستند: گروه اول، کسانی هستند که تحت تأثیر مکاتب و تبلیغات مختلف، رغبت چندانی به اسلام ندارند؛ و گروه دوم مسلمانانی…
بیشتر
رهنورد زریاب، نویسنده معاصر افغانستانی

نکته باریک‌تر ز موی در ادبیات و فرهنگ افغانستان؛ مدخلی در نحوه مواجهه و چگونگی فهم و خوانش ادبیات و فرهنگ افغانستان

رضا عطایی مهاجر افغانستانی، کارشناس ارشد مطالغات منطقه‌ای دانشگاه تهران به مناسبت چهارمین سال‌یاد درگذشت شخصیت بی‌بدیل ادبی و داستان‌نویس شهیر افغانستانی، زنده‌یاد رهنورد زریاب (متولد ۱۳۲۳ کابل- متوفای ۲۱ آذر/قوس ۱۳۹۹ در کابل) این سیاه‌مشق به این شخصیت کم‌نظیر وطن فارسی تقدیم می‌شود. در یادداشت «چشم‌اندازی از اهمیت و جایگاه افغانستان برای ایران» که در شماره ۱۳۵ نشریه چشم‌انداز ایران منتشر شد، اشارات و…
بیشتر

جلوه‌هایی از انسان‌دوستی حافظ

احمد کتابی آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است با دوستان مروت با دشمنان مدارا (دیوان حافظ،۱ غزل ۵) بی‌گمان خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی از زمره ارجمندترین و محبوب‌ترین سخن‌سرایان ایران‌زمین به شمار می‌رود تا آنجا که «هانری ماسه»۲ مستشرق و ایران‌شناس شهیر فرانسوی، وی را یکی از چهار ستون اصلی کاخ رفیع ادبیات فارسی تلقی کرده است.۳ در تأیید این مدعا کافی…
بیشتر

یادی از صمد بهرنگی

امین یاری صمد بهرنگی معلمی بود مجرب و ارجمند و دردمند و اهل نظر. همیشه رفتن و پویش را تجربه می‌کرد. نفوذِ کلام عجیبی داشت. مؤلف و قصه‌نویس موفقی بود. تعلیم و تربیت را برحسب جغرافیای فکری و فرهنگی، اساسی و بسیار مهم می‌دانست. مثلاً کتابی را که بر بنیاد بینش و فرهنگِ اعیان‌نشین‌های تهران نگارش می‌یافت برای دانش‌آموزان روستاهای فقیر آذربایجان، مناسب و مفید…
بیشتر

زبان قدرت یا قدرت زبان

عسگر موسوی احمدبیگلو دست به دیوار غار می‌کشید و راز اشک را نمی‌دانست و دوستت دارم در گلویش می‌مرد، مردی که پیش از پیدایش زبان دلباخته زنی از کوهستان مجاور می‌شد (احمد ندایی)   بیشتر معضلات امروزی بشر از تهیگاه مرحله پیشازبانی و دوران بی‌الفبایی است، یعنی پس از شکل‌گیری زبان‌ها و رشد آن به‌وسیله خط که به بهزیستی زندگی بشری انجامید و با انتقال…
بیشتر

شرح پریشانی روزگار در پیوند با خیابان

جستاری در باب میدان توحید تهران احمد هاشمی همه عجله دارند؛ اضطراب در صورت‌ها و طرز راه رفتن‌ها آشکار است. آفتاب که به سر می‌خورد و دود و صدا به هم می‌آمیزد، نزدیک است با کمترین اصطکاکی دعوایی سر بگیرد. ما آدم‌های خوشحالی نیستیم. با هر کس که دو کلام هم‌کلام می‌شوی تلی از غصه و درد لاعلاج آوار می‌شود روی سرت، از بدهی و…
بیشتر