مقالات

بحران صندوق یا بحران سیاست‌گذاری

  نگاهی به وضعیت بحرانی صندوق‌های بازنشستگی در کشور سمانه گلاب   بانک جهانی در گزارش اخیر خود دو بحران بزرگ برای ایران پیش‌بینی کرده است: بحران آب و بحران صندوق‌های بازنشستگی. درباره بحران آب بسیار گفته ‌شده، اما بحران صندوق‌های بازنشستگی چیست؟ چرا درباره آن کمتر شنیده می‌شود و چرا از آن با عنوان بحران یاد می‌شود. این مطلب کوتاه بر آن است تا…
بیشتر

توسعه ایران در محاق: روایت مسکن

  فرضیات یک برنامه پژوهشی در چارچوب اقتصاد توسعه ایران  کمال اطهاری درآمد در طول ۳۲ سال (از سال ۱۳۶۴) حضورم در حوزه مسکن و شهرسازی (برنامه‌ریزی فضایی) تاکنون، در گزارش‌ها و مقالاتی متعدد به بخش مسکن در ایران پرداخته‌ام. آسیب‌شناسی شرکت‌های تعاونی مسکن و نظام استیجار، مسکن اقتصادی از لحاظ رابطه تعادلی اقتصاد کلان با بخش مسکن، مسکن اقتصادی از لحاظ طبقات ساختمانی، نسبت…
بیشتر

از پزشکی و مهندسیِ مشروع تا جامعه‌شناسیِ نامشروع

 مشروعیت فرهنگی و رشد علمی در گفت‌وگو با محمدامین قانعی‌راد   دکتر سید محمدامین قانعی‌راد متولد ۱۳۳۴، دکترای جامعه‌شناسی، رئیس سابق انجمن جامعه‌شناسی ایران و عضو هیئت‌علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور است. از ایشان کتب و مقالات متعددی در حوزه جامعه‌شناسی علم به چاپ رسیده است. او همچنین تلاش دارد اندیشیدن جامعه‌شناختی در باب مسائل اصلی جامعه ایرانی را در عرصه عمومی گسترش دهد.…
بیشتر

ضرورت بازنگری بنیادی در دانشگاه‌های کشور

  توسعه علمی درگفت‌وگو با رضا منصوری   رضا منصوری دیپلم خود را در سال ۱۳۴۴ (۱۹۶۵ م) از دبیرستان رهنمای تهران گرفت و در همان سال برای تحصیل در رشته فیزیک به دانشگاه وین رفت. وی در سال ۱۳۵۱ (۱۹۷۲ م) دکتری خود را در رشته فیزیک اخذ کرد. رضا منصوری تا سال ۱۳۵۶ (۱۹۷۷ م) به مدت پنج سال استادیار دانشگاه وین بود.…
بیشتر

نگاهی به کتاب «ترور و تفکر»؛ ترور؛ سویه تاریک نبرد

  پروین امامی   پدیده «تروریسم» پس از واقعه یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱ معنا و مفهومی تازه یافت و مناسبات بین‌المللی را وارد مدار تازه‌ای از این شیوه مبارزه کرد. مبارزه‌ای که نه در چارچوب جنگ‌های تعریف‌شده کلاسیک می‌گنجید و نه هرگز توانست به‌راستی و تمام‌قد، مدعی و منادی اخلاق‌گرایی باشد. این پدیده در جایگاه نوعی عقیده‌/کنش سیاسی، به باور بسیاری از تئوریسین‌ها و اندیشمندان علوم…
بیشتر

افراط‌گرایی و ترور

  ریشه‌یابی معرفتی و افراط‌گرایی در خاورمیانه حسن توان مقدمه تری ایگلتون، دانشور بریتانیایی، تروریسم را یک «عقیده-کنش» معرفی می‌کند. بدین معنا که ترور، عملی آگاهانه و مبتنی بر نوعی پیشینه و عقبه فکری است. به همین دلیل است که به قول این نویسنده، یک شخص به دلیل خشم آنی ناشی از بلندی صدای تلویزیون همسایه و بدون داشتن زمینه فکری پیشین، خانه او را…
بیشتر

دین صلح و جهل مقدس

  واکاوی مبانی نظری افراط‌گرایی در گفت‌وگو با داوود فیرحی   نجیبه محبی: دکتر داوود فیرحی استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران است. او که در سال ۱۳۸۷ کتاب قدرت، دانش و مشروعیت در اسلام را نوشت، در سال­های بعد تحقیق درباره این سه موضوع مهم را ادامه داد. برای نمونه کتاب­های دیگر وی عبارت است از؛ نظام سیاسی و دولت در اسلام، تاریخ تحول دولت…
بیشتر

درآمدی بر «آگاهی به آنچه نیست»

  برگردان دو مقاله جدید از هابرماس درباره نسبت دین، دانش و سپهر عمومی محمد رحیمی هدف از ترجمه و انتشار مقالات سه‌گانه «هابرماس و دین»، «آگاهی به آنچه نیست» و «یک پاسخ» تبیین جایگاه و نسبت دین و دانش و نیز جایگاه دین در سپهر عمومی و نسبت آن با سیاست از نگاه بنیانگذار «نظریه کنش ارتباطی» بوده است. مقاله نخست را می‌توان به‌مثابه…
بیشتر

فرآیند جامعه بدون حذف

  اوج پرسشگری و پاسخگویی و عدم خشونت با توشه‌گیری از قوم بنی‌اسرائیل در قرآن لطف‌الله میثمی در قرآن داستان بنی‌اسرائیل پس از داستان آدم (ع) می‌آید. به قول آیت‌الله طالقانی هبوط آدم، در طول تاریخ، تداوم یافته و بارها تکرار شده است. یکی از مصادیق این هبوط مکرر در تاریخ بشریت، بنی‌اسرائیل‌اند که چندین بار هبوط می‌کنند و با پیروی‌کردن از خدا و موسی…
بیشتر

کیمیاگری انسان

انسان چگونه از قید و بند جبرهای ساختاری فراتر می‌رود؟ محمد محمدی گرگانی   نوشتار حاضر در مقام پاسخ به این پرسش اساسی بشر امروز است که آیا در وجود انسان چیزی بیش از شرایطی وجود دارد که در آن به دنیا می‌آید و زندگی می‌کنند؟ آیا در انسان ویژگی‌های منحصربه‌فردی وجود دارد که در هیچ پدیده دیگر نیست؟ آیا انسان می‌تواند به ماورای محدودیت‌های…
بیشتر

کالایی‌سازی آموزش عالی ذیل ساختاری تحت سیطره

  محمدحسن احمدی   کالایی‌سازی، تالابی است که سال‌ها دامنگیر آموزش عالی کشور شده است و هر روز بیشتر آن را در خود فرومی‌کشد. مسئله‌ای که طی سالیان متمادی و با اعمال سیاست‌های مبتنی بر خصوصی‌سازی و کاهش حجم دولت، دانشگاه را در مسیری قرار داد تا منطق بازار بر دانشگاه حاکم شود و آموزش عالی به‌مثابه کالا در اختیار شهروندان قرار گیرد. در این…
بیشتر

خصوصی‌سازی آموزش در سپهر اقتصاد سیاسی کشور

  زهره نجفی   نمی‌توان تحلیلی جامع از موضوع خصوصی‌سازی آموزش در ایران ارائه کرد بدون آنکه بررسی دقیقی از ساختارهای اقتصادی و اجتماعی حاکم بر کشور در چند دهه اخیر به‌عمل آورد. از قضا به‌نظر می‌رسد بخشی از ناکامی منتقدان و مخالفان سیاست‌های خصوصی‌سازی آموزش عالی (به‌خصوص در فضای دانشجویی) برای ایجاد ممانعت در پیش‌برد این طرح‌ها یا حداقل کاستن از سرعت روزافزون آن‌،…
بیشتر