مقالات

درهم‌تنیدگی اجتماعی، زبانی، فرهنگی و شهرمحور ایرانیان

امنیت و مرز در گفت‌وگو با احسان هوشمند #بخش_پانزدهم در شماره گذشته، درباره تحولات کردستان ایران در پیش از انقلاب و روی محورهای مختلف اقتصادی و اجتماعی در آنجا صحبت شد. پس از انقلاب ۵۷، تحولات تأمل‌برانگیزی درآنجا رخ داد. ابتدا درباره تحولات اوایل انقلاب صحبت کنیم، بعد وارد تحولات پس از انقلاب شویم. ابتدای گفت‌وگو از مهندس میثمی و مجله چشم‌انداز ایران تشکر می‌کنم.…
بیشتر

«چالش‌های سیاست‌ورزی ملی» در بلوچستان

محمدرضا کربلایی بحث و مناقشه درباره امکان یا امتناع سیاست‌ورزی در کشور جدی است. عده‌ای آن را حتی در صورت امکان هم خالی از فایده می‌دانند. برخی از صاحب‌نظران با طرح این سؤال که «چرا تاریخ سیاست‌ورزی و حکمرانی ما ناموفق است» در صدد علت‌یابی و ارائه راهکار برای برون‌رفت از یک معضل دیرپا برآمده‌اند. برخی دیگر نسبت به مشاهده نشانه‌ای از تمایل حاکمیت به…
بیشتر

ایران در چه وضعیتی است؛ انقلاب یا چندقطبی شدن

بدرالسادات مفیدی از شهریور سال گذشته -پس از شهادت مهسا امینی- کشور وارد اعتراضات گسترده‌ای شد و  ارزیابی و تحلیل‌های مختلفی درباره جنس این اعتراضات در فضاهای عمومی، رسانه‌ای و دانشگاهی در داخل و خارج مطرح شد. بسیاری آن را جنبشی برای تغییر سبک زندگی خواندند و بعضی دیگر آن را اعتراضی مقطعی ناشی از نوعی استیصال و جان به لب آمدن تلقی کردند. در…
بیشتر

اجرای قانون اساسی یا تغییر آن

گفت‌وگو با عباس عبدی درباره نسبت تحولات جامعه و تکوین قانون در ایران چشم‌انداز ایران: در ماه‌های اخیر ایده تغییر شرایط از رهگذر رفراندوم و تغییر قانون اساسی بعد از حدود دو دهه بار دیگر به عرصه عمومی ایران پا نهاده است. سابقه این ایده در گذشته نزدیک‌دست به بعد از انسداد در جنبش دوم خرداد در اواخر دهه ۱۳۷۰ بازمی‌گردد. اما اکنون تحت تأثیر…
بیشتر

قانون، میوه تغییر اجتماعی است نه علت آن

نسبت قانون با عرف و ساحت سیاسی در گفت‌وگو با کامبیز نوروزی لازمه اجتناب‌ناپذیر ایده تغییر قانون اساسی یک فرآیند درازمدت خونین و بسیار پرهزینه است   چشم‌انداز ایران: ایدۀ تغییر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایدۀ نوپدیدی نیست و لااقل از بعد از انسداد در جنبش دوم خرداد در ایران به‌عنوان پیش‌شرط هرگونه تحول ساختاری از سوی برخی نیروهای تحول‌خواه مطرح شده است؛ اما تحولات…
بیشتر

برای کشورش تا آخرین لحظه؛ یادی از سیدمحمد برقعی

محمد شیخی سید محمد برقعی جامعه‌شناس، مردم‌شناس، اندیشمند دینی و فعال اجتماعی ملی-مذهبی در بیست‎پنجم اسفند سال گذشته در ۸۱ سالگی درگذشت. وی تحصیلات خود را در دانشگاه تهران آغاز و مدرک دکترای جامعه‌شناسی خود را از دانشگاه منچستر انگلستان دریافت کرد و سال‌ها در داخل و خارج از کشور و به‌خصوص در سیستان و بلوچستان به تحقیقات مردم‌شناسانه پرداخت. حاصل این تحقیقات وی کتاب…
بیشتر

به‌راستی هاله به کدامین گناه کشته شد؟

روایت زرین‌دخت عطایی از روز واقعه در آستانه دوازدهمین سالگشت رحلت مهندس سحابی و عروج شهادت‌گونه هاله سحابی قرار داریم. هر سال با یکی از افرادی که در آن روز شاهد واقعه بوده‌اند به گفت‌وگو نشسته‌ایم. در دوران حیات مادر هاله خانم، زرین‌دخت عطایی،‌ از ایشان خواستیم که درباره آن روز احساسات خود را بیان کنند و یکی از مطالبات ما از ایشان نوشتن خاطره…
بیشتر
مهدی غنی

دوگانه کالای جنسی یا کرامت انسانی؛ بهره‌کشی یا مشارکت

مهدی غنی بحران دیده نشدن جامعه ایران این روزها صحنه کشمکش میان دو رویکرد و نگرش شده است: یکی اصرار و اجبار دارد نباید موی زنان در منظر عمومی دیده شود؛ و گروهی از خانم‌ها هم اصرار دارند که این مسئله شخصی و اختیاری است و حکومت حق اجبار و دخالت در آن را ندارد. کار به جایی رسیده که بر سر این کشمکش، انسان‌هایی…
بیشتر

فرصتی که نباید از دست داد

لطف‌‌الله میثمی تاریخ معاصر ایران چهار نقطه‌عطف چشمگیر مانند انقلاب مشروطیت، نهضت ملی ایران، انقلاب اسلامی و دوم خرداد ۱۳۷۶ داشته است. در هریک از این نقطه‌عطف‌ها و سرفصل‌های تکامل اجتماعی، ما فرصت‌های بسیاری داشته‌ایم، اما از این فرصت‌ها بهره‌برداری بهینه‌ای نکرده‌ایم. در این نوشته به دنبال پاسخ این پرسش هستیم که چرا ملت ما توانایی بهره‌برداری مناسب از این فرصت‌ها را نداشته است. از…
بیشتر

ادبیات مهاجرت؛ محل تلاقی امر سیاسی و شخصی

نسیم جانفدا هنگامی که می‌گوییم ادبیات مهاجرت یا دیاسپورا به کدام حیطه یا خصیصه ادبیات و مطالعات ادبی نظر داریم و منظور ما از طرح این واژه چیست؟ مباحث دانشگاهی و ادبی، از حیث کمّی و کیفی در تبیین حدود و صغور، اصول، دلالت‌ها و کارکردهای این حیطه از ادبیات در سراسر جهان در حال گسترش روزافزون است. با نگاهی اجمالی به‌ قدر مشترک اکثریت…
بیشتر

شهامت ایستادگی در روزگار وحشت

 نگاهی به رمان چادر سبز بزرگ نوشته لودمیلا اولیتسکایا اگر با شنیدن عبارت «ادبیات روسیه» تنها نام غول‌هایی مانند لئو تالستوی، فئودور داستایفسکی، نیکلای گوگول و آنتون چخوف به ذهنتان می‌رسد، چادر بزرگ سبز با ساختار خاص و پیچیده ادبی خود می‌تواند نمایانگر تصویر درستی از ادبیات معاصر این کشور باشد. این رمان که در سال ۲۰۱۱ منتشر شد، از سی داستان تشکیل شده است…
بیشتر

رمانی که به بیانیه‌ای علیه نظام حاکم تبدیل شد

نگاهی به کتاب ادبیات پاسترناک و ژیواگو علیه استبداد احمد هاشمی می‌گویند روزگاری است که باید به امور جدی پرداخت؛ تعطیل قلم به حکم اضطرار. بعضی‌ها اصل کتاب خواندن را در شرایط فعلی معادل بی‌عملی می‌دانند و نمی‌دانند همین خواندن و نوشتن است که سرنوشت ملت‌ها را تغییر می‌دهد. در جامعه سیاست‌زده حتی امر سیاسی هم مبتذل می‌شود. خبری که همه شنیده‌ایم؛ مردی سر همسر…
بیشتر