چشم انداز ایران شماره ۱۴۲

درحالی‌که مدت‌هاست گرانی روزافزون کالاها، متأثر از تورم افسارگسیخته، فقر را در جامعه ایرانی گسترده‌تر کرده است، به نظر می‌آید نه‌تنها راه‌حل‌های جاری جواب نمی‌دهد، بلکه اراده‌ای جدی نیز برای رفع این معضل بزرگ در میان مسئولان کشور وجود ندارد. بر پایه آخرین گزارش‌های رسمی دولتی که در سال ۱۴۰۰ انجام گرفته، نزدیک به ۲۶ میلیون نفر؛ یعنی ۳۰ درصد مردم ایران، دچار فقر مطلق هستند؛ حال آنکه طی دو سال بعدی؛ یعنی تا کنون، پدیده فقر در کشور عمومیت بیشتری یافته و بر مبنای آمار غیررسمی بیش از ۵۰ درصد ایرانیان در زیر سایه فقر روزگار سخت و دشواری را سپری می‌کنند. آنچه امروزه بیش از هر زمانی در موضوع گسترده‌تر شدن فقر مطرح است وضعیت طبقه متوسط ایرانی است که پدیده تلخ «نداری» در میان لایه‌هایی از این طبقه نفوذ کرده و روزانه هزاران نفر از کسانی را که پیش از این از امکانات مناسبی برخوردار بودند، به خیل فقرا افزون می‌کند. این در حالی است که همواره نقش و تأثیرگذاری طبقه متوسط در تغییر و تحولات و نیز سرنوشت کشور در سال‌های پیش از انقلاب و نیز پس از انقلاب بسیار پراهمیت بوده است. چنان‌که بسیاری از تحلیلگران و جامعه‌شناسان، انقلاب ۵۷ را بیشتر حاصل تلاش طبقه متوسط می‌دانند و در اعتراضات سال‌های اخیر نیز چون «جنبش سبز» و جنبش «زن، زندگی، آزادی» هم سهم این طبقه را پررنگ تفسیر می‌کنند. حال با رسوخ فقر به میان طبقه متوسط، روزبه‌روز این طبقه ضعیف‌تر و به زیر کشیده شده است. در چنین وضعیتی مشخص نیست که آینده تحولات ایران چه مسیری را طی کند؛ خصوصاً آنکه در مقابل شاهد ظهور گروه‌های نوکیسه‌ای طی سال‌های اخیر بوده‌ایم که با برخورداری از رانت و حمایت‌های خاص، باندهای تبهکاری را تشکیل داده‌اند و هر چه به جلو آمده حضور خود در تصمیم‌گیری‌های کلان کشوری را پررنگ‌تر کرده‌اند