میشائیل تومن۱
برگردان: رسول اژئیان
اگرچه بحران کرونا موضوعی بین‌المللی است، اما مقابله با آن این‌طور نیست. موقعی‌که ویروس از بین رفت، تساهل و مردم‌سالاری (لیبرال دموکراسی) یک بازسازی را پشت سر خواهد گذاشت.
از موقعی که دولت‌های اروپایی به دلیل بحران ویروس کووید ۱۹ مرزهای خود را بسته‌اند، خطر فروپاشی اتحادیه اروپا ناشی از فراگیرشدن موج ملی‌گرایی اعضای آن را به وحشت انداخته است. درواقع این ملی‌گرایان هستند که صحنه‌گردان بستن مرزها، ممانعت از عبور و مرور آزاد و برقراری شرایط اضطراری شده‌اند. اروپا تقسیم شده است. درحالی‌که از یک طرف بیمارستان‌های ایتالیا لبریز شده است، پذیرایی در رستوران‌های استکهلم برقرار است. به نظر می‌رسد از اولین هفته ظهور ویروس هرکسی به‌تنهایی برای بقای خود مبارزه می‌کند.
آیا کرونا متحد ملی‌گرایان و انزواطلب‌هاست؟ البته به این سادگی هم نیست، چون در عین حال مرز تحمل کشورهای ملی‌گرایان درگیر هم آشکار شده است. مثلاً ایتالیا کمک‌های اتحادیه اروپا را دریافت می‌کند. نشان می‌دهد، که مردم درواقع بیشتر به مردم‌سالاری می‌اندیشند تا به ملی‌گرایی. در ایتالیا محبوبیت حزب سوسیال‌دمکرات‌های حاکم بیشتر شده است، در هلند لیبرال‌های محافظه‌کار، در آلمان دموکرات‌مسیحی و سوسیال‌مسیحی CDU/CSU (م. محافظه‌کاران) تقویت شده‌اند و در نظرسنجی فورزا۲ آمار حزب راست آلترناتیو AfD به ۹ درصد کاهش یافته است.
تسهیلات و آزادی‌های مدنی محدود می‌شوند
خبر خوب این است، که بحران کرونا در حال حاضر ملی‌گرایی را تقویت نکرده، اما خبر بد اینکه روش‌های به کار گرفته شده در مبارزه با ویروس کرونا عملکرد ملی‌گرایان را آسان‌تر خواهد کرد. تابوهای زیادی را خواهد شکست. این بحران دامنه فعالیت سیاسی ملی‌گرایی را به‌طور زیاد گسترش خواهد داد، که هرگز آن را تصور نمی‌کردند.
اول، محدودیت برای آزادی‌های بیان و حق تردد آزاد در تمام منطقه شینگن: پایان موقت مسافرت‌ها و بستن مرزها می‌توانند مقدمه‌ای باشند برای ملی‌گرایان باتجربه جهت بازگشت مجدد به قدرت.
محدودیت برای مسافرت خارجی‌ها به بعضی کشور هم یک نشانه بدی است. حتی قبل از بروز کرونا هم توزیع پناه‌جویان بین کشورهای اتحادیه اروپا مشکل بوده است. با بروز کرونا ابعاد آن قابل‌تصور نیست.
دوم، محدودیت‌های آزادی‌های مدنی: محدودیت تماس‌ها و جلوگیری از تردد آزاد چیزی است که با تصورات ملی‌گراها همخوانی دارد؛ اما کسی نمی‌داند که آیا این به‌آسانی ممکن است و چگونه مردم با آن برخورد خواهند کرد. افزون بر این‌ها از دست رفتن داده‌ها حفاظت‌شده و اطلاعات تلفن‌های همراه مردم. البته موارد بیشتری به ذهن ملی‌گرایان هم خواهد رسید. مثلاً نخست‌وزیر بلغارستان، ویکتور اوربان، بحران کرونا را بهانه کرده تا مردم‌سالاری را دور زده، آزادی‌ها را محدود کرده، پارلمان و قوه قضائیه را تضعیف کند.
سوم، پایان جامعه جهانی: ملی‌گرایان تصور می‌کنند، که روزهای شبکه‌های منفور جهانی را می‌توانند از میان بردارند… و این تصادفی نبود که دونالد ترامپ در اواسط مارس هم‌زمان با اعلام ممنوعیت سفر اروپایی‌ها دستور توقف ارسال کالاها را هم داده است. اگرچه بعداً آن را حذف کرد، اما اساس ایدئولوژی او (امریکای اول) بر این پایه بنا نهاده شده است. رئیس نهاد بنیاد اقتصاد ملی کاخ سفید پتر ناوارو در اثر بحران کرونا نظریه خود را تأییدشده می‌داند: «که امریکا در شرایط اضطراری تنها می‌ماند».
تجار محافظه‌کار، انحصارطلبان و مخالفان جهانی‌سازی از چپ و راست، امنیتی‌های تندرو همه اما به دلایل متفاوت خواهان پایان نجارت آزاد جهانی و آزادی تردد هستند. پس نه‌فقط بدین خاطر به برنامه سنگینی برای رونق اقتصاد نیاز است. همه آن چیزهایی را که ملی‌گرایان به حذف آن تمایل دارند، شرایطش فراهم است. چقدر این شرایط عمیق و دامنه‌دار است، بستگی به طول مدت محدودیت آزادی‌ها دارد. به همین دلیل مردم‌سالاری لیبرال که نعمت مرزهای آزاد را ارزانی داشته است، به یک بازسازی تلخی احتیاج دارد. چیزی که فقط با پول به دست نمی‌آید. از هم‌اکنون بسیاری از کشورها و اتحادیه کشورها به نوسازی و تحکیم آزادی‌ها احتیاج دارند، تا اینکه دشمنان آزادی‌ها نتوانند به‌عنوان برنده از این بحران بیرون بیایند.■
منبع: Die Zeit
تاریخ: ۲۷/۳/۲۰۲۰
پی‌نوشت:
- Michael Thumann
- Forsa
