بالانس بلندپروازی‌های منطقه‌ای با ایجاد ثبات و امنیت داخلی
در تاریخ ۲۶ سپتامبر ۲۰۱۸ (۴ مهر ۹۷) میزگردی با حضور حسین موسویان پژوهشگر ارشد دانشگاه پرینستون، علی آلفونه پژوهشگر مؤسسه دولت‌های عربی خلیج فارس در واشینگتن، باسما مامنی، از مرکز بین‌المللی نوآوری حکمرانی کانادا، و حسین ایبیش، پژوهشگر ارشد مؤسسه دولت‌های عربی خلیج فارس در واشینگتن به‌عنوان مجری، در مؤسسه دولت‌های عربی خلیج فارس در واشینگتن درباره ایران، درباره آینده ایران پس از آغاز دور جدید تحریم‌ها برگزار شد. در زیر گزیده‌ای راهبردی از دیدگاه‌های شرکت‌کنندگان می‌آید:
حسین موسویان: … ۳۰ درصد مشکلات اقتصادی ایران ناشی از تحریم‌ها و ۷۰ درصد دیگر ناشی از مشکلات داخلی است، اما برداشت افرادی چون جان بولتون و مایک پمپئو این است که مشکلات از تحریم‌ها نشأت می‌گیرد. تأثیر تحریم‌ها این است که دولت به‌دنبال راه برای حل مشکلات اقتصادی افتاده است. تأثیر دیگر در سیاست خارجی است. در ایران عده‌ای به دنبال تقابل و عده‌ای به دنبال تعامل با امریکا هستند، اما همه به تعامل با کشورهای همسایه تأکید دارند. پس از خروج ترامپ از برجام، امارات و عربستان در خط امریکا قرار گرفتند و امروز تهران آن‌ها را هم دشمن خود تلقی می‌کند.
باسما مامنی: ایران مشکلات داخلی زیاد دارد، اما هرچه امریکا به ایران بیشتر فشار وارد کند روحانیون و سپاه قدرت بیشتری خواهند گرفت.
علی آلفونه: در ایران جناح‌ها به‌دنبال کسب قدرت رهبری آینده هستند و شعارهای علیه دولت مورد استقبال سپاه است. ۲۵ درصد شعارهای تظاهرات دی‌ماه سال گذشته علیه رهبری، ۵۰ درصد علیه روحانی و مقداری هم علیه سپاه بود که باعث می‌شود کار روحانی در داخل سخت باشد.
حسین موسویان: این برداشت غلط است که ایران در دوراهی مردم خود یا منطقه قرار خواهد گرفت؛ زیرا ایران هزینه کمی در منطقه برای اهداف خود می‌دهد و بیشتر به‌دنبال حمایت از ظرفیت‌سازی مردمی در کشورهای منطقه است؛ مانند الحشدالشعبی که گروهی مردمی برای مقابله با امریکاست. بحث دیگر این است که همه جناح‌های سیاسی پس از خروج ترامپ از برجام اتحاد بیشتری پیدا کردند و فشار داخلی از روی دولت روحانی کمتر شده است.
علی آلفونه: در ایران قبلاً همه در مقابل فشار خارجی متحد عمل می‌کردند، اما امروز جناح‌ها به‌دنبال قبضه قدرت پس از رهبری فعلی هستند. تظاهرات سال گذشته علیه دولت به تحریک عوامل سپاه شکل گرفت. برای اینکه ببینید در ایران کسی علاقه‌ای به مذاکره ندارد باید بگویم همه جناح‌ها مایل‌اند با امریکا گفت‌وگو کنند، اما مسئله بر سر این است که می‌خواهند خودشان طرف این گفت‌وگو باشند. سردار سلیمانی تبادلات محرمانه ایران و امریکا را فاش کرد و این پالس را داد که با ما صحبت کنید نه با روحانی.
حسین موسویان: ایران علاقه به گفت‌وگو با امریکا ندارد و تیم ترامپ بارها درخواست گفت‌وگو کرده، اما روحانی رد کرده.
باسما مامنی: اروپا سعی می‌کند امید را زنده نگه دارد و می‌خواهد صندوقی ایجاد کند برای واریز و برداشت پول ایران، اما اروپا موفق نمی‌شود چون جان بولتون صریحاً گفته مانع می‌شود. شرکای اصلی ایران، چین و روسیه، تحت تحریم امریکا هستند و به تحریم اهمیتی نمی‌دهند. هند و ترکیه نیز زیر بار نخواهند رفت، اما کره و ژاپن تسلیم امریکا خواهند شد.
حسین ایبیش: انور قرقاش، وزیر مشاور خارجی امارات، اعلام کرد کشورهای خلیج فارس باید در هر گفت‌وگوی جدید با ایران حضور داشته باشند و بین ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس گفت‌وگو باشد و آن‌ها هم هدف تغییر رژیم در ایران را دنبال نمی‌کنند. از طرف دیگر از حمله تروریستی اهواز خوشحال می‌شوند.
حسین موسویان: خوب است نشست مشترک نهادهای امنیتی کشورهای حاشیه خلیج فارس برگزار شود و از طریق گفت‌وگوی مستقیم نگرانی‌ها برطرف شوند.
علی آلفونه: مشکل برجام این بود که روحانی می‌خواست اسرائیل و عربستان را دور بزند و با امریکا مشکل را حل کند.
یکی از حضار: من عرب اهواز هستم و ما معتقدیم دولت مرکزی ایران خاک اهواز را اشغال کرده. همان‌طور که ایران معتقد است فلسطین اشغال شده و حق جنگیدن برای سرزمینش را دارد و ما چون حق شورش نداریم، پس امریکا یا اسرائیل یا عربستان باید اقدام کنند. همان‌طور که ایران در عراق و لبنان و یمن حضور دارد.
حسین موسویان: اگر نقشه ایران را از دیرباز ببینید، اهواز و خوزستان بخشی از خاک ایران بوده و ادعای بی‌اساسی است که اشغال شده. کشورهای عربی هم‌جوار در ماه‌های ابتدایی به‌قصد تجزیه ایران به خاک ما حمله کردند. آن موقع نه موضوع حزب‌الله بود نه سوریه و نه داعش و یمن.
باسما مامنی: تبعیض علیه اقلیت‌ها در کشورهای عربی هم وجود دارد.
علی آلفونه: هنگام این نوع عملیات تروریستی شاهدیم مردم در کنار دولت مرکزی قرار می‌گیرند. من منتقد دولت ایران هستم، اما نباید مرزها در منطقه تغییر کند.
حسین موسویان: دشمنی از زمان تجاوز صدام آغاز شد، اما پس از پایان جنگ ایران سعی کرد روابط را بهبود بخشد و میانه ایران و عربستان از نیمه دهه ۹۰ میلادی خوب شد. پس از خروج ترامپ از برجام، سعودی‌ها و اماراتی‌ها سیاست خصمانه در پیش گرفتند. حتی قبل از ترامپ، اسناد ویکی‌لیکس نشان داد آن‌ها خواستار حمله نظامی به ایران در زمان اوباما بودند.
علی آلفونه: بین ایران و عربستان در منطقه رقابت وجود دارد. ایران موفق‌تر عمل کرده؛ لذا سعودی‌ها عصبانی هستند.
باسما مامنی: مناقشه ایران و عربستان در منطقه، رهبری جهان اسلام است. عربستان خود را متولی جهان اسلام می‌داند و ایران به‌عنوان اقلیت شیعه زیر بار این رهبری نمی‌رود، اما مسئله اساسی‌تر این است که از این دعوا امریکا سود می‌برد و با فروش صدها میلیارد دلار اسلحه، نان دعوا را می‌خورد. واشنگتن شرایط را بدتر کرده است.
