تعهد و تخصص در سیمای مهندس طاهری

کار در معدن
پدرم پس از بازگشت وارد اداره کل معادن ایران شدند و شروع به کار عملی در معدن کردند. کارشان طوری بود که اکثراً در خانه نبودند و زندگی را بیشتر مادر اداره می‌کرد. همیشه از مادرم می‌پرسیدم بابا کی می‌آید. آن زمان پیام‌رسان‎های امروزی و بعضاً تلفن در دسترس نبود. تنها پیام‌رسان، کلاغ‌های روی درخت بود که از آن‌ها سؤال می‌کردیم، مثلاً می‌گفتند ده روز دیگر پدر می‌آید و ما در انتظار بودیم که چند شب دیگر بخوابیم که پدر از معدن بیاید. اغلب تابستان‌ها که مدارس تعطیل بودند ما همراه پدر به معدن می‎رفتیم و زندگی ساده در محیط روستا با امکانات محدود را تجربه می‌کردیم. ژنراتور برقی بود که از غروب تا ساعت ۱۰ شب عمدتاً برای روشنایی کار می‌کرد و پس از آن خاموش می‌شد. منبع آب روی پایه بلندی قرار داشت و تانکر هر از گاهی می‌آمد آن را پر می‌کرد و آن هم البته اسباب‌بازی ما بود که از آن بالا و پایین می‌رفتیم. وسایل برقی مثل تلویزیون نداشتیم. یک یخچال نفتی بود که از همان کودکی تعجب می‌کردم چگونه در منبع آن نفت می‌ریزیم کبریت می‌زنیم به فتیله و یخچال روشن می‌شود، بعد آب را در یخچال می‌گذاریم و یخ می‌زند! بعدها با خواندن فیزیک و ترمودینامیک معما برایم حل شد.
در حیاط ما یک مختصری یونجه و گوجه و خیار کاشته بودیم که بعد از آبیاری گِل‌بازی می‌کردیم. روزهایی با بچه‌های روستا و بزغاله و شتر زندگی می‌کردیم؛ می‌گویند شتر از عجایب خلقت است. خار بوته‌ای که شما نمی‌توانید سر انگشت‎تان را به آن بزنید، شتر با لب و دندانش آن را به داخل دهانش می‌کشد و می‌جود و می‌بلعد. این‌ها تجربیات خیلی زیبایی بود. در خانه روستایی‌ها رفت‌وآمد می‌کردیم، در آنجا آغل و هیزم و تنور و گوسفندانی بود که شیرشان را می‌دوشند. ما آن موقع متوجه نمی‌شدیم ولی این‌ها تجربیات بسیار ارزشمندی هستند. شب‌ها زیر سقف نورانی کویر می‌خوابیدیم و شهاب‌های نورانی را می‌شمردیم، پدر صورت‌های فلکی را نشان می‌داد. خیلی لذت‌بخش بود که در آسمان ستاره قطبی، دب اکبر، دب اصغر، دلو و بادبان و بقیه را هر شب پیدا می‌کردیم و برای خودمان ستاره‌شناس شده بودیم.
شن‌های روان کویر هم از عجایب خلقت است. شن‌های روان کویر مانند یک کوه بزرگ، اما به آرامی در حرکت هستند. در اطراف معدن نخلک ما از آن‎ها بالا می‌رفتیم و کمی بعد هیچ ردپایی از ما باقی نمی‎ماند. باد کویر ردپای ما را محو می‌کرد و موج‌های شن دوباره پدید می‌آمدند. این‌ها خاطرات شیرین ماست و ما به خاطر همه این تجربیات نابی که در گذشته به دست آوردیم از پدر و مادرمان سپاسگزاریم.
معدن زغال‌سنگ هُجِدک در ۷۰ کیلومتری شمال شرق کرمان، معدن مس اَهَر و معدن طلای موته میان دلیجان و گلپایگان و میمه. بین اهالی معروف بود که تابلو «معدن طلای موته» در سر جاده معدن، از بیرون دل مردم را می‌سوزاند از درون دل خودمان را. در یک تن خاک معدن یک گرم طلا به دست می‌آمد و با کار طاقت‌فرسا روزی حدود ده گرم طلا از معدن استخراج می‌کردند.
چند تابستان را نیز همراه پدر در روستای «معدن سرب و روی نخلک» طی کردیم. از نائین و انارک به سمت مرکز کویر نمک، با جاده‌های خاکی پرافت‌وخیز و گرد و خاک زیبا پشت سر ماشین‌ها. معدن مس عباس‌آباد در حد فاصل شاهرود و سبزوار آخرین معدنی بود که رفتیم.
یک برنامه دیگر هم در خانه ما رواج داشت. پدر روزها از دل زمین و عمق خاک فلزات استخراج می‌کردند، عصرها هم در منزل سرشان در کتاب بود و از عمق قرآن معنا استخراج می‌کردند. من شاهد بودم که پدر مشغول خواندن و نوشتن است و مثل دفتر مشق‎های ما دفترهایی داشت که در آن می‌نوشت و مادر دفترها را می‌خواند، ما هم گاهی تورقی و نظری سطحی می‌کردیم و انتهای کار را نمی‌دانستیم.

تنش‎های بعد از انقلاب
زمستان سال ۵۷ فضای کشور ملتهب و مدرسه‌ها تعطیل شده بود، ما به تناوب مدتی در تهران و مدتی در معدن عباس‌آباد بودیم. خانه دوطبقه در شهرآرای تهران را با بدون نرده و حفاظ‌های مرسوم امروزی رها می‌کردیم و می‌رفتیم. روز ۲۱ بهمن خبر رسید که کشور آشفته و همه‌ جا تعطیل شده و ما به تهران برگشتیم.
بعد از تحولات انقلاب، در دولت موقت مهندس بازرگان، دکتر محمود احمدزاده، مهندس زمین‌شناسی و معدن و از دوستان قدیم پدر، وزیر معادن و فلزات، و پدرم یکی از مدیرکل‌های وزارتخانه شدند و تعدادی از کارکشته‌ها و باتجربه‌های معدن که همکاران پدر بودند در سمت‌های مدیریتی قرار گرفته بودند، اما آن دوره زیاد طول نکشید.
به یاد دارم در دوران دبیرستان در خانه ما بین پدر و همکارانشان و خانواده‌ها صحبت از کارشکنی‌ جوانان «انقلابی و مکتبی» بود که با برچسب‌های طاغوتی و غرب‌گرا و لیبرال، دیگران را طرد می‌کردند و درگیری بین جوان‌های تازه‌کار و تحصیلکرده‎های قدیمی شکل گرفته بود و در نتیجه تحمیل و اجبار به بازنشستگی زودهنگام یا اخراج، نصیب بسیاری از مدیران و کارشناسان آن زمان شد و به قول پدر، زمانی که قرار بود تجربیات چند ده ساله امثال او در معادن کشور به کار آید، به‌جای او جوانی همشهری با مدرک علوم قضائی از قم نشست! این نمونه و آیینه‌ای از اتفاقات جامعه آن روز ما بود.
در سال‌های بعد پدر به همراه مهندس عزت‌الله سحابی عضو هیئت‌مدیره شرکت سهامی انتشار بودند و به مدت هشت سال عضو هیئت‌مدیره و مدیرعامل شرکت کارآموز، در دوره احداث و تجهیز هنرستان کارآموز شعبه سردار جنگل با رشته‌های برق، الکترونیک و مکانیک بودند. همچنین با شرکت‌هایی در حوزه معادن سنگ ساختمانی و سنگ گچ به‌عنوان مشاور یا مدیرعامل همکاری داشتند.
در سال ۱۳۶۹ و پس از پایان جنگ، نامه‌ای با محتوای هشدار و اعتراض به رفتارهای حاکمیت، خطاب به رئیس‎جمهور وقت – معروف به نامه ۹۰ امضائی- منتشر شد. پس از آن جمعی از امضاکنندگان بازداشت و به مدت طولانی زندانی شدن. پدر دستگیر نشد، ولی با حکمی به فرموده، از کار در شرکت معدنی برکنار شد. تقریباً از همان زمان، پدر یک دوره مطالعات عمیق و بررسی نگارش‎های گذشته و کار متمرکز روی قرآن به‌منظور تدوین و تنظیم مطالعات پیشین را آغاز کردند. در سال ۱۳۸۰ اولین نسخه ترجمه قرآن مبین را انتشارات قلم منتشر کرد. پس از آن کار بررسی و اصلاح و تکمیل این اثر توسط پدر ادامه یافت و در سال‎های ۱۳۸۶، ۱۳۹۵ و ۱۳۹۹ ویرایش‎های دوم، سوم و چهارم کتاب و پس از آن در سال ۱۴۰۱ نسخه آنلاین قرآن مبین۳ با امکان دسترسی عمومی و محتوای به‌روز نسبت به نسخ چاپی منتشر شد.
در انتها و برای حسن ختام می‌خواهم دو ویژگی فردی پدرم را بیان کنم: یکی از خصوصیات شاخص پدرم سحرخیزی ایشان بود. نشد روزی من هر چقدر زود از خواب بیدار بشوم و ببینم که پدرم خواب است. در هر شرایطی شب‌ها زود می‌خوابیدند و به جای اینکه توصیه بکند به سحرخیزی، توصیه به خواب سر شب می‌کردند؛ و خصوصیت بارز دیگر حق‌طلبی ایشان بود بدون مصلحت‌اندیشی و بدون منفعت‌طلبی فکر می‌کردند باید حق را پیدا کرد و دنبال آن بود، نه آنچه دوست داریم و حتی‌الامکان بی‎ادعا و حق به جانب دیگران بودند.

پی‌نوشت‌ها
1. انتشارات قلم این کتاب را در سال ۱۳۹۸ منتشر کرده است.
2. ترجمه این کتاب به‌زودی توسط نشر صمدیه منتشر خواهد شد.
3. www.mobinquran.ir