تاریخ

مارکوپولوی ایرانی

   رضا احمدی مارکوپولو،[۱] پسر تاجر ونیزی و بزرگ‌ترین سیاح قرن ۱۳ م/ ۷ ق است که شرح سفرهایش را در کتابی به نام سفرهای مارکوپولو ثبت کرده است. مارکو هنگامی‌که هفده ساله بود به همراه پدر و عمویش با کشتی به آسیا سفر کرد و پس از ۲۴ سال همه به ونیز بازگشتند. در هنگام بازگشت آن‌ها، ونیز با جمهوری جنوا در جنگ بود و مارکو به…
بیشتر

تداوم اصلاحات پس از حکومت علی (ع)

  عبدالمجید معادیخواه طبیعی‌ترین بیعت در تاریخ اسلام، بیعت مردم با امام علی (ع) پس از قتل عثمان بود. هم شورای مهاجر و انصار در مدینه به‌طور طبیعی علی (ع) را انتخاب کرد، هم مردم با گرایش سالم و بی‌نیاز به تطمیع و تهدید خود برای بیعت با او آمدند؛ بی‌آنکه بتوان گفت برای فریب آنان اقدامی شده است؛ به‌استثنای پانزده‌نفری که هسته آن باند…
بیشتر
مهدی غنی

چه خواهد شد؟

   نگاهی به تاریخ آینده مهدی غنی عادت داریم همیشه از گذشته سخن بگوییم، شاید از گذشته درس بگیریم، اما این بار تاریخ آینده را مرور می‌کنیم و از آن درس می‌گیریم. هرچند مرور تاریخ آینده بر هیچ سند و منبعی تکیه ندارد و تنها یک مکاشفه و رؤیاپردازی است و به‌جای روش علمی و تجربی بر کشف و شهود متکی است. از همین رو…
بیشتر

به نقد مبارزه مسلحانه رسیدم

  خاطرات سیاسی بهمن بازرگانی گفت‌وگو از: امیرهوشنگ افتخاری‌راد   #بخش_چهاردهم آن‌ها که این رشته نوشته‌ها را دنبال کرده‌اند دریافته‌اند که این گفت‌وگوها ضمن آنکه خاطرات بهمن بازرگانی از دوران مبارزاتش و بخشی از تاریخ گذشته است، یک ویژگی دیگر هم دارد. این ویژگی مربوط به شیوه طرح این خاطرات است که از گفت‌وگویی میان دو نسل حاصل شده است. امیرهوشنگ افتخاری‌راد که خود از…
بیشتر

ژرف‌نگری در تاریخ صدراسلام

  آن سوی پرده، در تعیین خلیفه گفت‌وگو با  عبدالمجیدمعادیخواه در تحولات تاریخی اغلب به عوامل و زمینه‌های آشکار و چشمگیر توجه می‌شود، درحالی‌که گاه، عواملی پنهان، باندهایی ناپیدا که زیرپوست مناسبات ظاهری رشد کرده‌اند بسیار تأثیرگذارتر از حاکمان و بازیگران رسمی نقش ایفا می‌کنند. عواملی که به چشم نمی‌آیند و افکار عمومی نیز به آن‌ها بهایی نمی‌دهد. این واقعیت در جهان امروز بارها در…
بیشتر

سقوط ساسانیان

  ضعف داخلی یا تهاجم خارجی منبع: تاریخ منظوم شاهنامه امین در سه شماره گذشته رشته‌نوشته‌هایی به قلم استاد اکبر ثبوت داشتیم که چگونگی سقوط ساسانیان در آستانه حمله اعراب را بررسی کردند. در همین راستا، به شاهنامه استاد سید حسن امین برخوردیم که درباره این مقطع از تاریخ ایران، سروده‌ای دارند. ایشان که علاوه بر دانش تخصصی حقوق، در زمینه تاریخ و ادبیات ایران‌زمین…
بیشتر

نسبت میهن‌دوستی و دین‌داری

  در گفت‌وگو با ناصر تکمیل همایون- بخش اول درباره نسبت دیانت و ملیت دیدگاه‌های متفاوتی در جامعه وجود دارد که هرکدام در عرصه سیاسی کنش‌های متفاوتی داشته‌اند. برخی ملی‌گرایی را نافی دین‌داری دانسته و برخی لازمه دین‌داری را میهن‌دوستی شمرده‌اند. نیروهای ملی و اقشار مذهبی نیز در کشاکش تاریخ گاه با هم همراه شده و در اعتلای کشور کوشیده‌اند و گاه از هم فاصله…
بیشتر

ماجرای مارکسیست‌ شدن برخی اعضا و نقش تقی شهرام

  خاطرات سیاسی بهمن بازرگانی #بخش_سیزدهم برخی می‌گویند تاریخ واقعی را چند دهه یا چند نسل پس از واقعه باید خواند، چراکه عواطفی چون شیفتگی یا نفرت راویان می‌تواند در تفسیر وقایع اثرگذار باشد، اما اگر مخاطب خود اهل پژوهش باشد، با در دست داشتن روایت‌های مختلف از یک واقعه و سنجش علمی آن‌ها می‌تواند یک واقعه را از منظرهای مختلف  ببیند و با پالایش…
بیشتر

مهاجرت ایرانیان در عصر قاجار

  رضا احمدی ایل قاجار از ایلات حامی دولت صفوی در هنگام تأسیس و استقرار بود. با یورش افغان‌ها و فروپاشی حکومت صفویه، فتحعلی خان قاجار به خدمت شاه‌تهماسب دوم درآمد و سردارسپاه تهماسب دوم شد و در رقابتی که بین او و نادرقلی به‌وجود آمد به قتل رسید. پس از فتحعلی خان، پسرش محمدحسن خان قاجار جای پدر را گرفت. پس از کشتن نادرشاه…
بیشتر

نگاهی به شرایط سیاسی صدر اسلام

  هوشیاری امام حسن‌ع در مقابل دیکتاتوری عوام‌فریب عبدالمجید معادیخواه سخن از رخدادی است که با نام صلح امام حسن‌مجتبی در تاریخ زبانزد شده است. نخست به این نکته اشاره می‌کنم که در نگاه ما مرز جهاد با قتال برجسته نیست، درحالی‌که جهاد و قتال در قرآن دو کلیدواژه با دو مفهوم و دو پیام متفاوت است. در قرآن جهاد گاهی بار نظامی ندارد. برای…
بیشتر

سرکوب اندیشه‌ها به سقوط ساسانیان انجامید

  اکبرثبوت #بخش_سوم در دو نوشته پیشین وضعیت ناگوار پیروان ادیان مختلف در زمان ساسانیان با تکیه بر اسناد تاریخی نشان داده شد. پیش از دوره ساسانی پیوند استواری مابین دین و حکومت وجود نداشت. حکومت در امور دینی دخالتی نمی‌کرد و به اینکه چه دینی رسمی ‌باشد و پیروان و پیشوایان ادیان چه می‌کنند، کاری نداشت. فرقه‌های مختلف دینی راه خود را می‌رفتند و…
بیشتر

مارکسیستی که به لنین و مارکس انتقاد داشت

  گزارش رونمایی کتاب «نامه یک سرباز»     نوشتن نامه به رهبران و مسئولان سیاسی‌کار مسبوق به سابقه‌ای است و بسیاری از افراد مشهور سیاسی به یک شخصیت نامه نوشتند که در همان زمان یا بعدها آن نامه بازتاب خاصی داشته است. در ایران نیز در برهه‌های مختلفی نامه نوشتن به یک رهبر یا فعال سیاسی دیده شده و در تاریخ نمونه‌هایی از آن…
بیشتر