خاطرات سیاسی بهمن بازرگانی #بخش_سیزدهم برخی می‌گویند تاریخ واقعی را چند دهه یا چند نسل پس از واقعه باید خواند، چراکه عواطفی چون شیفتگی یا نفرت راویان می‌تواند در تفسیر وقایع اثرگذار باشد، اما اگر مخاطب خود اهل پژوهش باشد، با در دست داشتن روایت‌های مختلف از یک واقعه و سنجش علمی آن‌ها می‌تواند یک واقعه را از منظرهای مختلف  ببیند و با پالایش…

  رضا احمدی ایل قاجار از ایلات حامی دولت صفوی در هنگام تأسیس و استقرار بود. با یورش افغان‌ها و فروپاشی حکومت صفویه، فتحعلی خان قاجار به خدمت شاه‌تهماسب دوم درآمد و سردارسپاه تهماسب دوم شد و در رقابتی که بین او و نادرقلی به‌وجود آمد به قتل رسید. پس از فتحعلی خان، پسرش محمدحسن خان قاجار جای پدر را گرفت. پس از کشتن نادرشاه…

  هوشیاری امام حسن‌ع در مقابل دیکتاتوری عوام‌فریب عبدالمجید معادیخواه سخن از رخدادی است که با نام صلح امام حسن‌مجتبی در تاریخ زبانزد شده است. نخست به این نکته اشاره می‌کنم که در نگاه ما مرز جهاد با قتال برجسته نیست، درحالی‌که جهاد و قتال در قرآن دو کلیدواژه با دو مفهوم و دو پیام متفاوت است. در قرآن جهاد گاهی بار نظامی ندارد. برای…

  اکبرثبوت #بخش_سوم در دو نوشته پیشین وضعیت ناگوار پیروان ادیان مختلف در زمان ساسانیان با تکیه بر اسناد تاریخی نشان داده شد. پیش از دوره ساسانی پیوند استواری مابین دین و حکومت وجود نداشت. حکومت در امور دینی دخالتی نمی‌کرد و به اینکه چه دینی رسمی ‌باشد و پیروان و پیشوایان ادیان چه می‌کنند، کاری نداشت. فرقه‌های مختلف دینی راه خود را می‌رفتند و…

  گزارش رونمایی کتاب «نامه یک سرباز»     نوشتن نامه به رهبران و مسئولان سیاسی‌کار مسبوق به سابقه‌ای است و بسیاری از افراد مشهور سیاسی به یک شخصیت نامه نوشتند که در همان زمان یا بعدها آن نامه بازتاب خاصی داشته است. در ایران نیز در برهه‌های مختلفی نامه نوشتن به یک رهبر یا فعال سیاسی دیده شده و در تاریخ نمونه‌هایی از آن…

  خاطرات سیاسی بهمن بازرگانی بخش دوازدهم برخی واقعیت را به منشوری تعبیر می‌کنند که از هر زاویه به آن بنگری رنگی و نوری متفاوت در آن می‌یابی. تاریخ گذشته ما نیز چنین وضعیتی دارد. هر روایتگری بخش‌هایی از آن را آشکار می‌کند که نهان بود و از همین رو دانستن هر روایت ما را به شناخت واقعیت نزدیک‌تر می‌کند. آن‌ها که این رشته نوشته‌های…

  حسن راهی   بازخوانی وقایع گذشته، می‌تواند ریشه‌های اتفاقات امروز را آشکار سازد؛ اما این بازخوانی به‌سادگی میسر نیست. هرکس از زاویه‌ای و زمینه‌ای به آن وقایع می‌نگرد و بخشی از واقعیت‌ها را منعکس می‌کند. از همین رو شنیدن روایت‌های گوناگون از گذشته ضرورت می‌یابد. هر روایت دریچه‌ای و روزنه‌ای است که بر آن وقایع نور می‌تاباند. حسن راهی از مبارزان قدیمی و از…

    با مانویان و مزدکیان چگونه برخورد می‌شد؟ #بخش_دوم اکبر ثبوت استاد اکبر ثبوت که علاوه بر تدریس در دانشگاه در گذشته‌ها، پژوهش‌های زیادی در حوزۀ تاریخ ایران و فلسفۀ اسلامی داشته‌اند، طی نشست‌هایی در کتابخانۀ ملی ایران نتیجۀ تحقیقاتشان را دربارۀ دورۀ ساسانی و علل سقوط این سلسله و پیامدهای آن ارائه کردند. از آنجا که این مقطع از تاریخ ایران اهمیت ویژه‌ای…

  عباس نعیمی جورشری   مقدمه ایران دهه ۹۰ آبستن تضادهای کلانی است که در جامعه‌شناسی با عنوان شکاف یا گسل نامیده می‌شود. ازجمله شاخص‌ترین این گسل‌ها همانا گسل مرکز-پیرامون است که با احساس تبعیض مردمان حاشیه‌ای و مرزی معنا می‌یابد. در همین راستا، بخشی از نارضایتی‌ها همواره به سمت مطالبات رادیکال همچون استقلال‌طلبی و خودمختاری می‌رودکه مناطق آذربایجان، کردستان و خوزستان بیش از سایر…

  رضا احمدی سلطنت مطلقه سنت تاریخی حکومت‌ها در ایران بوده است. طی قرون گذشته،‌ شخص شاه در رأس هرم قدرت بود و ایرانیان به پادشاه قبله عالم می‌گفتند. پادشاهی که جهان را گرفته است، ظل رأیت ظل‌اللهی، شاه را سایه خدا بر روی زمین می‌دانستند (غفاری‌فرد، ۱۳۹۲: ۱۱۴- ۱۱۳). سلطنت را موهبتی الهی می‌دانستند که از ناحیه خداوند به شاه رسیده و او ظل‌الله…

  خاطرات سیاسی بهمن بازرگانی  #بخش_یازدهم شماره گذشته این رشته خاطرات مناسبات درون زندان و کارهای تئوریک و آموزشی و تشکیلاتی مجاهدین را در آنجا توضیح داد. در این بخش به سایر مسائل درون زندان و نقل و انتقالات و برخوردهایی پرداخته شده است که با پلیس پیش‌آمده بود. گرچه فضای آن دوران با شرایط کنونی جامعه ما فاصله بسیار دارد، اما آشنایی با گذشته…

  نگاهی به کارنامه رضاشاه پهلوی در گفت‌وگو با پروفسور سید حسن امین پروفسور سید حسن امین از یک خانواده فرهنگی و اصیل و  متولد ۱۳۲۷ است. وی  در سال ۱۳۴۵ به دانشکده حقوق دانشگاه تهران راه یافت و  از این دانشگاه با کارشناسی حقوق قضایی و کارشناسی ارشد حقوق خصوصی فارغ‌التحصیل شد و برای ادامه تحصیل به انگلستان رفت. ایشان پس از اخذ دکترا…