تاریخ

حاکمیت دوگانه در ایران

  رضا احمدی سلطنت مطلقه سنت تاریخی حکومت‌ها در ایران بوده است. طی قرون گذشته،‌ شخص شاه در رأس هرم قدرت بود و ایرانیان به پادشاه قبله عالم می‌گفتند. پادشاهی که جهان را گرفته است، ظل رأیت ظل‌اللهی، شاه را سایه خدا بر روی زمین می‌دانستند (غفاری‌فرد، ۱۳۹۲: ۱۱۴- ۱۱۳). سلطنت را موهبتی الهی می‌دانستند که از ناحیه خداوند به شاه رسیده و او ظل‌الله…
بیشتر

تنش‌های فکری درون زندان و سازمان

  خاطرات سیاسی بهمن بازرگانی  #بخش_یازدهم شماره گذشته این رشته خاطرات مناسبات درون زندان و کارهای تئوریک و آموزشی و تشکیلاتی مجاهدین را در آنجا توضیح داد. در این بخش به سایر مسائل درون زندان و نقل و انتقالات و برخوردهایی پرداخته شده است که با پلیس پیش‌آمده بود. گرچه فضای آن دوران با شرایط کنونی جامعه ما فاصله بسیار دارد، اما آشنایی با گذشته…
بیشتر

از رضاخان تا رضاشاه

  نگاهی به کارنامه رضاشاه پهلوی در گفت‌وگو با پروفسور سید حسن امین پروفسور سید حسن امین از یک خانواده فرهنگی و اصیل و  متولد ۱۳۲۷ است. وی  در سال ۱۳۴۵ به دانشکده حقوق دانشگاه تهران راه یافت و  از این دانشگاه با کارشناسی حقوق قضایی و کارشناسی ارشد حقوق خصوصی فارغ‌التحصیل شد و برای ادامه تحصیل به انگلستان رفت. ایشان پس از اخذ دکترا…
بیشتر

مناسبات درونی و بیرونی سازمان مجاهدین

  خاطرات سیاسی بهمن بازرگانی در پیش از انقلاب #بخش_دهم کسانی که این رشته نوشته را دنبال کرده‌اند می‌دانند سال‌های ۵۰ تا ۵۲ از مهم‌ترین نقاط عطف در سیر تغییرات و تحولات سازمان مجاهدین خلق است. تغییراتی که پیامدهایش برای جامعه ما بسیار سهمگین و پرمخاطره بوده و هنوز هم هست. طبیعی است کنشگران آن دوران هریک از زاویه‌ای و روزنه‌ای به وقایع می‌نگریسته و…
بیشتر
مهدی غنی

یکی به‌جای همه

  رضاشاه و مشروطیت- بخش دوم مهدی غنی درباره شخصیت رضاشاه و عملکرد او داوری‌های مختلف و متضادی صورت می‌گیرد. برخی او را نجات‌دهنده انقلاب مشروطه و تداوم‌دهنده آن می‌شمارند و برخی بر آن‌اند با قدرت گرفتن رضاشاه فاتحه انقلاب مشروطیت خوانده شد. عده‌ای روی کار آمدن رضاخان را نقشه دولت استعماری انگلیس می‌دانند که برای مقابله با انقلاب شوروی و رفع خطر از هندوستان…
بیشتر

گرایش‌های مذهبی مردم در حکومت ساسانیان

  اکبر ثبوت حمله اعراب به ایران در اواخر حکومت ساسانی و سقوط ساسانیان از نقاط عطف و مهم تاریخ ایران است. درباره این واقعه سخن بسیار گفته می‌شود، اما اغلب دیدگاه‌ها آمیخته با عقاید و گاه گرایش‌های سیاسی است. گاهی که روحیه ناسیونالیستی حاکم است، از حمله اعراب به‌عنوان آغاز افول و انحطاط ایران و پیش از آن را اوج تمدن و شکوفایی قلمداد…
بیشتر

پس از پیامبر

  با نگاهی تحلیلی انتقادی حجت‌الاسلام عبدالمجید معادیخواه در کنار پژوهش‌هایی که در زمینه معرفت دینی و اندیشه‌های اسلامی صورت گرفته، برخی از پژوهشگران نیز تمرکز خود را بر ابهام‌زدایی و شفاف‌سازی تاریخ گذشته و سیر تحولات جامعه اولیه اسلامی گذاشته‌اند و در این زمینه به موفقیت‌های چشمگیری دست یافته‌اند. از آن جمله حجت‌الاسلام معادیخواه توفیق این را داشته است که فارغ از غوغاهای روزمره…
بیشتر

روابط سیاسی ایران و امریکا از دی ۱۳۵۷ تا مهر ۱۳۵۸

  افسانه و واقعیت تهدید شوروی حسین آبادیان مقدمه به‌دنبال پیروزی انقلاب، مقامات امریکا در مقابل تحولات ایران به‌موازات هم دو رویکرد در پیش گرفتند. این دو رویکرد با یکدیگر کاملاً تفاوت و حتی تناقض داشتند و نشانی بودند از سردرگمی مسئولان وزارت خارجه، سیا و پنتاگون در برابر آنچه در حال انجام شدن بود. عده‌ای معتقد به برقراری نوعی رابطه و ایجاد مذاکره با…
بیشتر

آخرین دیدار

  خاطرات بهمن بازرگانی از مبارزات دوران ستم‌شاهی در گفت‌وگو با امیرهوشنگ افتخاری‌راد #بخش-هشتم     خاطرات بهمن بازرگانی در این بخش وضعیت زندان‌های ساواک در سال‌های ۱۳۵۰ و ۱۳۵۱ را به تصویر می‌کشد. او از روزهایی می‌گوید که رفقایش حکم اعدام گرفته و به جوخه مرگ سپرده شدند. از حالات روحی خودش و دوستانش و حال و هوای سلول‌ها و مأموران زندان و برخوردهای…
بیشتر

همه برای یکی

  نگاهی به کتاب «سازمان مسعود» مهدی غنی کتاب سازمان مسعود را اخیراً انتشارات کویر منتشر کرده است که طرح روی جلد آن چهره مسعود رجوی است و در پشت کتاب می‌خوانی: «سازمان مسعود انسان‌شناسی برهه بعد از انقلاب سازمانی است که بنیان‌گذارانش آرمان‌هایی هرچند مبهم اما انسانی داشتند…». عنوان کتاب به‌خوبی گویای محتوای آن است و با دقت در آن می‌توانی حدس بزنی که…
بیشتر

دو مؤلفه اساسی تحلیل و بررسی دوران رضاشاه

  لطف‌الله میثمی مهم‌ترین نقطه‌عطف تاریخ معاصر ما، انقلاب مشروطیت و دستیابی به قانون اساسی و متمم آن بود که بر اساس آن برای نخستین بار صاحب سند وفاق ملی مبتنی بر «حق شهروندی»، «اندیشه اجتماعی»، «آرای مردم» و «اندیشه سامان‌یافته» شدیم. عظمتش در این بود که در کشوری مرکب از اقوام و مذاهب و زبان‌ها، دین و فقه به‌صورت قانون و حقوق درآمد تا…
بیشتر

  رضاشاه و توسعه آمرانه

حمیدرضا عریضی   در شماره ۱۰۸ نشریه چشم‌انداز ایران پرونده‌ای درباره حکومت رضاشاه داشتیم. در چهار مقاله و گفت‌وگو از زوایای مختلف عملکرد رضاشاه بررسی شد. انتشار این مطالب، حمیدرضا عریضی، استاد دانشگاه اصفهان را بر آن داشت که به نقادی آن مطالب برخیزند. نشریه ضمن چاپ آن نقد از ایشان تقاضا کرد نظر اثباتی خود را درباره کودتای رضاخان و سلطنت وی برای ما…
بیشتر