مقالات

چگونه قدرت به جای عدالت نشست؟

گفت‌وگو با غلامرضا ظریفیان دکتر غلامرضا ظریفیان استاد بازنشسته گروه تاریخ در دانشگاه تهران است. وی سالیانی در مصدر مدیرکل و معاون وزیر علوم خدمت کرد، اما از نوادر مدیرانی بود که به جای اشغال هم‌زمان پست‌های هرچه بیشتر و کیفیت پایین مدیریت، در هرمسئولیتی که بود بسیار جدی و مسئولانه کار خود را انجام می‌داد و از شجاعت اخلاقی لازم نیز برخوردار بود تا…
بیشتر

از نوفل‌لوشاتو تا پیچ توبه زندان اوین

احمد غضنفرپور خاطره‌نویسی آقای غضنفرپور از آن منظر ارزشمند و مفید است که ایشان با صداقت و انصاف وقایع را بیان می‌کنند. منافع گروهی، جناحی یا شخصی در میان نیست که تاریخ را مطابق میل خود روایت کند. این نگاه صادقانه به گذشته امروز بسیار به کار آید تا درک کنیم از چه مسیری گذشتیم تا به اینجا رسیدیم. در شماره گذشته و این شماره،…
بیشتر

پرویز اذکایی، مورخ حکیم

محمدحسین یزدانی‌راد پرویز اذکایی، ایران‌شناسی جامع‌نگر، پژوهشگری ژرف‌اندیش و تاریخ‌نگاری اندیشمند بود و در حوزه‌های گوناگون اعم از تاریخ، فلسفه، فرهنگ، کتاب‌شناسی و تاریخِ علم صاحب‌اثر و صاحب‌نظر بود و آثار بدیعی از خود به یادگار گذاشت. بی‌تردید او آخرین بازمانده از نسل بزرگانی همچون علامه محمد قزوینی، سید حسن تقی‌زاده، احمد کسروی، عباس اقبال آشتیانی، مجتبی مینوی، عباس زریاب خویی و عبدالحسین زرین‌کوب بود…
بیشتر

مرگ خواجگان فرهنگ

نعمت‌الله فاضلی از نقدهایی که منتقدان فرهنگی به خلقیات ایرانی‌ها می‌گویند یکی هم «مرده‌پرستی» است. این نقد معطوف به بزرگداشت‌هایی است که جامعه برای بزرگان می‌گیرد. چنین داوری‌هایی درباره «شخصیت ملی» ایرانی‌ها و هر ملتی از بنیاد نادرست است. آلکس اینکلس، جامعه‌شناس کلاسیک، در کتاب منش ملی؛ منظری روانی-اجتماعی (۱۳۹۶) ارزیابی انتقادی دقیق و جامعی از نظریه‌های شخصیت و منش ملی ارائه می‌کند و در…
بیشتر

کوچک زیباست

بار توسعه بر دوش جامعه مدنی است حسن مکارمی یادداشت پیش‌رو، حاصل گفت‌وگو با دکتر حسن مکارمی درباره توسعه و آینده ایران است: اقتضای گفت‌وگو در حال و روز این روزهای ایران، پرداختن به موضوعاتی پردامنه است و بنای ما بر این بود با این روانکاو، پژوهشگر حوزه راهبرد و هنرمند ساکن فرانسه سلسله بحث‌هایی درباره راهبردهای اجتماعی و فرهنگی در ایران داشته باشیم. در…
بیشتر

عبور از ویرانه‌ها

نگاهی به کتاب «چین چگونه از شوک‌درمانی گریخت؟» ایزابلا وبر، استادیار علوم اقتصادی در دانشگاه امهرست ماساچوست، در کتاب چین چگونه از شوک‌درمانی گریخت، به بحث اصلاحات بازاری و تجربه موفق چین در این باره پرداخته است و در این مسیر از اصلاح بازار چین از طریق تضاد بین پیشرفت چین و فروپاشی اقتصادی روسیه بهره گرفته است. یکی از مهم‌ترین مباحث اقتصادی در چین،…
بیشتر

راه درست: مطالبه محدود، پیگیری نامحدود

مطالبه حقابه زاینده‌رود در گفت‌وگو با سید محمود حسینی مهندس سید محمود حسینی در پنجم رمضان ۱۳۵۷ (قیام مردمی و در پی آن حکومت نظامی) و تحصن تاریخی مردم اصفهان شرکت داشته و مجروح شده‌اند. گزارشی از آن قیام در چشم‌انداز ایران منتشر شد. پس از انقلاب هم استاندار اصفهان و سیستان و بلوچستان بود. پس از اجتماع آبان ۱۴۰۰ مردم اصفهان، در یک میزگرد…
بیشتر

رفاه یا رشد؛ کدام مقدم است؟

محمدحسین شریف‌زادگان مسئله رفاه اجتماعی در ایران می‌تواند از منظرهای مختلف مورد بحث و تبادل نظر قرار گیرد. به همین دلیل است که این امر بین سیاست‌گذاران و اندیشمندان اقتصاد توسعه و اقتصاد سیاسی ایران با تعابیر متمایزی مورد توجه قرار گرفته است. رفاه اجتماعی می‌تواند نتیجه همه نحله‌های اقتصادی تلقی شود، به نحوی که همه مشرب‌های طرفدار بازار آزاد کسانی که به اندیشه نئوکینزین…
بیشتر

دلارهای نفتی؛ بلای جان بخش خصوصی

گفت‌وگو با حسین طوسی مرتضی نیساری: سرازیر شدن دلارهای نفتی در پی جهش قیمت نفت در اوایل دهه ۵۰ شمسی موجب شد دولت‌های مستقر در ایران سرمست از این پول‌های بادآورده نفتی بدون اعتنا به نظر کارشناسان دلسوز این ثروت خدادی را بی‌حساب و کتاب خرج کنند و باعث نابودی اقتصاد ایران شوند؛ بخش خصوصی نیز از این آسیب‌ها بی‌نصیب نماند. آنچه در پی می‌آید…
بیشتر

همه ما نگران اقتصاد کشوریم

مشکل اقتصاد بدون بخش خصوصی حل نمی‌شود گفت‌وگو با غلامحسین شافعی مرتضی نیساری: تشکل‌های صنفی در ایران همواره از سوی حکومت‌ها مورد بی‌مهری واقع شده‌اند و با محدودیت مواجه بوده‌اند؛ ازجمله مهم‌ترین این تشکل‌ها اتاق بازرگانی و صنایع و معادن و کشاورزی هستند که به تعبیری مادر تشکل‌های صنفی هستند. به‌منظور بررسی مشکلات و معضلات اتاق بازرگانی با آقای مهندس غلامحسین شافعی، فعال اقتصادی و…
بیشتر

بنیادگرایی در اسلام

محمدتقی فاضل میبدی بنیادگرایی، که معادل لاتین آن «Fundamentum» است،  به معنای شالوده، اساس و پایه است. معادل این واژه در زبان عربی، «الاصولیه» است که به معنای بازگشت به اصول و مبانی است. این اصول و مبانی می‌تواند در قالب یک مذهب، یک دین، یک ایدئولوژی یا یک مکتب باشد. اینکه آوردم «بنیادگرایی در اسلام»، به این معنا نیست که در ادیان دیگر بنیادگرایی وجود ندارد.…
بیشتر

قرآن، تفسیر و تأویل

مکانیسم ارجاع آیات و گزاره‌ها به خداوند لطف الله میثمی #بخش_دوم در شماره ۱۳۸ نشریه چشم‌انداز ایران، پرسشی مطرح شد که منشأ آن به سال‌های ۱۳۵۲ و ۱۳۵۳ در سازمان مجاهدین برمی‌گشت. پرسش اول این بود که چگونه می‌توانیم گزاره‌ها، مسائل و امور را به خدا ارجاع بدهیم تا اعتبار پیدا کنند؟ و دوم اینکه، قرآن کلام خداست یا حضرت محمد (ص)؟ در این باره…
بیشتر