مقالات

مقصرانگاری زنان در سیاست‌های جمعیتی

گفت‌وگو با سیمین کاظمی مجلس شورای اسلامی در آخرین روزهای کاری سال ۱۳۹۹ طرحی را به تصویب رساند که تا امروز واکنش‌های گروه‌های مخالف را به دنبال داشته است. این طرح که «عنوان جوانی جمعیت و حمایت از خانواده» را به دوش می‌کشد ۷۴ ماده دارد که از این میان مهم‌ترین نقدها به مواد ۵۱ تا ۵۳ آن وارد شده است. طبق مصوبات این سه…
بیشتر

توزیع سرزمینی، مهم‌ترین مشکل جمعیتی کشور

گفت‌وگو با میرطاهر موسوی سالمندی جمعیت، بار فزاینده جمعیت سالمند بر اقتصاد در دهه‌های آینده، کاهش نرخ رشد جمعیت؛ این گزاره‌ها در چند سال گذشته بارها به‌عنوان دلایل تغییر سیاست جمعیتی در ایران به کار رفته‌اند. نتیجه تمام این نگرانی‌ها نیز در قالب دو گونه سیاست بروز یافته است: سیاست‌های تشویقی که بر اساس آن تلاش شده است تمایل به فرزندآوری افزایش یابد؛ و سیاست‌های…
بیشتر

سیاست‌های جمعیتی؛ مقابله با بحران یا بحران‌زایی

سمانه گلاب سال‌های ابتدایی دهه ۹۰ بود که زمزمه‌هایی درباره تغییر سیاست‌های جمعیتی کشور به گوش رسید، درحالی‌که در دهه ۷۰ و پس از تجربه انفجار زادوولد دهه ۶۰، سیاست کنترل فرزندآوری در کشور پیگیری می‌شد، اما کم‌کم برخی کارشناسان نگرانی‌هایی در رابطه با سالمند شدن جامعه در دهه‌های آینده مطرح کردند و درنتیجه آن به‌تدریج سیاست‌های افزایش جمعیت و تشویق فرزندآوری جایگزین سیاست‌های پیشین…
بیشتر

الدورادو، مدینه فاضله، یوتوپیا

انسیه ابراهیمی فلاسفه پس از رنسانس، واژگانی چون بهشت زمینی، مدینه فاضله، الدورادو یا یوتوپیا یادآور کهن‌ترین آرمان بشر را تئوریزه کردند. آنچه سرآغاز مفهوم یوتوپیا به شمار می‌رود فساد همه‌گیر نهاد حاکمیت و کلیسا در قرن پانزدهم و شانزدهم است. در آن زمان جامعه چنان رو به تباهی پیش رفته بود که ارائه تعریفی ارزش‌ها کار سختی بود. تامس مور در قالب داستان و…
بیشتر

اخلاق‌مداری و انسان‌دوستی در سروده‌های حکیم طوس

احمد کتابی #بخش_سوم در مقاله پیشین از مراتبِ انسان‌دوستیِ شگفت‌انگیزِ فردوسی و تأکیدهای مکرر او درباره فضیلتِ غمخواری برای همنوعان و ضرورت  دلجویی و رعایت حالِ «درویشان» (= بینوایان) و «ارزانیان» (= نیازمندان)، به‌اجمال، سخن رفت. اینک به نقل برخی از توصیه‌های او در این خصوص پرداخته می‌شود: به هر جایگه یارِ «درویش» باش   همی راد۱ بر مردمِ خویش باش   (شاهنامه (چاپ مسکو)،…
بیشتر

پیام اثرگذار وحی

آنچه در پی می‌آید، متن تنظیم‌شده سخنرانی مهندس لطف‌الله میثمی با عنوان «پیام اثرگذار وحی» است که در خرداد ۱۳۹۱ ارائه شده است. این بحث با استناد به چند آیه قرآن شروع می‌شود: آیه ۱۱۰ سوره ‌کهف، آیه ۱۰۸ انبیا، آیه ۳۰ سوره فصلت، آیه ۱۳ و ۱۴ سوره طه و پیام معروف و اثرگذار وحی: «اقْرأْ باسْم ربّک الّذی خلق» (علق: ۱) «هُوَ الَّذِیْ…
بیشتر

چهارگانه مارکس؛ ازخودبیگانگی، پراتیک، دیالکتیک و کاپیتال

گفت‌وگو با احمد خالقی چشم‌انداز ایران: دکتر احمد خالقی در این گفت‌وگو، مارکسیسم را از حالت ساده و یک‌بعدی ایرانی درآورده و به همه ابعاد آن می‌پردازد و تجربه مارکسیسم در انقلاب کبیر فرانسه، انقلاب فلسفی آلمان و انقلاب صنعتی غرب را بررسی کرده و به پیوند چهار عامل مهم می‌رسد که عبارت‌اند از: ازخودبیگانگی، پراتیک، دیالکتیک و   کاپیتال و مارکسیسم را در این چهار…
بیشتر

تحولات مرزهای شمال غرب و منافع ملی ما

امنیت و مرز در گفت‌وگو با احسان هوشمند #بخش_سوم جنگ ارمنستان و آذربایجان موقعیت جدیدی در منطقه ‌ایجاد کرده است. احداث دالانی برای اتصال خاک آذربایجان به نخجوان ممکن است مسیر زمینی ایران به اروپا از طریق ارمنستان را مسدود کند و تنها مرز زمینی ایران به اروپا از طریق ترکیه باشد. بنا بر اهمیت مرزهای شمال غرب کشور، بخش سوم گفت‌وگوی امنیت و مرز…
بیشتر

رؤیای تحول پارادایمی جمهوری اسلامی به جمهوری دموکراتیک توده‌ای

آیا با انتخابات ۱۴۰۰ دوران جدیدی در حکومتداری آغاز خواهد شد؟ احمد هاشمی عبارت «جمهوری اسلامی» ترکیبی شکننده و مظلوم است. هر کسی از ظن خود به این معنی نزدیک می‌شود و تفسیری نزدیک به سلوک خود برایش می‌سازد؛ از دموکراسی به معنی هر آنچه مردم خواسته‌اند تا حکومت اسلامی مبتنی بر شرعیات. هیچ‌گاه یکی از این دو مسلط نشده است و تفسیر غالب هر…
بیشتر

اما و اگرهای انتخابات ۱۴۰۰

محسن شریف‌زاده محسن شریف‌زاده، مؤلف کتاب رفتار انتخاباتی مردم ایران، بیش از بیست سال است به تجزیه‌وتحلیل آمارهای انتخاباتی می‌پردازد. وی با استفاده از دانش ریاضی، رفتار انتخاباتی مردم را در قالب اعداد و منحنی دسته‌بندی کرده و این روش را لازمه تحلیل رفتارهای مردمی می‌داند. شریف‌زاده کلی‌گویی را مشکل بزرگ برخی تحلیل‌ها می‌داند که یک‌زمان مردم را پرشور و آگاه و زمانی دیگر ناآگاه…
بیشتر

قانون اساسی؛ فصل‌الخطاب؟

در آستانه سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری هستیم. طبق اصل ۱۱۳ قانون اساسی رئیس‌جمهور در درجه اول مجری قانون اساسی معرفی شده و در درجه دوم، ریاست قوه مجریه را بر عهده دارد: «پس از مقام رهبری رئیس‌جمهور عالی‌ترین مقام رسمی کشور است و مسئولیت اجرای قانون اساسی و ریاست قوه مجریه را جز در اموری که مستقیماً به رهبری مربوط می‌شود، بر عهده دارد». مرحوم…
بیشتر

چاره‌ای جز پذیرش تکثر نیست

بحث آزاد پیرامون انتخابات مهدی غنی پیش از اینکه من برسم دو نفر از افراد محله زودتر آمده بودند و روبه‌روی هم با فاصله نشسته بودند. من که وارد آلاچیق شدم هر دو ماسک‌هاشون را بالا کشیدند و خوشامد گفتند. سلام کردم و روی صندلی کناری نشستم. در این وضعیت کرونایی که دیگر هیچ دورهمی در خانه نداریم این آلاچیق‌ها نعمتی است؛ بهترین جاست برای…
بیشتر