گفت‌وگو با عباس عبدی امواج چندگانه و بزرگ، فراگیر و مردمی در ایران سال ۱۳۵۶ آخرین انقلاب کلاسیک در جهان را رقم زد. دانشگاه و مذهب از موج‌های بزرگ این تحول بودند و بعدها بخشی از دانشجویان مذهبی که رویکردی بسیار نزدیک با رویکرد حاکم داشتند، سکان دانشگاه را در دست گرفتند. دانشجویان موسوم به خط امام پس از تسخیر سفارت امریکا دانشگاه را نیز…

طیبه سلمانی حسن محدثی و علی‌اصغر خانی‌پور پژوهشی دانشگاهی با عنوان «شکاف ایدئولوژی و وضعیت واقعی تعلیم و تربیت دین: تحلیل بخش‌نامه‌های آموزش و پرورش» انجام داده‌اند که ضمن آن اثرات سلطه بخشنامه بر رفتارهای پرورشی–دینی مدارس و اثرات آن‌ها بر دانش‌آموزان بررسی می‌شود. بخشنامه‌هایی که در آن به نوع، نحوه، شکل و محتوای برنامه‌ها، تعاملات و ارتباطات در مدرسه پرداخته می‌شود. این اسناد ایدئولوژی…

سایلا پول‌تر، آرنیکا کیویوسیستو، میا مالاما، و آرتو کالیونیمی برگردان: مهدی بهلولی این مقاله، ترجمه فصل چهارم کتاب چشم‌اندازهای نظری و تجربی درباره دین، آموزش و پرورش، و حقوق بشر است که در سال ۲۰۱۷ منتشر شد. کتاب از دوازده فصل تشکیل شده که نویسندگان و پژوهشگران متفاوتی درباره موضوع آموزش دینی و حقوق بشر در کشورهایی همچون لهستان، استونی، آلمان، فنلاند و بلاروس به…

پیشینه موضوع و چشم‌انداز آن رحیم روح‌بخش نگارنده پیش از این در چندین مقاله مرتبط، نظام آموزشی بعد از انقلاب را مورد آسیب‌شناسی قرار داده است. از آن جمله در دو مقاله «بازگشت مکتبخانه» به ترتیب در شماره‌های ۱۱۱ و ۱۱۲ مجله چشم‌انداز ایران و همچنین «خاستگاه‌های ایدئولوژیک آموزش و پرورش بعد از انقلاب» در شماره ۹۲ و بالاخره مقاله «سیطره نگاه رسمی بر آموزش…

انسیه ابراهیمی نماز بی وضو تا دو دهه پیش مدارس ایران اغلب به‌صورت دو شیفته (صبح و بعدازظهر) بودند. زمانی که من در مقطع ابتدایی درس می‌خواندم در شیفت‌های بعدازظهری در مدرسه‌مان نماز جماعت به‌اجبار برگزار می‌شد و همه ما به‌جز دانش‌آموزان سال اول و دوم و تعداد بسیار بسیار معدودی که به‌اصطلاح عذر شرعی داشتند در صف نماز می‌ایستادیم. حتی مأمورانی مکلف بودند در…

نگاهی به آموزش دین در مدارس ایران در گفت‌وگو با محمود بهشتی لنگرودی حجم آموزش‌های دینی در مدارس اندک نیست، از نخستین سال تحصیل، قرآن به کودکان آموزش داده می‌شود و در دومین سال آن کتاب هدیه‌های آسمان وارد مفاد درسی می‌شود که در سال‌های بعد نام آن به پیام‌های آسمان و دین و زندگی تغییر می‌کند. از بدو پیدایش مدارس در ایران، برای خانواده‌های…

گفت‌وگو با حسن محدثی دین، محور نخستین آموزش‌هایی بود که وارد ایران شد. مکتبخانه‌ها، تنها دغدغه‌شان آموزش دین بود و بعدها در مدارس نوین نیز آموزش دین همیشه حضور داشته است. این آموزش هم مطالبه خانواده‌ها و هم حکومت‌ها بوده است، چراکه فضای کلی جامعه ایران دینی بود. آموزش دین، بنا بود رسالت دیگری را نیز بر دوش داشته باشد؛ اخلاقی‌تر شدن زیست اجتماعی مردم.…

مهدی فخرزاده جغرافیای دینداری ایرانیان نیز مانند جغرافیای قومی آن حالت رنگین‌کمانی دارد. در این سرزمین ادیان و اندیشه‌های مختلف وجود داشته و دارد. با وجود آنکه بخش بزرگی از جامعه ایران در سرشماری‌ها خود را مسلمان می‌دانند، اما در میان همان مسلمانان ایرانی نیز رنگین‌کمان بزرگی از گرایش‌ها وجود دارد. اگر اصول کلی دینداری را «باورهای عام دینی» بدانیم، پیمایش‌های مختلف نشان می‌دهند این…