مقالات

مدرسه؛ نهادی علیه جامعه

  امیرعلی مالکی در میانه راه گردآوری پرونده‌ای درباره محتوای آموزشی، مقاله‌ای از امیرعلی مالکی، دانش‌آموز رشته انسانی به دست ما رسید که موضع دانش آموزان نسبت به محتوای آموزشی را روشن‌تر می‌کند. مالکی هفده‌ساله، دانش‌آموز دبیرستان در شهرستان کرج است. یکی از انبوه مشکلاتی که دانش‌آموزان در نظام ناکارآمد آموزشی حاضر در حال دست‌وپنجه نرم کردن با آن هستند، فقدان اوقات فراغت و نبود…
بیشتر

قربانیان تغییرات مداوم کتب درسی؛معلم یا دانش‌آموز؟

طیبه موسوی: دبیر و پژوهشگر با گذشت چند ماه از سال تحصیلی ۹۷ هنوز «پایه دوازدهم دبیرستان دخترانه دولتی در منطقه ۳ تهران دبیر فیزیک ندارد.» «پایه سوم ابتدایی دبستان تزکیه منطقه ۴ تهران معلم ندارند»، «پایه نهم دبیرستان دخترانه شهدای صنف پوشاک منطقه ۳ شیراز معلم ندارند و ساعت ۱۰:۳۰ تعطیل می‌شوند و برمی‌گردند خانه». این صدای والدین شاکی و نگران از وضع آموزشی…
بیشتر

کودکان، قربانیان رقابت

  در آشفته‌بازار کتاب، پس از دوره‌ای رکود در کتاب کودک، چند سالی است آثار زیادی در این حوزه تألیف، ترجمه و معرفی می‌شوند. بخشی از اقبال ناشران ناشی از توجه و نگاه تخصصی این ناشران به کتاب کودک و حساسیت‌های دوره کودکی است. افزایش سواد خانواده‌ها و توجه آن‌ها به تربیت بچه‌هایی کتاب‌خوان هم از دلایل رونق کتاب کودک در سال‌های اخیر است. با…
بیشتر

کتاب‌های خوب، اما ناکام

  نگاهی به محتوای کتب درسی در گفت‌وگو با مجیدابراهیم دماوندی  زینب احمدی: در ادامه پرونده بررسی و آسیب‌شناسی محتوای کتب درسی با مجید ابراهیم دماوندی گفت‌وگو کرده‌ایم. او فوق‌لیسانس رشته روان‌شناسی است و چندین سال دبیر مقطع دبیرستان بوده و بیشتر از بیست سال است در حوزه آموزش و پرورش در دانشگاه تدریس می‌کند. از دماوندی پرسیدیم آیا محتوای آموزشی مدارس اهداف نظام آموزشی…
بیشتر

محتوا، زیر سایه عناصر دیگر

گروه جامعه: میرزا حسن رشدیه و قبل از او امیرکبیر در پی نظام یخشیدن به آموزش در ایران بودند و سالهاست که دولتها سکان دار سیستم آموزشی هستند. طی این سالیان تغییرات محتوایی و شکلی به فراخور سیاستها و اهداف کوتاه مدت و بلندمدت در کتب درسی و نحوه تدریس این کتابها که مرجع دانش آموزان هستند اتفاق افتاده است. با سرعت گرفتن پیشرفت علم…
بیشتر

جای خالی تفکر نقاد

  علی بیاتی، معلم ریاضی سال‌ها پیش که متفکران شرقی به دنبال دلایل و علل انحطاط مسلمانان می‌گشتند، راه رهایی از انحطاط را اندیشیدن و تفکر نقادانه اعلام کردند، چراکه در اروپا، که سردمدار مدرنیته و رنسانس بود، آموزگاران و فلاسفه بودند که جامعه را به‌سوی پیشرفت و ترقی سوق دادند و جامعه خودشان را ساختند و نه متعهدان؛ چراکه اگر قرار بود نظام امور…
بیشتر

کتاب‌های درجه دو و آموزش مهارت‌های زندگی

  حفیظ‌الله مشهور دبیر کار و فنّاوری و کارآفرینی مقاطع متوسطه اول و دوم نخستین تعریف سازمان یونسکو تنها توانایی خواندن و نوشتن را ملاکی برای تشخیص افراد باسواد می‌دانست و این همان هدفی بود که سنگ بنای مدارس در سراسر جهان بر آن نهاده شد. تغییرات شگرف در جوامع انسانی و ورود تکنولوژی‌های جدید باعث شد در سال‌های بعد تعاریف جدیدتری از سواد ارائه…
بیشتر

کتاب‌های درسی و ظرفیت آن در مهارت‌آموزی

  زهرا علی‌اکبری دانشجوی دکترای مدیریت آموزشی و کارشناسی آموزش و مسائل تربیتی یکی از مواردی که به کمک آن می‌توان بخشی از اهداف نظام آموزشی را عملی کرد و به رشد آگاهی و توانایی‌های بالقوه دانش‌آموزان دست یافت، کتب درسی و محتوای آن‌هاست. امروزه یکی از مهم‌ترین چالش‌های آموزش و پرورش عدم همراهی برنامه درسی و محتوای کتب درسی با نیازهای فردی و اجتماعی…
بیشتر

کتاب‌های درسی و ارتباط آن با مهارت‌های دانش‌آموزان

  فروغ تیموریان سرگروه علوم اجتماعی شهر تهران، مدرس و تحلیل‌گر مسائل اجتماعی به‌طورکلی در الگوی نظام آموزش و پرورش ایران، اغلب فعالیت‌های آموزشی و پرورشی، در چارچوب کتاب‌های درسی صورت می‌گیرد. کتب درسی از کارآمدترین ابزارهایی است که می‌تواند نقش مهمی در انتقال و توسعه علمی و فرهنگی کشور داشته باشد. همچنین کتاب‌های درسی می‌تواند عامل انتقال و توسعه میراث ملی و دینی و…
بیشتر

ناکامی کتاب‌های درسی در آموزش مسائل کاربردی زندگی

  عبدالجلیل کریم‌پور دبیر جامعه‌شناسی شهرستان خواف همیشه وقتی از یک جامعه سالم و منطقی صحبت به میان می‌آید، اولین مؤلفه مورد نظر درباره آن میزان مشارکت اجتماعی اعضا تشکیل‌دهنده آن است، اعضایی که این مشارکت در آن‌ها درونی شده باشد. یکی از جایگاه‌هایی که می‌تواند زمینه‌ساز این درونی شدن باشد، مدرسه و محتوای کتاب‌های درسی است. کتاب‌های درسی که دانش‌آموز از شش‌سالگی با آن‌ها…
بیشتر

کتاب‌های درسی در زندگی چه نقشی دارند؟

   نسرین محمدباقری دبیر ریاضی با ۲۱ سال سابقه تدریس سواد از واژه‌هایی است که تعریف آن به‌مرور زمان تغییراتی داشته است. در گذشته‌ای نه‌چندان دور، باسواد کسی بود که توانایی خواندن و نوشتن داشت. در دو سه دهه قبل با پیشرفت فنّاوری و لزوم استفاده از رایانه، یونسکو مهارت کار با رایانه را از مشخصه‌های داشتن سواد معرفی کرد. در تعریف جدید یونسکو، علاوه…
بیشتر

کتاب‌های درسی و آموزه‌های ایدئولوژیک

  محمدرضا نیک‌نژاد دبیر فیزیک با ۲۷ سال سابقه تدریس با همه پیشرفت‌ها در زمینه نوآوری و بهره‌گیری از امکانات، کتاب‌های درسی همچنان از کارآمدترین ابزارهای آموزشی به‌شمار می‌آیند. کتاب‌های درسی از سویی شامل درون‌مایه‌هایی ست که نوآموزان باید بیاموزند و از سویی نقشه راهی است که معلم با کمک آن آموزش‌هایش را هدف‌گذاری و برنامه‌ریزی کرده و روش‌های آموزشی‌اش را بازآفرینی و گاه اصلاح…
بیشتر