تاریخ

تراژدی قانون‌گرایی در ایران

قانون‌گرایی و اسلام‌گرایی مهدی غنی #بخش_پنجم این رشته نوشته‌هایی که از زاویه قانون‌گرایی روند گذشته را بازنگری می‌کند، نه در پی نقد و تخطئه تلاش‌های گذشتگان است و نه در صدد افسوس و حسرت که کاش چه می‌کردیم و چه نکردیم. شاید مهم‌ترین انگیزه و نتیجه این باشد که گذشته را تکرار نکنیم. فرصت‌های از دست رفته را بشناسیم و دیگر فرصت‌سوزی نکنیم. هزینه‌های گزاف…
بیشتر

پذیرش تکثر؛ راز بقای ایران

گفت‌وگو با محمد ترکمان #بخش_اول آقای محمد ترکمان ازجمله تاریخ‌پژوهانی هستند که هر زمان متناسب با شرایط خاص سیاسی اجتماعی و ضرورت‌های زمانه  کوشیده‌اند هم‌وطنان را با تجربیات گذشته آشنا کنند. بسیاری از آثار ایشان روایت‌های تاریخی رسمی و رایج را به چالش کشیده‌اند و از زاویه دیگری وقایع تاریخی معاصر را بازشناسی کرده‌اند و روزنه‌ای به بخش‌های مبهم و تاریک تاریخ گشوده‌اند. در گفت‌وگوی…
بیشتر

بازنمایی تاریخ در خاطرات پرویزثابتی

گفت‌وگو با علی مرادی مراغه‌ای حسین ترکش‌دوز: آیا می‌توان میان تاریخ واقعی و تاریخ بازنمایی‌شده فرقی قائل شد؟ آیا میانِ روایت تاریخ برای نزدیک شدن به واقعیت رخ‌داده و بازسازیِ عناصری از آن در قالب گفتارهایی با هدفِ توجیه گذشته یا برای توجیه موقعیت سیاسی فعلیِ خود، تفاوتِ ممکن و معنی‌داری وجود دارد؟ اگر آری، این تفاوت را در قالب کدام ویژگی‌ها می‌توان بیان کرد؟…
بیشتر

کوچک جنگلی؛ ملی‌گرا یا تجزیه‌طلب؟!

عباس نعیمی جورشری مقدمه آذرماه ۱۳۹۸ مقارن با نودوهشتمین سالروز پایان جنبش جنگل، چند مطلب در باب کوچک خان نگارش یافت و در فضای مجازی منتشر گردید که بر ادعای تجزیه‌طلبی متمرکز بود. در رأس آن‌ها آقای حسین دهباشی قرار داشت که طی چند پست در صفحه رسمی اینستاگرامش، کوچک خان را فردی تجزیه‌طلب نامید. نگارنده از وی خواست تا مدعای خویش را در چارچوب…
بیشتر

حمله عرب به ایران؛ چرا و چگونه؟

گفت‏ وگو با صالح طباطبایی حسین ترکش‌دوز: صالح طباطبایی دوره کارشناسی فیزیک کاربردی را در دانشگاه صنعتی شریف و کارشناسی ارشد علوم شناختی را در دانشگاه شهید بهشتی گذراند و تحصیلات خود را در مقطع دکتری علوم شناختی- زبان‌شناسی شناختی در دانشگاه تربیت مدرس ادامه داد. آثار مکتوب ایشان عمدتاً در حوزه‌های هنرپژوهی، نقد ادبی، تاریخ علم و تاریخ ایران و اسلام بوده است. ازجمله…
بیشتر

تراژدی قانون‌گرایی

محاکمه قانونی شاه به جای براندازی مهدی غنی #بخش_چهارم واقعیتی که برای همه ما ایرانیان ملموس و آشکاراست، اگر نگویم بی‌توجهی، حداقل کم‌توجهی به قانون و مقررات و رواج فرهنگ قانون‌گریزی است. این مسئله  تنها به حکومتگران اختصاص ندارد، منتقدان و مخالفان هم چندان بها و ارزشی برای قانون و قانون‌گرایی قائل نیستند. هدف از این رشته نوشته این بود که با کالبدشکافی گذشته اثرات…
بیشتر

اسلام و ایران؛ تأملی در سقوط ساسانیان به دست اعراب

گفت‌وگو با ابوالحسن فیاض انوش امیرحسین ترکش‌دوز: ابوالحسن فیاض‌انوش در سال ۱۳۴۸ در اصفهان متولد شد و تحصیلات اولیه تا دوره کارشناسی تاریخ را در همین شهر به اتمام رساند. ایشان کارشناسی ارشد تاریخ را از دانشگاه تربیت مدرس و دکترای تاریخ (گرایش ایران اسلامی) را از دانشگاه شهید بهشتی دریافت کرده است. دکتر فیاض‌انوش در حال حاضر، دانشیار گروه تاریخ و ایران‌شناسی دانشگاه اصفهان…
بیشتر

کنفرانس گوادلوپ و چرخش قدرت‌ها

احمد غضنفرپور #بخش_هشتم شاید در بین نسل گذشته کمتر کسی باشد که نام گوادلوپ را نشنیده باشد. عده‌ای تصور می‌کنند کنفرانس گوادلوپ در آسمان بی‌ابر و در یک زمان چندروزه از ۴ تا ۷ ژانویه ۱۹۷۹ میلادی (۱۴ تا ۱۷ دی‌ماه ۱۳۵۷ شمسی) اتفاق افتاده و در همین مدت کوتاه، درباره رفتن یا نرفتن محمدرضا شاه تصمیم گرفته شده است، اما آنچه شواهد تاریخی به…
بیشتر

گلوله به‌جای قانون

تراژدی قانون‌گرایی مهدی غنی #بخش_سوم چنان‌که گفته شد، پس از پیروزی انقلاب مشروطه علاوه بر دربار و روحانیون مخالف مشروطه، برخی مشروطه‌خواهان نیز شاهد بی‌اعتنایی یا گریز از قانون یا دور زدن از طرف آن‌ها هستیم، اما از یاد نبریم در زمینه حاکم‌کردن قانون به‌جای اراده فردی و قدرت مطلقه تلاش‌های بسیاری شد و موفقیت‌هایی نیز کسب شد که باید آن را شناخت و ارج…
بیشتر

نگاهی به اسماعیلیه و دولت الموت

گفت‌وگو با مرادعلی توانا آقای مرادعلی توانا در ۱۶ مهر ۱۳۳۳ متولد شد و دیپلم ادبی را در سال ۱۳۵۲ گرفت. وی همان سال در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران پذیرفته شد و سال بعد با تغییر رشته به دانشکده حقوق رفت. سه واحد از درس او مانده بود که پیش از انقلاب فرهنگی آن را تمام کرد. توانا از سال ۱۳۶۰ در مدرسه مجتهدی مشغول…
بیشتر

سفر پُرماجرای بختیار به پاریس

احمد غضنفرپور #بخش_هفتم دیدار و سفر دکتر شاپور بختیار به پاریس مانند قبول نخست‌وزیری تک‌روانه‌اش، بسیار پُرماجرا بود. درباره این سفر و این دیدار اختلافات جدی و در عین حال تأمل‌برانگیزی وجود داشت، اما در یک مورد توافق داشتند و آن اینکه ایشان باید پیش از دیدار با امام، استعفای خود را به‌طورر شفاف و بدون حاشیه و به‌صورت علنی اعلام کند. در مورد نحوه…
بیشتر

انقلاب ایران چرا و چگونه؟

یکی از نیازهای جامعه ما درباره انقلاب سال ۵۷ دست‌یابی به شناختی واقعی از این رویداد مهم است. گرچه در این باره هر گروه و نهادی مطابق ذوق و نگرش خود دیدگاه‌هایی را مطرح کرده‌اند، اما دیدگاهی عالمانه و بی‌طرفانه که با روشی علمی به قضایا بنگرد کمتر دیده شده است. مدل تحقیق نیز خود مسئله مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد. یکی…
بیشتر