اندیشه

الدورادو، مدینه فاضله، یوتوپیا

انسیه ابراهیمی فلاسفه پس از رنسانس، واژگانی چون بهشت زمینی، مدینه فاضله، الدورادو یا یوتوپیا یادآور کهن‌ترین آرمان بشر را تئوریزه کردند. آنچه سرآغاز مفهوم یوتوپیا به شمار می‌رود فساد همه‌گیر نهاد حاکمیت و کلیسا در قرن پانزدهم و شانزدهم است. در آن زمان جامعه چنان رو به تباهی پیش رفته بود که ارائه تعریفی ارزش‌ها کار سختی بود. تامس مور در قالب داستان و…
بیشتر

اخلاق‌مداری و انسان‌دوستی در سروده‌های حکیم طوس

احمد کتابی #بخش_سوم در مقاله پیشین از مراتبِ انسان‌دوستیِ شگفت‌انگیزِ فردوسی و تأکیدهای مکرر او درباره فضیلتِ غمخواری برای همنوعان و ضرورت  دلجویی و رعایت حالِ «درویشان» (= بینوایان) و «ارزانیان» (= نیازمندان)، به‌اجمال، سخن رفت. اینک به نقل برخی از توصیه‌های او در این خصوص پرداخته می‌شود: به هر جایگه یارِ «درویش» باش   همی راد۱ بر مردمِ خویش باش   (شاهنامه (چاپ مسکو)،…
بیشتر

پیام اثرگذار وحی

آنچه در پی می‌آید، متن تنظیم‌شده سخنرانی مهندس لطف‌الله میثمی با عنوان «پیام اثرگذار وحی» است که در خرداد ۱۳۹۱ ارائه شده است. این بحث با استناد به چند آیه قرآن شروع می‌شود: آیه ۱۱۰ سوره ‌کهف، آیه ۱۰۸ انبیا، آیه ۳۰ سوره فصلت، آیه ۱۳ و ۱۴ سوره طه و پیام معروف و اثرگذار وحی: «اقْرأْ باسْم ربّک الّذی خلق» (علق: ۱) «هُوَ الَّذِیْ…
بیشتر

چهارگانه مارکس؛ ازخودبیگانگی، پراتیک، دیالکتیک و کاپیتال

گفت‌وگو با احمد خالقی چشم‌انداز ایران: دکتر احمد خالقی در این گفت‌وگو، مارکسیسم را از حالت ساده و یک‌بعدی ایرانی درآورده و به همه ابعاد آن می‌پردازد و تجربه مارکسیسم در انقلاب کبیر فرانسه، انقلاب فلسفی آلمان و انقلاب صنعتی غرب را بررسی کرده و به پیوند چهار عامل مهم می‌رسد که عبارت‌اند از: ازخودبیگانگی، پراتیک، دیالکتیک و   کاپیتال و مارکسیسم را در این چهار…
بیشتر

اخلاق‌مداری و انسان‌دوستی در سروده‌های حکیم طوس

احمد کتابی #بخش_دوم در مقاله پیشین، از منزلت والایِ فروتنی و خاکساری در نظر فردوسی و از نکوهش‌های مکرر وی از «تکبر» (یا به تعبیر خواجه شیراز: «عُجب») به‌اجمال، سخن رفت و از دو نوع غرور: غرورِ ناشی از تکاثرِ قدرت (در عالم سیاست و حکومت‌داری) و غرورِ ناشی از کسب علم (در برخی افراد فاقد ظرفیت و صلاحیت) یاد شد. اینک دنباله سخن: ۳…
بیشتر

کیفیت سخن گفتن از خدا در جهان مدرن

کتاب گذر از دفاعیه‌گرایی؛ به سوی پدیدارشناسی متن در سال ۱۳۹۱ به کوشش فرامرز معتمد را انتشارات نقد فرهنگ منتشر کرده است. گفتنی است بنا بود نام این کتاب الله و دنیای مدرن باشد که به نام فعلی تغییر یافت. این کتاب مجموعه مصاحبه‌های آقای معتمد با اندیشمندانی چون عبدالعلی بازرگان، مقصود فراستخواه، بیژن عبدالکریمی، علی زاهد، محمد مجتهد شبستری و حسن یوسفی اشکوری است. در این شماره گزیده‌ای…
بیشتر

اسلام‌ستیزی در پوشش لائیسیته و آزادی بیان

مهدی رجبی #بخش_دوم در پنجمین سال کشتار روزنامه‌نگاران شارلی‌ابدو به‌وسیله تروریست های داعش، موج تازه‌ای در دفاع از کاریکاتورهای آن روزنامه که برخی از آن‌ها هجوآمیز و اهانت‌بار بودند برپا شد و جوان متعصب و کوردلی مخالفت خود با این جریان را به‌صورت سربریدن سنگدلانه یک دبیر فرانسوی در خیابان نمایان ساخت. پس از آن، اقدام‌های تروریستی کور دیگری در این راستا انجام شد و…
بیشتر

موانع فهم قرآن در آموزش‌های جاری

لطف‌‌الله میثمی آیات بسیاری در قرآن داریم که قرآن کتابی است روشنگر، بیّن و مبین، حتی مطالب آن به‌گونه‌ای است که کافر، مشرک و منافق متوجه آن می‌شوند و خداوند بارها آن‌ها را مورد خطاب قرار می‌دهد. بگذریم که خطاب اصلی خدا در قرآن «ناس» به معنای مردم است که دربرگیرنده تمام اقشار جامعه است و هیچ‌کس نباید در بدو امر از چرخه مدیریت جامعه…
بیشتر

اخلاق‌مداری و انسان‌دوستی در سروده‌های حکیم طوس

احمد کتابی فردوسی را «بزرگ‌ترین حماسه‌سرای ایران‌زمین» خوانده‌اند. این عنوان، بحق، شایسته فردوسی است. سراسر شاهنامه آکنده از شرح و توصیف دلاوری‌ها، پایمردی‌ها و جان‌فشانی‌های مردم ایران به‌طور اعم و گردان و پهلوانان آن به ‌حو اخص است؛ اما شگفتا! که این کتابِ رزم، کتابِ دینداری و نیکوکاری و کتابِ خردورزی، جوانمردی و مهرورزی نیز هست. فردوسی، تنها آموزگارِ وطن‌دوستی و فداکاری در راهِ پاسداری…
بیشتر

گذر از تئولوژی

کتاب گذر از دفاعیه‌گرایی؛ به سوی پدیدارشناسی متن در سال ۱۳۹۱ به کوشش فرامرز معتمد را انتشارات نقد فرهنگ منتشر کرده است. گفتنی است بنا بود نام این کتاب الله و دنیای مدرن باشد که به نام فعلی تغییر یافت. این کتاب مجموعه مصاحبه‌های آقای معتمد با اندیشمندانی چون عبدالعلی بازرگان، مقصود فراستخواه، بیژن عبدالکریمی، علی زاهد، محمد مجتهد شبستری و حسن یوسفی اشکوری است.…
بیشتر

اسلام‌ستیزی در پوشش لائیسیته و آزادی بیان

مهدی رجبی #بخش_اول چکیده در پنجمین سال کشتار روزنامه‌نگاران شارلی‌ابدو به‌وسیله تروریست‌های داعش، موج تازه‌ای در دفاع از کاریکاتورهای آن روزنامه که برخی‌شان هجوآمیز و اهانت‌بار بودند، برپا شد و جوان متعصب و کوردلی مخالفت خود با این جریان را به‌صورت سربریدن سنگدلانه یک دبیر فرانسوی در خیابان نمایان ساخت. پس از آن، اقدام‌های تروریستی کور دیگری در این راستا انجام شد و درنتیجه فضایی…
بیشتر

چگونه قرآن بخوانیم؟

جستاری در موانع فهم قرآن و پراکندگی برداشت‌ها از آن سید محمدباقر تلغری‌زاده آیات زیر و آیات دیگری همانند آن‌ها -که شمارشان کم نیست- همگی نشان‌دهنده آن‌اند که قرآن کتابی است روشن و روشنگر و به دور از کژی و پیچیدگی که خداوند فهم آن را برای یادگیری یا پندگیری آدمیان آسان کرده است. «تِلْکَ آیَاتُ الْکِتَابِ الْمُبِینِ»(سوره شعراء، آیه ۲)؛ «وَإِنَّهُ لَتَنْزِیلُ رَبِّ الْعَالَمِینَ،…
بیشتر