اندیشه

از دریای معارف مولانا

  احمد کتابی ۳ـ آزادمنشی و آزاداندیشی اهل هر مذهبی بر او صادق قوم هر ملتی بر او عاشق (ولدنامه، ص ۲) آزادفکری و آزادمنشی خصیصه مشترک قاطبه عارفان و متصوفه ایران است که مظهر اعلای آن در اندیشه‌های والای مولانا جلال‌الدین محمد مولوی یافت می‌شود. در این مقاله، برای نمونه، از یکی از جنبه‌های آزادمنشی مولانا که در نوع خود کم‌نظیر است، یعنی آزادمنشی…
بیشتر

دین: چرا ایمان، بیشتر و بیشتر محبوب می‌شود؟

هریت شروود۱ برگردان: آیدین طوافی ایمان در حال افزایش است و ۸۴ درصد جمعیت جهانی خود را عضوی از یک گروه دینی می‌دانند. این چه اهمیتی برای آینده دارد؟ چه تعداد معتقد در جهان وجود دارد؟ اگر فکر می‌کنید که دین به گذشته تعلق دارد و ما در حال زندگی در عصر جدیدی از عقلانیت هستیم، نیاز است که به مستندات توجه کنید: ۸۴ درصد…
بیشتر

قرائت هرمنوتیک و فهم قرآن

کتاب گذر از دفاعیه‌گرایی؛ به‌سوی پدیدارشناسی متن در سال ۱۳۹۱ به کوشش فرامرز معتمد دزفولی را انتشارات نقد فرهنگ منتشر کرده است. گفتنی است بنا بود نام این کتاب الله و دنیای مدرن باشد که به نام فعلی تغییر یافت. این کتاب مجموعه مصاحبه‌های آقای معتمد با اندیشمندانی چون عبدالعلی بازرگان، تقی رحمانی، حبیب‌الله پیمان، مقصود فراستخواه، محمد مجتهد شبستری، حسن یوسفی اشکوری، احسان و…
بیشتر

نگاهی به کتاب «مدارا در ادیان ایران‌زمین»

  اگرچه گرایش کلی فرهنگ عمومی این مرز و بوم به‌سوی مداراگری دینی بوده است، از آنجا که حکومت تأثیری مهم در زندگی اجتماعی مردم داشته و دارد، میزان این مداراگری تابع زمان و مکان بوده و از یک سلسله پادشاهی تا سلسله دیگر و گاه از پادشاهی تا پادشاه دیگر متفاوت بوده است. با شکل‌گیری دولت مدرن در ایران، تمرکزگرایی در قدرت سیاسی و…
بیشتر

پرشی برای اندیشیدن پس از گسست

گفت‌وگو با احسان شریعتی #بخش_اول علی بیاتی: از یادداشت اخیر شما درباره عید فطر که به‌نوعی به مسائل فلسفه دین مربوط می‌شود آغاز کنیم، یادداشت «عزیمت از نقطه صفر». شما در آن نوشته کوتاه، تعریف جدیدی از عید فطر ارائه داده و آن را نوعی وقفه۱ معنا کرده‌اید و تلاش داشته‌اید به این واژه معنایی متفاوت ببخشید، نوعی گسست و نوآفرینی سرشت که با «وقفه»…
بیشتر

مجاهدین؛ تعامل یا التقاط

لطف‌‌الله میثمی التقاط معضلی است که در تاریخ معاصر ایران به هزینه‌های اجتماعی زیاد و حذف نیروها از چرخه دموکراسی و مدیریت مملکت منجر شده و خشونت‌هایی را به بار آورده است. واژه التقاط می‌تواند معانی مختلفی را داشته باشد، ولی در ایران بیشتر جنبه اتهامی و حذفی داشته است. گرچه این واژه ابتدا در مبارزات کمونیست‌ها استفاده شد و اگر رگه‌هایی از خرده‌بورژوازی یا…
بیشتر

از دریای معارف مولانا

  در این خاک، در این خاک در این مزرعه پاک به‌جز «مهر» به‌جز «عشق» دگر بذر نکاریم مولانا (دیوان شمس)   احمد کتابی   عرفان ایرانی، از همان بدوِ پیدایش، منادیِ نوع‌دوستی و مهرورزی، مُبلّغِ فتوت و کرامت، مروجِ مسالمت و سماحت و مشوقِ مدارا و سعه‌صدر بوده است. آثار اکثر قریب به اتفاقِ عارفان و صوفیان ایران‌زمین، و در صدرِ آن‌ها مولانا جلال‌الدین…
بیشتر

جست‌وجوی خدا؛ جست‌وجوی معنا در هستی

  کتاب گذر از دفاعیه‌گرایی؛ به‌سوی پدیدارشناسی متن در سال ۱۳۹۷ به کوشش فرامرز معتمد دزفولی توسط انتشارات نقد فرهنگ منتشر شده است. گفتنی است قرار بود نام این کتاب الله و دنیای مدرن باشد که به نام فعلی تغییر یافت. این کتاب مجموعه مصاحبه‌های دزفولی با اندیشمندانی چون عبدالعلی بازرگان، حبیب‌الله پیمان، تقی رحمانی، مقصود فراستخواه، محمد مجتهد شبستری، لطف‌الله میثمی، حسن یوسفی اشکوری،…
بیشتر

عدالت در اسلام

  عبدالجواد فلاطوری برگردان: محمدباقر تلغری‌زاده   خانم‌ها و آقایان محترم! چنان‌که همگی شما می‌دانید، عدالت یکی از اندک ارزش‌های آرمانی بشریت بوده است، که از زمان پیدایش انسان تا به امروز بر همه جامعه‌های انسانی تأثیر عمیقی –چه مثبت و چه منفی– از خود بر جای گذاشته‌اند. [این تأثیر] هنگامی مثبت بوده است که  طبق آن‌ها عمل کرده‌اند، و زمانی منفی، که در جهت…
بیشتر

جنایت و بینامتنیت در پنج اپیزود

  راسکولنیکف۲، اسام ایاچی۳، بهروز بوچانی، جورج بوش پسر و فیلم «محاصره» عرصه انکار و وهن و عذر و بیداد   حمیدرضا عریضی غلامرضا طالبی قبل از انقلاب مجید شریف‌واقفی هدف ترور گروهی در سازمان مجاهدین قرار گرفت و به شهادت رسید. موضوع مهم این بود که شریف واقفی را کسانی کشتند که قبل از آن با یکدیگر دوست و همراه در مبارزه علیه ظلم…
بیشتر

حنیف‌نژاد از دو منظر

  مهندس بهمن بازرگانی از اعضا و جزو کادر مرکزی سازمان مجاهدین خلق ایران بود که خاطرات خود را در چشم‌انداز ایران (شماره ۱۰۲ اسفند ۹۵ و فروردین ۹۶ تا شماره ۱۱۶ تیر و مرداد ۹۸) منتشر کرد. در همین مدت دکتر محمد محمدی گرگانی از دیگر کادرهای سازمان خاطرات خود با نام خاطرات و تأملات در زندان شاه (چاپ اول سال ۹۶، نشر نی)…
بیشتر

مجاهدین، مارکسیسم و مارکسیست‌های ایرانی

  در آستانه چهل‌ونهمین سالگشت شهادت بنیان‌گذاران مجاهدین هستیم. در طول این سال‌ها، برداشت‌های مختلفی از آموزش‌ها و عملکرد این رهروان شده است. برای نمونه اینکه مجاهدین بنیان‌گذار التقاطی بودند و با مارکسیسم و مارکسیست‌های ایرانی مرزبندی مشخص نداشتند و به همین دلیل آنچه در سال ۱۳۵۴ اتفاق افتاد و به بیانیه تغییر ایدئولوژی موسوم شد ادامه همان مسیر بنیان‌گذاران بوده است. از آنجا که…
بیشتر