مقالات

گفتمان حذف در دانشگاه

نعمت الله فاضلی بنیان گفتمانی حذف استادان، اقتدارگرایی و تمامیت‌خواهی و نفی دموکراسی است. راه مواجه با این گفتمان هم شناختن و شناساندن بیشتر و بهتر علوم انسانی است. چه، کار این علوم توسعه دموکراسی و ارزش‌های دموکراتیک است. این یادداشت شرحی کوتاه در این‌باره با توجه به موج جدید اخراج استادان و جایگزینی نااستادان در دانشگاه‌هاست. گفتمان حذف این روزها شامل علوم پایه، پزشکی…
بیشتر

مسئله خودکشی در ایران

سید کاظم ملکوتی     اهمیت مسئله خودکشی رفتاری آگاهانه است که برخی افراد در شرایط خاص به آن اقدام می‌کنند که ممکن است به فوت منجر شود. در تعاریف علمی با رفتارهای مختلف خودکشی شامل وجود افکار خودکشی (با شدت‌های مختلف)، داشتن برنامه برای اقدام به خودکشی، اقدام به خودکشی (که به فوت منجر نشده باشد) و خودکشی (اقدامی که به فوت منجر شده باشد)…
بیشتر

شهرهای خشن و خشم شهری

محمد کریم آسایش «وقاحت در زرادخانه کلامی نظامی حاکم، مفهومی اخلاقی است که این مفهوم را نه برای تشریح و تبیین اخلاقیاتِ خود، بلکه در ارتباط با اخلاقیاتِ دیگران مورد سوءاستفاده قرار می‌دهد. تصویر زنی عریان که موهایش را در معرض نمایش همگان قرار می‌دهد وقیح نیست، وقیح ژنرالی است در لباس کامل که مدال‌هایی را که در جنگ‌های تجاوزکارانه به دست آورده است به…
بیشتر

دریاچه ارومیه دوراهی بزرگ

کاووس واضحی طبق آخرین اظهارنظر دبیر کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه،۱ تراز دریاچه در روز سوم شهریور سال جاری ۱۲۶۹.۸۹ متر، حجم آب حدود ۷۳۰ میلیون مترمکعب و وسعت آن هم ۶۴۴ کیلومترمربع مساحت عنوان شد. از سوی دیگر عیسی کلانتری در مصاحبه‌ای گفته: بهتر است به‌جای دریاچه از دریاچه نمک برای آن استفاده کرد. ازنظر او، آبی در دریاچه باقی نمانده است. حدود ۳۰۰…
بیشتر

واکاوی سند لایحه برنامه هفتم توسعه

مرتضی نیساری:در شماره قبل، فرهاد توانا،  دکتر و پژوهشگر مسائل اقتصادی، به واکاوی سند برنامه هفتم پرداختند. در این شماره، درباره راهکارهای پیش‌بینی‌شده اصلاح ساختاری و نظام بودجه‌نویسی و بودجه‌ریزی و موضوع کسری بودجه و جایگاه زنان در سند برنامه هفتم  و توسعه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی به گفت‌وگو نشسته‌ایم.   تجربه حداقلی دویست سال اخیر آشکار کرده ضروری‌ترین مسئله ایران مشکل و معضل «توسعه‌نیافتگی»…
بیشتر

سبک شریعتی و نگاهی به برخی از آرای منتقدان او

محمود درگاهی در سال‌های اخیر نوعی حساسیت و کنجکاوی درباره سبک شریعتی پیدا شده است که قدری غریب و نامتعارف می‌نماید! زیرا معمول این است که این‌گونه پرسش‌ها و کنجکاوی‌ها در برابر نویسندگان حرفه‌ای -مثلاً داستان‌نویسان- نشان داده شود، نه در برابر یک روشنفکری که در زمینه‌هایی مانند دین‌شناسی یا مسائل اجتماعی و سیاسی و تاریخی می‌نویسد! مثلاً می‌توان از سبک نوشتارهای هدایت، آل احمد،…
بیشتر

کنش‎گران مرزی در عصر پایان قهرمانان

امکان‌سنجی کنش‎گری مرزی جمعی کمال رضوی «کنش‎گران مرزی» عنوان نظریه مبتکرانه دکتر مقصود فراستخواه، جامعه‌شناس و نواندیش دینی، برای بازیابی و معرفی گونه‌ای از کنش‎گری ایرانی از دوردست‌های تاریخ ایران تا امروز است. کنش‎گران مرزی بدواً یک مفهوم بود، اما با فرآوری‌های نظری-تاریخی بعدیِ مبدع آن فرصت آن را یافته که در قامت یک نظریه بردمتوسط برساخت و مطرح شود. این مفهوم/نظریه لااقل شانزده سال…
بیشتر

بازیگران میدان‌های نادیده

نگاهی دوباره بر نظریه و کتاب «کنش‌گران مرزی» به نام «او» و با یاد همه آنان که در راه تعالی «و» توسعه، قدمی «یا» قلمی برداشته‌اند پیش‌تر نوشته‌ام که کتاب کنش‌گران مرزی به بسیاری خوانندگان -ازجمله من- نشان می‌دهد که با متن و نظریه‌ای مواجه هستم استوار بر پنج بنیاد «دانش، دقت، درایت، دلیری و دلسوزی» [روزنامه شرق، ۲۲ اسفند ۱۴۰۱]. از آن هنگام تاکنون،…
بیشتر

کنشگر مرزی در وقت انسداد

میزگرد نقد و بررسی کتاب و نظریه «کنش‎گران مرزی» با حضور احمد میدری، مقصود فراستخواه و سمیه توحیدلو کنش‎گران مرزی، عنوان آخرین کتاب دکتر مقصود فراستخواه، جامعه‌شناس، دین‌پژوه و عضو هیئت‌علمی مؤسسه برنامه‌ریزی آموزش عالی است. این کتاب که محصول چند سال تأمل‌ورزی فراستخواه است و ایده مرکزی آن در این سال‌ها در فضای فکری توسط این اندیشمند مطرح و پرورانده شده است، بر بازیابی…
بیشتر

ماهیت سازش‌بنیاد قانون اساسی: مداخله‌های سیاست و اجتماع

امیرحسین علینقی با توجه به اینکه موضوع ضرورت اصلاح قانون اساسی، اینجا و آنجا و به‌کرات، از سوی برخی صاحب‌نظران حقوقی و اهالی سیاست و اجتماع مطرح شده و به عرصه عمومی راه یافته است، مناسب دیده شد تا ضمن مقاله‌ای به یکی از زوایای مغفول در این موضوع اشاره کنم. در شرایط جاری، یکی از استدلال‌های مهمی که در باب ضرورت اصلاح قانون اساسی،…
بیشتر

لطف قانون را از یاد نبرید

محمدعلی دادخواه نگر جز خوب صد در صد نبینی  /   که گر بدبین شوی جز بد نبینی (بهار) گزارش پژوهشگران حکایت از آن دارد که در نگرش علوم و تقسیم‌های آن، حقوق در شمار علوم تکلیفی است که سازوکار آن چگونگی بایدها و نبایدهای رخدادهای اجتماعی را روشن می‌سازد (ماله ۱۳۶۲). این اصلی‌ترین رسالت حقوق است که در صحنه‌ اجتماع بروز و ظهور می‌کند. ناگفته…
بیشتر

شوراهای طالقانی؛ راهکار توسعه متوزان

عطا ضمیری طرح آیت‌الله طالقانی درباره شوراهای شهر و روستا، در همان ابتدای انقلاب و پیش از برپایی مجلس خبرگان قانون اساسی به‌عنوان لایحه در پیش‌نویس قانون اساسی گنجانده شد، مورد موافقت تمامی آحاد ملّت و به‌ویژه مورد اقبال احزاب گوناگون، حتی احزاب دارای صبغه قومیتی قرار گرفت. اکنون طرح آیت‌الله طالقانی و لایحه پیش‌نویس مندرج در پیش‌نویس قانون اساسی می‌تواند سندی راهبردی برای تحقق…
بیشتر