مقالات

در نسبت قدرت و عدالت

دو گفتمان، دو رویکرد نگاهی به تحولات صدر اسلام در گفت‎وگو با غلامرضا ظریفیان مهدی غنی/ چشم‌انداز ایران: در شماره پیشین چشم‌انداز ایران، دکتر ظریفیان، استاد تاریخ دانشگاه تهران، از انحرافی سخن گفت که در جامعه عرب پس از رحلت پیامبر شکل گرفت و به نام «جنگ‌های رده» معروف شد. بعد از آن هم فتوحات و لشکرکشی‌هایی صورت گرفت که موجب احیای فرهنگ قبیله‌گرایی و…
بیشتر

تحولات ساختاری در مرجعیت اجتماعی با تأکید بر نهاد فقاهت و دین‌باوری ایرانیان

عباس نعیمی جورشری ایران به‌مثابه یک میراث تمدنی ترکیبی از خصلت‌های فرهنگی متنوع است که در مختصات تاریخی شکل یافته‌اند. یکی از مهم‌ترین این خصایل را می‌توان دین‌خویی یا دینداری ایرانیان دانست،  امری که در ادوار مختلف تاریخی این سرزمین حضور داشته و در عطف‌های آن مؤثر بوده است. با این حال نهاد دین در سده معاصر، دستخوش تحولاتی بوده که دامنه آن به امروز…
بیشتر

سلامت به مثابه حق یا کالا؟

نگاهی به کتاب «سلامت سوسیالیستی در مناظره با نئولیبرالیسم» مهدی فخرزاده: هرچند در شرایط بحرانی، دولت‌ها به‌عنوان مجموعه‌ای اجرایی وظیفه دارند وضعیت عموم جامعه را پیگیری کنند و تلاش کنند فشار کمتری به بخش بزرگ و آسیب‌پذیر مردم وارد شود، در ایران گویی ماجرا وارونه است. سال‌هاست کسری بودجه‌های دولتی از جیب مردم به روش‌های مختلف جبران می‌شود. سال‌هاست دولت‌ها با منت بسیار اعلام می‌کنند…
بیشتر

سودبری از حق عمومی

نگاهی به مولدسازی و خصوصی‌سازی درسازمان بهزیستی طیبه سلمانی  صدای گریه کودک از لابه‌لای راهروها به دیوارهای بلند و سنگی برخورد می‌کند و بین هزاران گریه دیگر محو می‌شود. شاید اگر زمان یکصد سال به عقب برمی‌گشت، باز هم عقوبت شب‌ادراری کودک، سوزانده شدن و زندان نبود! باید توجه داشت در یکصد سال اخیر، کسانی چون شیخ هادی نجم‌آبادی، رشدیه، باغچه‌بان، یمینی شریف، مافی و…
بیشتر

«افغان‌ها، دست‌ها بالا!»؛تجربه خشونت نمادین در بین مهاجران

شیما وزوایی   «عصر کوچ‌گری» مهاجرت نه پدیده‌ای جدید است، نه محدود به ایران یا یک منطقه جغرافیایی و نه‌فقط شامل پناه‌جویانی است که از جنگ، سرکوب، تغییر اقلیم و عواقب آن مانند فقر و شرایط نامساعد زندگی مجبور به ترک خانه‌های خود می‌شوند. انسان‌ها در جای‌جای تاریخ تمدن به دلایل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و محیط زیستی تصمیم به جابه‌جایی گرفته‌اند و می‌گیرند. اما امنیتی…
بیشتر

نتایج آزمون پرلز و چند نکته

محمدرضا نیک نژاد چندی پیش، نتایج آزمون پرلز ۲۰۲۱ که مهارت خواندن و درک مطلب دانش آموزان پایه چهارم ۵۷ کشور ۸ ایالت از کشورهای گوناگون را ارزیابی می‌کند منتشر شد که گزارش کوتاه و سودمندی را «رضا امیدی» در رسانه‌های ایران بازتاب داد. در این گزارش می‌خوانیم که «در بین ۵۷ کشور شرکت‌کننده، دانش‌آموزان ایرانی با نمره ۴۱۳ در رتبه ۵۳ قرار گرفته‌اند و…
بیشتر

دست ساختار روی گلوی زنان

نگاهی به خشونت ساختاری علیه زنان در گفت‌وگو با سیمین کاظمی مهدی فخرزاده/ چشم‌انداز ایران: سرگذشت زنان در خاورمیانه، مجموعه‌ای از سرکوب و خشونت و مقاومت بوده است. ستم علیه زنان در همه دنیا ریشه‌هایی عمیق دارد که با امکان سازمان‌یابی زنان و تغییراتی در قوانین، زنان سعی کرده‌اند در مقابل این ستم مقاومت کنند. در ایران نیز مقاومت و مبارزه زنان برای حقوقشان با…
بیشتر

تورم؛ مالیات ظالمانه از فقرا

گفت‌وگو با زهرا  کریمی مرتضی نیساری / چشم‌انداز ایران:  تورم بالا و ریشه‌دار در اقتصاد ایران موجب به‌وجود آمدن شکاف شدید طبقاتی و گسترش فقر در جامعه شده است که آثار نامطلوبی بر جسم و روان جامعه گذاشته است. چرایی به‌وجود آمدن این وضعیت را با دکتر زهرا کریمی، اقتصاددان و عضو هیئت‌علمی دانشگاه مازندران، در میان گذاشتیم، پاسخ‌های ایشان را در زیر می‌خوانیم. حدود…
بیشتر

واکاوی سند لایحه برنامه هفتم توسعه

گفت‌وگو با فرهاد توانا مرتضی نیساری: در شماره قبل، فرهاد توانا، دکتر و پژوهشگر مسائل اقتصادی، به واکاوی سند برنامه هفتم پرداختند. در این شماره، درباره راهکارهای پیش‌بینی‌شده اصلاح ساختاری و نظام بودجه‌نویسی و بودجه‌ریزی و موضوع کسری بودجه و جایگاه زنان در سند برنامه هفتم و توسعه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی به گفت‌وگو نشسته‌ایم.  تجربه حداقلی دویست سال اخیر آشکار کرده ضروری‌ترین مسئله ایران مشکل و…
بیشتر

الهیات مسیحی و اسلامی در چالش با دنیای مدرن

درباره کتاب جدید اسلام‌پژوهان ایرانی، فرهاد خسروخاور و محسن متقی چشم‌انداز ایران:  مطالعه مقارن با رویکرد الهیاتی و جامعه‌شناختی رویکردی است که در ایران غالب اصحاب علوم اجتماعی از آن پرهیز داشته‌اند. جریان اصلی علوم اجتماعی ایران با هدف مرزبندی با رویکردهایی که از عناوینی چون علوم اجتماعی اسلامی و امثالهم در سال‌های اخیر برای کار خود استفاده کرده و اغلب سنتز غیرقابل دفاعی از…
بیشتر

فراخواندن «نسل صامت» به گفت‌وگو

  دین و نوگرایان دینی پس از خیزش «زن، زندگی، آزادی» در گفت‌وگو با سید علی محمودی تغییر در جایگاه دین و نقش نوگرایان دینی در شرایط امروز ایران موضوع محوری پرسش و پاسخ مکتوب با دکتر سید علی محمودی بوده است. در این گفت‌وگو، محمودی برآمدن «دین گزینشی» را به‌طور عمده ناشی از وابستگی نهاد دین به دولت قلمداد کرده و رویکردی نقادانه نسبت…
بیشتر

ریزش اسلام سیاسی در حوزه‌های علمیه

گفت‌وگو با آیت‌الله ایازی درباره مواجهه نوگرایی حوزوی با پیامدهای خیزش اعتراضی بر دین چشم‌انداز ایران: تحولات اعتراضی در نیمه دوم سال ۱۴۰۱ منجر به پیش نهادن این سؤال شد که سمت‌وسوی مواجهه جامعه ایران با ارکان مختلف دین و دینداری چه خواهد بود؟ نهاد دین، دین حکومتی و نوگرایی دینی در وضعیت جدید ایران با چه چالش‌ها و تکانش‌هایی روبه‌روست و آیا هر یک…
بیشتر