مقالات

قانون اساسی مشروطه در بستر زمان

لطف‌الله میثمی قانون اساسی انقلاب مشروطه، به‌عنوان یک سند وفاق ملی سعی داشت که تمامی شهروندان ایرانی را در چرخه قانون‌گذاری شرکت داده و ملتمان را به هدف‌های انقلاب نزدیک گرداند. من سعی ندارم به کم و کیف انقلاب مشروطه بپردازم. با اینکه خون‌های زیادی در راه آبیاری درخت آزادی و استقلال ریخته شد تا به این قانون اساسی برسیم، ولی در بستر زمان دچار…
بیشتر

ساعت آخر

  گزارشی از آزادی زندانی لطف‌الله میثمی در سال ۵۷ سال ۱۳۵۷ با اوج‌گیری تظاهرات مردم و فشار بر حاکمیت، دستگاه حاکمه موقعیت خود را چنان متزلزل دید که به فکر افتاد برخی خواسته‌های مردم را تأمین کند تا از شدت مخالفت بکاهد و فرصتی برای خود فراهم کند. با این هدف، دولت مهندس شریف‎امامی در ۵ شهریور ۱۳۵۷ با شعار آشتی ملی روی کار…
بیشتر

اگر جای محمدرضا شاه بودم

  مهدی غنی احتمالاً می‌دانید مدتی است مرضی به جان من افتاده که خودم را جای این و آن می‌گذارم و آنچه از آن‌ها انتظار می‌رود به آن عمل کنند، بیان می‌کنم. انتظارات حداقلی که اگر عملی شود، وضعیت بهتری خواهیم داشت. تاکنون سعی کردم خودم را جای بعضی شخصیت‌های اثرگذار در کشور بگذارم مثل آیت‌الله خامنه‌ای، آیت‌الله جنتی، مراجع تقلید، ریاست قوه قضائیه، رئیس‌جمهور،…
بیشتر
مهدی غنی

آن پنج نفر چه گفتند

  گفت‌وگوی دو نسل امیر ۲۴ سال دارد، کارشناس ادبیات و فعلاً  بیکار است. کم‌حرف است ولی وقتی سخن می‌گوید معلوم است دلی پردرد دارد. به او گفتم: به نظرم شما خیلی شتابزده هستید، فکر نمی‌کنید جامعه ما به گفت‎وگو بیشتر نیاز دارد تا جنگ و ستیز؟ گفت: ما شتابزده نیستیم، شما خیلی دیر به میدان آمده‌اید. این گفت‌وگویی که می‌گویید لازم است که من…
بیشتر

سیاست برای زندگی، زندگی علیه سیاست

  معنایابی ناآرامی‌های اخیر ایران برحسب الگوی تحلیلی آنتونی گیدنز  امیر یوسفی  موج ناآرامی‌هایی که از اواخر تابستان سر برآورد، فضای ادراکی تمام ایرانیان را کمابیش اشغال کرده و در پاره‌ای از شهرها و دانشگاه‌های شاخص کشور عینیت و تحقق بیرونی یافته، با الگوها و انگاره‌های مختلفی قابل‌تحلیل است. این اعتراضات هم در سطح کنشگران و کارگزارانش، هم به اعتبار مطالبات، شعارها و ادبیات نمادینش…
بیشتر

جابه‌جایی‌های عظیم فرهنگی-اجتماعی و جنبش زندگی روزمره در ایران

  عباس کاظمی مقدمه اعتراضات سیاسی در دهه ۹۰ ضرباهنگ پرشتاب‌تری یافته است، به همراه آن جنبش خرد زندگی روزمره نیز بی‌قراری‌هایی داشته است. در جریان اعتراضی که بر سر مرگ مهسا امینی اواخر شهریور ۱۴۰۱ شروع شد و تا زمان نوشتن این متن همچنان ادامه دارد، با تبدیل نوعی جنبش زندگی روزمره آرام و پیش‌رونده[۱] به سطحی رادیکال روبه‌روییم. جنبش زندگی روزمره از همان…
بیشتر

بازگشت به گفتمان دولت-ملت

  حسن مکارمی روانکاو، هنرمند و فعال حقوق بشر برای قضاوت درباره اعتراض و به‌ویژه اعتراض یک نسل مجبوریم میدان را هم در عمق زمانی و هم در سطح جهانی خودش بزرگ‌تر ببینیم. از منظر یک روانکاو به‌عنوان انسان تنها در مشخصاتی چون سن، جنسیت و ملیت تعریف نمی‌شویم، بلکه تمام تجربیات، شناخت‌، تلاش‌ها و شکست‌های حداقل یک میلیون سال انسان خردمند[۱] در هرکدام از…
بیشتر

جنبش نادیده گرفته شدگان

  گفت‎ وگو با هادی خانیکی با وجود بیماری‌ای که چند ماهی است دکتر خانیکی با آن درگیر است، همچنان امیدوار و بانشاط گفت‎وگو با نشریه را پذیرفت و با همان موشکافی، دقت و البته صعه صدر و مهربانی همیشگی پرسش‌ها را پاسخ گفت. خانیکی معتقد است گفت‎وگو تنها راه رهایی از این وضعیت است و خودش نیز بسیار اهل گفت‎وگوست. از هادی خانیکی، استاد…
بیشتر

گذرگاه خونین فرهنگ

گفت‌وگو با نعمت‌الله فاضلی، پژوهشگر، نویسنده و استاد بازنشسته انسان‌شناسی دانشگاه‌های ایران  فضای امروزین ایران، حاصل نادیده‎گرفتن اندیشمندان و پژوهشگران و به بازی نگرفتن آن‎ها در برنامه‌ریزی و اجرا بوده است. در برخی از دولت‌ها به‌ویژه دولت اصلاحات سعی شد به‎طور نسبی جایگاهی برای برخی از آن‎ها گشوده شود، اما آن دولت مستعجل بود و هم به قول رئیس دولت، چندان اشرافی بر شرایط نداشت.…
بیشتر

تنش‌های فروخورده و تفاوت‌های نسلی

گفت‌وگو با دکتر مقصود فراستخواه، جامعه‌شناس  تغییرات نسلی در ایران به کجا ختم شده است؟ نسل‌های نو چه ویژگی‌هایی دارند؟ آیا این اعتراض‌ها منحصر به حضور نسل‌های جدید است؟ این‌ها بخشی از پرسش‌هایی است که با مقصود فراستخواه، جامعه‌شناس، در میان گذاشتیم. فراستخواه با رویکرد تحلیلی همایندی و در چهار سطح هستی‌شناسانه، دورانی، دوره‌ای و رویدادی، به تحلیل آنچه در این روزها در ایران می‌گذرد…
بیشتر

ابرجنبش تام و تمام

  گفت‌وگو با پرویز پیران پرویز پیران از معدود جامعه‌شناسان ایرانی است که سابقه تدریس در دانشگاه‌های معتبر کشورهای دیگر را دارد. دریغ که سیاست‌های ناشایست و نادرست، دانشگاه‌ها و دانشجویان ایران را از موهبت حضور در کلاس درس این استاد بین‌المللی جامعه‌شناسی محروم کرد. پیران طراح بسیاری از طرح‌های مهم مانند شورایاری‌ها بود که یا در اجرا تبدیل به فاجعه شد یا اساساً دیده…
بیشتر

آن را که خانه نئین است بازی نه این است

  گفت ‎وگو با کمال اطهاری، پژوهشگر توسعه   کمال اطهاری پژوهشگر توسعه ازجمله افرادی است که سال‌هاست نسبت به ادامه وضعیت موجود، هم به حاکمیت و هم به جریان‌های اپوزیسیون و روشنفکران مدنی هشدار می‌دهد؛ هشدار از این‌رو که حرکت در مسیری بدون الگوی توسعه جز فروپاشی چیزی به دنبال ندارد و نیروهای جایگزین نیز در این شرایط طرحی برای ارائه در دست ندارند.…
بیشتر