تاریخ

اقتصاد سیاسی ایران در دوره پهلوی

  گفت‌وگو با عباس حاتمی امیرحسین ترکش‌دوز: آیا دوران پهلوی اقتصاد ایران در مسیر توسعه بود؟ سیستم اقتصادی حاکم از کدام مدل اقتصادی پیروی می‌کرد؟ دخالت حکومت در اقتصاد و آزادی کنشگران اقتصادی از نسبتی منطقی و متعادل برخوردار بود؟ عملکرد اقتصادی حاکمیت چه نقشی در زمینه‌سازی انقلاب ۵۷ داشت؟ دکتر عباس حاتمی، عضو هیئت‌علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه اصفهان، در گفت‌وگوی زیر به این…
بیشتر

بی‌ثباتی و تداوم ‎ناپذیری دولت

  مناسبات بین دولت و جامعه از دوره قاجار تا پهلوی دوم علیرضا بی‌زبان   نوشتار حاضر بر این باور است که دولت‌ها یا نظام‌های سیاسی پیش و پس از انقلاب مشروطه تا انقلاب ۱۳۵۷ نتوانستند روند تضعیف تدریجی ساختار و قدرت عاملیت دولت را متوقف کنند و ظرفیت و توانمندی نهادی لازم برای تأسیس نظم یا ثبات سیاسی پایدار را ارتقا دهند. روندی که…
بیشتر

واکاوی «عصر زرین»

  اثرات متقابل اسلام و ایران در گفت‎‎گو با دکتر ابوالحسن فیّاض‌انوش امیرحسین ترکش‎دوز: اثرات متقابل ایران و اسلام از دیرباز مورد توجه اندیشمندان ایرانی بوده و همچنان این موضوع در مباحث تاریخی اهمیت خود را حفظ کرده است. ابوالحسن فیاض انوش، متولد ۱۳۴۸ در اصفهان است. وی دارای دکترای تاریخ با گرایش ایران پس از اسلام و عضو هیئت‎ علمی دانشگاه اصفهان است و…
بیشتر

طرح عدم کفایت رئیس‌جمهور

  خاطرات احمد غضنفرپور بخش چهاردهم   در شماره پیشین موضوع نوار حسن آیت و طرح آن‌ها برای برکناری بنی‌صدر و پیامدهای آن مطرح شد و آقای غضنفرپور تحت عنوان نقشه راه تدریجی سقوط بنی‌صدر مشاهدات خود را در مورد عوامل و زمینه‌های برکناری وی ذکر کردند. در این بخش که دنباله بخش پیشین است به مذاکرات مجلس شورای اسلامی در این رابطه پرداخته شده…
بیشتر

فضای انقلاب و مواضع شاپور بختیار

  نامه به آیت‌الله خمینی فرید دهدزی   پیشگفتار دورانی را سپری می‌کنیم که برخی مورخان، تاریخ ایران را از دریچه اکنون می‌نگرند. در این نگرش برخی خائن و برخی دیگر خادم قلمداد می‌شوند. به‌ویژه این نگرش در مورد انقلاب ایران بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد. نخست اینکه مردم ایران را در آن بزنگاه نادان و بی‌اطلاع جلوه می‌دهند. دوم اینکه این انقلاب را نه…
بیشتر

نفوذی چه می‌کند؟

  تجربیات نفوذ و آلودگی‌های امنیتی #بخش_سوم مهدی غنی   یکی از معضلات مربوط به نفوذی‌های دشمن در صفوف خودی دشواری شناسایی این عناصر است. طبیعی است این افراد با توجه به تجربیات و آموزش‌هایی که می‌بینند و هنری که دارند بسیار پیچیده عمل می‌کنند و از شخصیت‌های چندگانه‌ای برخوردارند و با افراد مختلف می‌توانند مطابق با گرایش و خلقیاتشان رابطه برقرار کنند و به…
بیشتر

چالش گفتارها در «اعلام سلطنت پهلوی و انقراض قاجاریه»

حسین ترکش‌دوز #بخش_اول مقدمه «انقراض سلسله قاجاریه» از زوایای مختلف قابلیت بررسی دارد. اگر این «انقراض» را صرفاً به‌عنوان زوال یک صورت‌بندی سیاسی-حقوقی خاص در نظر بگیریم، برای تبیین آن می‌توان به سازوکارهای زوال در ساختار درونی قدرت سیاسی، چگونگی توزیع قدرت، نحوه اعمال قدرت و نسبت کارگزار و ساختار در صورت‌بندی مزبور پرداخت. علاوه بر اینکه با رویکردی جامعه‌شناختی، می‌توان ساختار قدرت سیاسی را…
بیشتر

صبح دولت و نتایج سحر

  مروری عبرت‌آموز از نهضت ملی کردن نفت فضل‌الله صلواتی   یادش به خیر، آن روزهای شور مبارزه سال‌های ۳۰، ۳۱ و ۳۲، دوران مرحوم دکتر محمد مصدق را می‌گویم؛ روزگار مهربانی، پایداری و همگامی و همراهی مردم در اصفهان بود. همه یکپارچه و یکسان برای استقلال ایران و رهایی از سلطه انگلیسی‌ها و ملی شدن صنعت نفت فریاد می‌زدند، عده‌ای اسمش را مبارزه گذاشته…
بیشتر

پیامدهای جامعه‌شناسی تاریخی ایران و اصلاحات ارضی در دهه ۴۰

  گفت‌وگو با حمید عبداللهیان #بخش_دوم   امیرحسین ترکش‌دوز: شما در گفت‌وگوی پیشین که به ریشه‌های اصلاحات ارضی پرداختید به ذهنیت بخشی از کارگزاران سیاسی اشاره کردید، اما به نظر می‌رسد فارغ از ذهنیت سرآمدان سیاسی و کارگزاران حکومتی و صرف‌نظر از درست یا نادرست بودن برنامه‌ای که در دهه ۴۰ در ایران اجرا شد، اصلاحات ارضی ناظر به یک نیاز و مطالبه ریشه‌دار مردمی…
بیشتر

به یاد روحانی شریف، صلح‌طلب و مردمدار

  با نگاهی به کردستان پس از انقلاب احسان هوشمند   روحانی شریف، مردمدار و صلح‌طلب، شادروان شیخ حسین کرمانی، در ۲۱ مهرماه ۱۴۰۰ چهره در نقاب خاک کشید و در قم به خاک سپرده شد. شیخ حسین کرمانی در سال ۱۳۰۹ از مادر زاده شد. ایشان در سال ۱۳۴۲ به نمایندگی از آیت‌الله‌العظمی گلپایگانی عازم شهرستان قروه در استان کردستان شد و به‌مدت شش…
بیشتر

حسن آیت و نقشه راه سقوط پله‌پله بنى‌صدر

  خاطرات احمد غضنفرپور #بخش_سیزدهم در شماره گذشته این رشته نوشته آماده نبود و اکنون در حالی این بخش را می‌خوانید که به ریاست‌جمهوری آقای بنی‌صدر مربوط است و ایشان به‌تازگی درگذشته است. بی‌گمان تاریخ تکرارشدنی نیست، اما مرور دوران پیشین می‌تواند دایره دید ما را گستردگی بخشد تا از روزنه تنگ یک‌سونگری حوادث و رویدادهای حال و آینده را ننگریم و با چشمی باز…
بیشتر

تجربیات نفوذ و آلودگی امنیتی

مهدی غنی #بخش_دوم افشاگری دولت اسرائیل از فعالیت‌های هسته‌ای ایران نشان داد که آن‌ها به شکلی در ایران نفوذ اطلاعاتی دارند، اما عملیات تخریبی نشان‌دهنده امری بیش از نفوذ یک یا دو نفر مخبر در نهادهای مربوطه بود. عملیات مزبور احتمال نفوذ شبکه‌ای را بیشتر کرد. هفتم آذر ۱۳۹۹، خبر ترور دانشمند هسته‌ای شهید فخری‌زاده همه را بهت‌زده کرد. به‌ویژه نوع عملیات که حکایت از…
بیشتر