مقالات

عدالتِ گمشده طبقه فرودست

نگاهی به رمان قصه یک مشت تمشک؛ نوشته اینیاتسیو سیلونه علی بیاتی یادآوری گِردی زمین، در بادی امر چنان امر مهمی به نظر نمی‌آید، از کودک تا بزرگسال این موضوع را می‌دانند؛ اما گنجاندن آن در یک رمان و به کار بردن آن در یک گفت‌وگوی تأثیرگذار، هنر نویسنده و بهره‌برداری وی از آن نکته علمی به‌ظاهر متفرقه را از درون اعتقادات مردم نشان می‌دهد.…
بیشتر

غریبه‌ای که تمام شهر می‌شناسندش

نگاهی به دو کتاب چرا تاریکی را خدای خود نکنم و کابل ۱۴۰۰ احمد هاشمی محمدکاظم کاظمی شعر مشهوری دارد با این مطلع: «غروب در نفس گرم جاده خواهم رفت/ پیاده آمده بودم پیاده خواهم رفت». هر بیت این شعر تصویری زنده است از زندگی مهاجران افغانستانی در ایران. «طلسم غربتم امشب شکسته خواهد شد/ و سفره‌ای که تهی بود بسته خواهد شد». بسیاری از…
بیشتر

پاکستان؛ چالش ثبات در نظام دوبُنی

محمدرضا کربلایی روز ۵ اسفند ۱۴۰۰ (۲۴ فوریه ۲۰۲۲) که ارتش روسیه تهاجم گسترده به اوکراین، همسایه غربی خود را آغاز کرد، نه‌تنها به تشدید رقابت‌ها و تقابل‌ها در بلوک‌های مختلف جهانی دامن زده شد و روند تغییرات در نظم ژئوپلیتیکی جهان سرعت گرفت، بلکه هم‌زمانی آن با سفر عمران خان، نخست‌وزیر پاکستان، به مسکو و دیدار با ولادیمیر پوتین، باعث به لرزه درآمدن پاکستان…
بیشتر

روزهای مصیبت‌بار اسرائیل

محمد احمدی     غافلگیری اسرائیل سال نو یهودی دو بار برای اسرائیل غافلگیرکننده و مصیبت‌بار بوده است. در روز تعطیل «یوم کیپور»، شنبه ششم اکتبر، ۱۹۷۳ صدها هزار سرباز مصری و سوری وارد سرزمین‌های اشغالی ۱۹۶۷ شدند تا آن را باز پس گیرند. درست پنجاه سال بعد، در یک روز تعطیل دیگر یهودیان، شنبه هفتم اکتبر ۲۰۲۳ حدود ۳ هزار رزمنده فلسطینی وارد سرزمین‌های اشغالی…
بیشتر

می‌شد مانع کودتا شد

از نگاه شاهدی درصحنه پرویز بابایی متولد ۱۳۱۱ است. در دوره نهضت ملی کردن نفت، در سنین نوجوانی به دلیل نیاز مالی مشغول به کار شد و اولین کارش اشتغال در چاپخانه بود و در همین مسیر با مجلات و نشریات سیاسی آشنا و جذب فعالیت‌های کارگری شد. در هفده‌سالگی برای اولین بار در فعالیت‌های سیاسی دستگیر شد. پس از آن جذب حزب توده شد.…
بیشتر

جنبش ماه می ۱۹۶۸ فرانسه؛ جنبشی فراگیر در تمام جهان

احمد غضنفرپور #بخش_اول پیش از آنکه شرح وقایع این جنبش یا انقلاب فراگیر، تاریخی و نتایج برگشت‌ناپذیر آن به‌رغم شکست سیاسی به رشته تحریر درآید، ضروری است برای ابهام‌زدایی و نقش برجسته این رویداد تاریخی به چندین پُرسش مهم و کاربردی پاسخ داده شود. اهمیت این پرسش‌ها از این جهت مهم است که برای نسل جوان روشن شود جنبش ماه می ۱۹۶۸ نتیجه بحرانی بود…
بیشتر

همراه با آیت‌الله؛ از طالقان تا تهران

گفت‌وگو با محمدحسن علایی طالقانی    #بخش_اول مهدی غنی: هر وقت به ایشان می‌گفتیم چرا خاطرات‌تان را منتشر نمی‌کنید، طفره می‌رفت و با تواضع همیشگی می‌گفت مطلب به‌دردبخوری ندارد، دیگران گفته‌اند. سرانجام این بار زبان گشودند و با حافظه خوبی که دارند ما را به گذشته‌های دور بردند تا با وضعیت زندگی مردم آن دوران و تحولات و شخصیت‌های تأثیرگذار و نیز زندگی خانوادگی آیت‌الله…
بیشتر

عمومی شدن خشونت با نگاه جامعه‌شناسی سیاسی

احمد فعال    مقدمه در این نوشتار تلاش می‌شود جریان عمومی شدن خشونت‌ها و ستیزه‌جویی‌هایی  را که در جهان وجود دارند به تفسیری نسبت دهد که جهان امروز و دیروز از سیاست ارائه می‌شود. صرف‌نظر از عوامل اجتماعی، اقتصادی و عواملی مانند رقابت‌ها در سیاست بین‌الملل، مسائل آیینی و ایدئولوژی‌هایی که تفاسیر خشونت‌آمیز از آن‌ها منتشر می‌شود، وجود خشونت‌های دامن‌گستر ناشی از تغییراتی است که…
بیشتر

ابژگی و سوژگی زنان در تاریخ ایران

گفت‌وگو با اسمعیل خلیلی فخرزاده: فضای عمومی ایران گواه بر اوج‌گیری جنبش زنان در ایران است و در مسیر تقویت این جنبش، باید به موانع و مشکلات مسیر پرداخت. در چند شماره اخیر چشم‌انداز ایران، در بخش اجتماعی به بحث خشونت به‌ویژه خشونت علیه زنان، پرداخته شده است. در این شماره نیز مهمان سفره فکری اسمعیل خلیلی، پژوهشگر اجتماعی، هستیم. او و همسرش پژوهش‌های گسترده‌ای…
بیشتر

تغییرات اقلیم و اثراتش بر توسعه اقتصادی

گفت‌وگو با داودرضا عرب مرتضی نیساری: مدیریت بخش آب یکی از مهم‌ترین چالش‌های مدیریت اثرات تغییر اقلیم می‌باشد. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد در آینده نزدیک افزایش گرمای هوای کره زمین و متعاقب آن تغییرات اقلیم در مناطق مختلف چالش‌های اساسی را برای بشر در پی داشته باشد. با گذشت زمان جوانب مختلف تغییر اقلیم بهتر شناخته شده و اجماع جهانی بیشتری در زمینه لزوم مقابله سریع…
بیشتر

نواندیشی حوزوی در ایران پس از ۱۴۰۱

بی‌توجهی به دین برای پیگیری مسائل اجتماعی-سیاسی چگونه قابل تحلیل است؟ سید حمید موسویان نیمه دوم سال ۱۴۰۱ در ایران، نقطه عطفی در وضعیت حکومت، جامعه و گروه‌های اثرگذار در جامعه بود. بخشی از جامعه ایران و به‌ویژه نسل جدید، نادیده گرفته شدن خود توسط حکومت و جمعی از نخبگان را فریاد زد و دغدغه‌مندان نسبت به آینده ایران را به لزوم اندیشه بیشتر در…
بیشتر

درباره تأویل

گفت‌وگوی لطف‌الله میثمی با اکبر ثبوت میثمی: در سال‌های ۱۳۵۲ و ۱۳۵۳ و درنهایت ۱۳۵۴، محمدتقی شهرام در درون سازمان مجاهدین خلق ایران، پرسش‌ها و چالش‌هایی را مطرح کرد، یکی از این پرسش‌ها این بود که آیا قرآن، کلام محمد(ص) است یا کلام خدا؟ به ادعای او، خدای مجرد نمی‌تواند با بشری چون محمد(ص) که مادی است، ارتباط داشته باشد؛ بنابراین نتیجه می‌گرفت که قرآن…
بیشتر